אידיש
1
בְּשַׁעַת־מַעֲשֶׂה הָאבְּן זִיךְ אַ סַך טוֹיזְנְטֶער פוּן דֶעם פָאלְק פַארְזַאמְלְט אִינְאֵיינֶעם, אַזוֹי, אַז זֵיי הָאבְּן גֶעטְרָאטְן אֵיינֶער אוֹיפְן אַנְדֶערְן, אוּן עֶר הָאט קוֹדֶם־כָּל אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ זָאגְן צוּ זַיינֶע תַּלְמִידִים: הִיט אַייךְ פַאר דֶעם זוֹיעֶרְטֵייג פוּן דִי פְּרוּשִׁים, וָואס אִיז חַנִיפָה.
2
עֶס אִיז גָארְנִישְׁט פַארְהוֹילְן, וָואס וֶועט נִישְׁט אַנְטְפְּלֶעקְט וֶוערְן, אוּן פַארְבָּארְגְן, וָואס וֶועט נִישְׁט בַּאקַאנְט וֶוערְן,
3
דֶערִיבֶּער, אַלְץ, וָואס אִיר הָאט גֶעזָאגְט אִין דֶער פִינְצְטֶערְנִישׁ, וֶועט גֶעהֶערְט וֶוערְן אִין דֶער לִיכְטִיקַייט, אוּן וָואס אִיר הָאט גֶערֶעדְט אוֹיפְן אוֹיעֶר אִין דִי אִינֶעוֵויינִיקְסְטֶע קַאמֶערְן, וֶועט בַּאקַאנְט גֶעמַאכְט וֶוערְן פוּן דִי דֶעכֶער.
4
אוּן אִיךְ זָאג אַייךְ, מַיינֶע פְרַיינְט: הָאט נִישְׁט קֵיין מוֹרֶא פַאר דִי, וָואס טֵייטְן דֶעם גוּף, אוּן נָאכְדֶעם זֶענֶען זֵיי נִישְׁט בְּכּוֹחַ עֶפֶּעס מֶער צוּ טָאן.
5
אִיךְ וֶועל אַייךְ אָבֶּער וָוארֶענֶען פַאר וֶועמֶען אִיר זָאלְט מוֹרֶא הָאבְּן: הָאט מוֹרֶא פַאר אִים, וָואס נָאכְדֶעם וִוי עֶר הָאט גֶעטֵייט, הָאט מַאכְט אַרַיינְצוּאוַוארְפְן אִין גֵיהֶנוֹם אַרַיין; בֶּאֱמֶת, אִיךְ זָאג אַייךְ, פַאר אִים זָאלְט אִיר מוֹרֶא הָאבְּן!
6
פַארְקוֹיפְט מֶע דֶען נִישְׁט פִינְף פֵייגֶעלֶעך פַאר צְוֵויי פְּרוּטוֹת? אוּן קֵיין אֵיינְס פוּן זֵיי וֶוערְט נִישְׁט פַארְגֶעסְן פַאר גָאט.
7
יָא, אֲפִילוּ דִי הָאר פוּן אַייעֶר קָאפּ זֶענֶען אַלֶע גֶעצֵיילְט. הָאט נִישְׁט קֵיין מוֹרֶא; אִיר זֶענְט מֶער וֶוערְט וִוי אַ סַך פֵייגֶעלֶעך.
8
אוּן אִיךְ זָאג אַייךְ, יֶעדֶער אֵיינֶער, וָואס וֶועט מִיךְ בַּאקֶענֶען פַאר מֶענְטְשְׁן, אִים וֶועט אוֹיךְ דֶער בֶּן־אָדָם בַּאקֶענֶען פַאר דִי מַלְאָכִים פוּן גָאט.
9
אָבֶּער דֶער, וָואס וֶועט מִיךְ פַארְלֵייקֶענֶען פַאר מֶענְטְשְׁן, וֶועט פַארְלֵייקְנְט וֶוערְן פַאר דִי מַלְאָכִים פוּן גָאט.
10
אוּן יֶעדֶער אֵיינֶער, וָואס וֶועט רֶעדְן אַ וָוארְט קֶעגְן דֶעם בֶּן־אָדָם, וֶועט מֶען עֶס אִים מוֹחְל זַיין; אָבֶּער דֶער, וָואס וֶועט לֶעסְטֶערְן קֶעגְן דֶעם רוּחַ־הַקוֹדֶשׁ, דֶעם וֶועט מֶען עֶס נִישְׁט מוֹחְל זַיין.
11
אוּן בְּעֵת זֵיי בְּרֶענְגֶען אַייךְ אִין דִי שׁוּלְן אָדֶער פַאר דִי פָארְשְׁטֵייעֶר אוּן גֶעוֶועלְטִיקֶער, זָאלְט אִיר נִישְׁט דַאגֶהן וִוי אַזוֹי, אָדֶער וָואס אִיר זָאלְט עֶנְטְפֶערְן, אָדֶער וָואס אִיר זָאלְט זָאגְן;
12
וָוארִים דֶער רוּחַ־הַקוֹדֶשׁ וֶועט אַייךְ לֶערְנֶען פּוּנְקְט אִין יֶענֶער שָׂעָה, וָואס אִיר דַארְפְט זָאגְן.
13
אוּן אֵיינֶער פוּן דֶעם פָאלְק הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: רֶבִּי, בַּאפֶעל מַיין בְּרוּדֶער, אַז עֶר זָאל זִיךְ טֵיילְן מִיט מִיר מִיט דֶער יְרוּשָׁה.
14
אָבֶּער עֶר הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: מֶענְטְשׁ אֵיינֶער, וֶוער הָאט מִיךְ גֶעמַאכְט פַאר אַ שׁוֹפֵט, אָדֶער אַ צוּטֵיילֶער אִיבֶּער אַייךְ?
15
אוּן עֶר הָאט צוּ זֵיי גֶעזָאגְט: גִיט אַכְטוּנְג, אוּן הִיט אַייךְ פוּן יֶעדֶער זְשְׁעדְנֶעקַייט; וָוארִים אַ מֶענְטְשְׁנְס לֶעבְּן הֶענְגְט נִישְׁט אָפּ אִין דֶער שֶׁפַע פוּן דֶעם, וָואס עֶר פַארְמָאגְט.
16
אוּן עֶר הָאט אוֹיפְגֶעהוֹיבְּן פַאר זֵיי אַ מָשָׁל, אַזוֹי צוּ זָאגְן: דָאס לַאנְד פוּן אֵיינֶעם אַן עוֹשֶׁר הָאט אַרוֹיסְגֶעבְּרַאכְט בְּשֶׁפַע;
17
אוּן עֶר הָאט גֶעטְרַאכְט בַּיי זִיךְ: וָואס זָאל אִיךְ טָאן? וָוארִים אִיךְ הָאבּ נִישְׁט וואוּ מַיינֶע פֵּירוֹת אַיינְצוּזַאמְלֶען.
18
אוּן עֶר הָאט גֶעזָאגְט: אָט דָאס וֶועל אִיךְ טָאן: אִיךְ וֶועל אַרוּנְטֶערְרַייסְן מַיינֶע שַׁייעֶרְן אוּן בּוֹיעֶן גְרֶעסֶערֶע; אוּן דָארְטְן וֶועל אִיךְ אַיינְזַאמְלֶען מַיין גַאנְצֶע תְּבוּאָה אוּן מַיין הָאבּ־אוּן־גוּטְס.
19
אוּן אִיךְ וֶועל זָאגְן צוּ מַיין נֶשָׁמָה: נֶשָׁמָה מַיינֶע, דוּ הָאסְט אַ סַך הָאבּ־אוּן־גוּטְס אַיינְגֶעזַאמְלְט אוֹיף פִיל יָארְן; רוּ זִיךְ אָפּ, עֶס, טְרִינְק , אוּן זַיי פְרֵיילֶעךְ.
20
אָבֶּער גָאט הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: דוּ נַאר! הַיינְט נַאכְט וֶוערְט גֶעפָאדֶערְט פוּן דִיר דַיין נֶשָׁמָה; אוּן דִי זַאכְן, וָואס דוּ הָאסְט אָנְגֶעגְרֵייט, וֶועמֶעס וֶועלְן זֵיי זַיין?
21
אַזוֹי אִיז דֶער, וָואס זַאמְלְט זִיךְ אָן אוֹצְרוֹת, אוּן אִיז נִישְׁט רַייך אִין גָאט.
22
אוּן עֶר הָאט גֶעזָאגְט צוּ זַיינֶע תַּלְמִידִים: דֶערִיבֶּער זָאג אִיךְ אַייךְ, זָארְגְט נִישְׁט פַאר אַייעֶר לֶעבְּן, וָואס אִיר זָאלְט עֶסְן; אוֹיךְ נִישְׁט פַאר אַייעֶר גוּף, וָואס אִיר זָאלְט אָנְטָאן.
23
וָוארִים דָאס לֶעבְּן אִיז מֶער וִוי דִי שְׁפַּייז, אוּן דֶער גוּף - מֶער וִוי דָאס מַלְבּוּשׁ.
24
בַּאטְרַאכְט דִי רָאבְּן: נִישְׁט זֵיי זֵייעֶן, נִישְׁט זֵיי שְׁנַיידְן, זֵיי הָאבְּן אוֹיךְ נִישְׁט קֵיין שְׁפֵּייכְלֶערְס, אָדֶער שַׁייעֶרְן, אוּן גָאט טוּט זֵיי שְׁפַּייזְן. וִויפְל מֶער זֶענְט אִיר וֶוערְט פוּן דִי פֵייגְל!
25
אוּן וֶוער פוּן אַייךְ קָאן דוּרְךְ דַאגֵה׳ן צוּגֶעבְּן אַן אֵייל צוּ דֶער מָאס פוּן זַיין לֶעבְּן?
26
בְּכֵן, אוֹיבּ אִיר זֶענְט נִישְׁט מְסוּגָל צוּ טָאן אֲפִילוּ דָאס מִינְדְסְטֶע, פַארְוָואס דַאגֶה׳ט אִיר אַייךְ וֶועגְן דֶעם אִיבֶּערִיקְן?
27
בַּאטְרַאכְט דִי לִילִיעֶס, וִוי זֵיי וַואקְסְן; נִישְׁט זֵיי הָארֶעוֶוען, נִישְׁט זֵיי שְׁפִּינֶען. אוּן אִיךְ זָאג אַייךְ, אַז אֲפִילוּ שְׁלֹמֹה אִין זַיין גַאנְצֶער פְּרַאכְט אִיז נִישְׁט גֶעוֶוען בַּאקְלֵיידְט וִוי אֵיינֶע פוּן זֵיי.
28
בְּכֵן, אוֹיבּ גָאט טוּט אַזוֹי בַּאקְלֵיידְן דָאס גְרָאז פוּן דֶעם פֶעלְד, וָואס הַיינְט אִיז עֶס דָא, אוּן מָארְגְן וֶוערְט עֶס אַרַיינְגֶעוָוארְפְן אִין אוֹיוְון, אַ פְּשִׁיטָא שׁוֹין אַייךְ, אָ אִיר קְלֵיין־גְלוֹיבִּיקֶע?
29
אוּן זוּכְט אוֹיךְ נִישְׁט וָואס אִיר זָאלְט עֶסְן, אוּן וָואס אִיר זָאלְט טְרִינְקֶען, אוּן זֵייט אוֹיךְ נִישְׁט בַּאאוּמְרוּאִיקְט אִין גֶעמִיט.
30
וָוארִים אָט־דָאס אַלְץ בַּאגֶערְן דִי אוּמוֹת־הָעוֹלָם; אַייעֶר פָאטֶער וֵוייסְט, אַז אִיר נֵייטִיקְט זִיךְ אִין דִי דָאזִיקֶע זַאכְן.
31
דֶערִיבֶּער זוּכְט זַיין מַלְכוּת, אוּן דָאס אַלְץ וֶועט אַייךְ צוּגֶעגֶעבְּן וֶוערְן.
32
הָאבּ נִישְׁט קֵיין מוֹרֶא, קְלֵיינֶע סְטַאדֶע; וָוארִים עֶס אִיז אַייעֶר פָאטֶערְס וְווֹילְגֶעפֶעלְן, אַייךְ צוּ גֶעבְּן דָאס מַלְכוּת.
33
פַארְקוֹיפְט וָואס אִיר הָאט, אוּן גִיט צְדָקָה; מַאכְט פַאר זִיךְ בַּייטְלֶען, וָואס וֶוערְן נִישְׁט אַלְט, אוּן אַן אוֹצָר אִין הִימְל, וָואס וֶוערְט נִישְׁט גֶעמִינֶערְט, וואוּ קֵיין גַנָב קָאן נִישְׁט צוּקוּמֶען, אוּן אַ מִילְבּ קָאן נִישְׁט פַארְדַארְבְּן.
34
וָוארִים וואוּ ס׳אִיז אַייעֶר אוֹצָר, דָארְט וֶועט אוֹיךְ זַיין אַייעֶר הַארְץ.
35
זָאלְן אַייעֶרֶע לֶענְדְן זַיין אָנְגֶעגוּרְט, אוּן אַייעֶרֶע לִיכְט זָאלְן בְּרֶענֶען.
36
אוּן זַייט גְלַייךְ צוּ מֶענְטְשְׁן, וָואס וַוארְטְן אוֹיף זֵייעֶר הַאר, וֶוען עֶר וֶועט זִיךְ אוּמְקֶערְן פוּן דֶער חַתוּנָה, כְּדֵי וֶוען עֶר וֶועט קוּמֶען אוּן אָנְקלַאפְּן, זָאלְן זֵיי אִים קֶענֶען תֵּיכֵּף עֶפֶענֶען.
37
וָואוֹיל אִיז יֶענֶע קְנֶעכְט, וֶועמֶען דֶער הַאר וֶועט גֶעפִינֶען וַואכְנְדִיק בְּעֵת עֶר קוּמְט; בֶּאֱמֶת, אִיךְ זָאג אַייךְ, עֶר וֶועט זִיךְ אָנְגוּרְטְן, אוּן זֵיי זֶעצְן צוּם טִישׁ, אוּן צוּגֵיין אוּן זֵיי בַּאדִינֶען.
38
אוּן אוֹיבּ עֶר וֶועט קוּמֶען אִין דֶער צְוֵוייטֶער נַאכְטְוַואך, אָדֶער אִין דֶער דְרִיטֶער, אוּן זֵיי טְרֶעפְן אַזוֹי, וָואוֹיל אִיז יֶענֶע קְנֶעכְט.
39
דָאס אָבֶּער זָאלְט אִיר וִויסְן, אַז אוֹיבּ דֶער בַּעַל־הַבָּית וָואלְט גֶעוואוּסְט, אִין וָואסֶער שָׂעָה דֶער גַנָב וֶועט קוּמֶען, וָואלְט עֶר גֶעוַואכְט אוּן נִישְׁט דֶערְלָאזְט, אַז זַיין הוֹיז זָאל אַיינְגֶעבְּרָאכְן וֶוערְן.
40
אִיר מוּזְט אוֹיךְ זַיין גְרֵייט, וָוארִים דֶער בֶּן־אָדָם וֶועט קוּמֶען אִין אַ שָׂעָה, אוֹיף וֶועלְכֶער אִיר רִיכְט זִיךְ נִישְׁט.
41
אוּן פֶּעטְרוֹס הָאט גֶעזָאגְט: הַאר, זָאגְסְטוּ דָאס דָאזִיקֶע מָשָׁל פַאר אוּנְדְז, אָדֶער אוֹיךְ פַאר אַלֶעמֶען?
42
אוּן דֶער הַאר הָאט גֶעזָאגְט: וֶוער אִיז אָבֶּער דֶער גֶעטְרַייעֶר אוּן קְלוּגֶער אוֹיפְזֶעעֶר, וֶועמֶען זַיין הַאר וֶועט זֶעצְן אִיבֶּער זַיין הוֹיזְגֶעזִינְד, צוּ גֶעבְּן זֵיי זֵייעֶר חֵלֶק שְׁפַּייז אִין דֶער רֶעכְטֶער צַייט?
43
וָואוֹיל אִיז יֶענֶעם קְנֶעכְט, וָואס וֶוען זַיין הַאר וֶועט קוּמֶען, וֶועט עֶר אִים טְרֶעפְן טָאן אַזוֹי.
44
בֶּאֱמֶת, אִיךְ זָאג אַייךְ, עֶר וֶועט אִים זֶעצְן אִיבֶּער אַלֶע זַיינֶע גִיטֶער.
45
נָאר אוֹיבּ יֶענֶער קְנֶעכְט וֶועט זָאגְן אִין זַיין הַארְץ: מַיין הַאר פַארְזַאמְט צוּ קוּמֶען, אוּן עֶר וֶועט אָנְהֵייבְּן צוּ שְׁלָאגְן דִי קְנֶעכְט אוּן דִי דִינְסְטְן, אוּן צוּ עֶסְן אוּן טְרִינְקֶען אוּן שִׁיכּוּרְן,
46
דֶעמָאלְט וֶועט דֶער הַאר פוּן יֶענֶעם קְנֶעכְט קוּמֶען אִין אַ טָאג, אוֹיף וֶועלְכְן עֶר רִיכְט זִיךְ נִישְׁט, אוּן אִין אַ שָׂעָה, פוּן וָואס עֶר וֵוייסְט נִישְׁט, אוּן וֶועט אִים צוּשְׁנַיידְן אִין צְוֵויי, אוּן בַּאשְׁטִימֶען זַיין חֵלֶק מִיט דִי אוּמְגֶעטְרַייע.
47
אוּן יֶענֶער קְנֶעכְט, וָואס הָאט פַארְשְׁטַאנֶען זַיין הַארְס רָצוּן, אוּן הָאט נִישְׁט צוּגֶעגְרֵייט, אוּן אוֹיךְ נִישְׁט גֶעטָאן לוֹיט זַיין רָצוּן, וֶועט קְרִיגְן אַ סַך שְׁמִיץ.
48
דֶער אָבֶּער, וָואס הָאט נִישְׁט פַארְשְׁטַאנֶען, אוּן הָאט גֶעטָאן דָאס, פַאר וֶועלְכְן עֶר אִיז וֶוערְט שְׁמִיץ, וֶועט גֶעשְׁלָאגְן וֶוערְן מִיט וִוינְצִיק שְׁמִיץ. אוּן וֶועמֶען אַ סַך וֶוערְט גֶעגֶעבְּן, פוּן אִים וֶועט מֶען פָאדֶערְן אַ סַך; אוּן וֶועמֶען מֶען הָאט אַ סַך אָנְפַארְטְרוֹיט, פוּן דֶעם וֶועט מֶען פַארְלַאנְגֶען נָאךְ מֶער.
49
אִיךְ בִּין גֶעקוּמֶען צוּ וַוארְפְן אַ פַייעֶר אִיבֶּער דֶער עֶרְד; אוּן וִוי אִיךְ וָואלְט, אַז עֶס זָאל שׁוֹין זַיין אָנְגֶעצוּנְדְן!
50
אִיךְ דַארְף אָבֶּער גֶעטוֹבְלְט וֶוערְן מִיט אַ טְבִילָה; אוּן וִוי עֶנְג אִיז מִיר, בִּיז זִי וֶועט מְמַלֵא וֶוערְן!
51
צִי מֵיינְט אִיר, אַז אִיךְ בִּין גֶעקוּמֶען בְּרֶענְגֶען שָׁלוֹם אוֹיף דֶער עֶרְד? נֵיין, זָאג אִיךְ אַייךְ, נַייעֶרְט אַ סַך מֶער צֶעטֵיילוּנְג.
52
וָוארִים פוּן אִיצְט אָן וֶועלְן פִינְף אִין אֵיין הוֹיז זַיין צֶעטֵיילְט: דְרַיי קֶעגְן צְוֵויי, אוּן צְוֵויי קֶעגְן דְרַיי.
53
פָאטֶער וֶועט זַיין צֶעטֵיילְט קֶעגְן זוּן, אוּן זוּן קֶעגְן פָאטֶער, מוּטֶער קֶעגְן טָאכְטֶער, אוּן טָאכְטֶער קֶעגְן מוּטֶער, שְׂוִויגֶער קֶעגְן שְׁנוּר, אוּן שְׁנוּר קֶעגְן שְׂוִויגֶער.
54
אוּן עֶר הָאט אוֹיךְ גֶעזָאגְט צוּם פָאלְק: בְּעֵת אִיר זֶעט אַ וָואלְקְן אוֹיפְגֵיין אִין מַעֲרָב, זָאגְט אִיר תֵּיכֵּף: סֶע קוּמְט אָן אַ רֶעגְן; אוּן אַזוֹי גֶעשֶׁעט עֶס.
55
אוּן בְּעֵת אִיר זֶעט אַ דָרוֹם־וִוינְט בְּלָאזְן, זָאגְט אִיר: סֶע וֶועט זַיין אַ הִיץ; אוּן סֶע גֶעשֶׁעט.
56
אִיר חוֹנְפִים! אִיר וֵוייסְט וִוי צוּ פַארְטַייטְשְׁן דָאס פָּנִים פוּן דֶער עֶרְד אוּן פוּן הִימְל; אָבֶּער פַארְוָואס פַארְשְׁטֵייט אִיר נִישְׁט וִוי צוּ טַייטְשְׁן דִי הַיינְטִיקֶע צַייט?
57
אוּן פַארְוָואס טוּט אִיר אַלֵיין נִישְׁט מִשְׁפָּטְן, וָואס עֶס אִיז רֶעכְט?
58
וָוארִים בְּעֵת דוּ גֵייסְט מִיט דַיין קֶעגְנֶער פַאר דֶעם שׁוֹפֵט, בַּאמִי דִיךְ מִיט אִים דוּרְכְצוּקוּמֶען, בְּעֵת דוּ בִּיסְט נָאךְ מִיט אִים אִין וֶועג, טָאמֶער וֶועט עֶר דִיךְ שְׁלֶעפְּן צוּם שׁוֹפֵט, אוּן דֶער שׁוֹפֵט וֶועט דִיךְ אִיבֶּערְעֶנְטְפֶערְן צוּם שׁוֹטֵר, אוּן דֶער שׁוֹטֵר וֶועט דִיךְ אַרַיינְוַוארְפְן אִין דֶער תְּפִיסָה אַרַיין.
59
אִיךְ זָאג דִיר, דוּ וֶועסְט פוּן דָארְטְן נִישְׁט אַרוֹיסְקוּמֶען, בִּיז דוּ וֶועסְט הָאבְּן בַּאצָאלְט דִי סַאמֶע לֶעצְטֶע פְּרוּטָה.