אידיש
1
אוּן עֶס אִיז גֶעוֶוען, בְּעֵת עֶר הָאט גֶעוֶוען אִין אַן אָרְט צוּ מִתְפַּלֵל זַיין, הָאט אֵיינֶער פוּן זַיינֶע תַּלְמִידִים צוּ אִים גֶעזָאגְט, בְּשַׁעַת עֶר הָאט פַארְעֶנְדִיקְט: הַאר, לֶערְן אוּנְדְז מִתְפַּלֵל צוּ זַיין, אַזוֹי וִוי יוֹחָנָן הָאט גֶעלֶערְנְט זַיינֶע תַּלְמִידִים.
2
אוּן עֶר הָאט צוּ זֵיי גֶעזָאגְט: בְּעֵת אִיר זֶענְט מִתְפַּלֵל, זָאלְט אִיר זָאגְן: פָאטֶער, גֶעהֵיילִיקְט זָאל וֶוערְן דַיין נָאמֶען. זָאל קוּמֶען דַיין מַלְכוּת.
3
גִיבּ אוּנְדְז יֶעדְן טָאג אוּנְדְזֶער טֶעגְלֶעך בְּרוֹיט;
4
אוּן זַיי אוּנְדְז מוֹחְל אוּנְדְזֶערֶע זִינְד, וָוארִים מִיר אַלֵיין זֶענֶען אוֹיךְ מוֹחְל יֶעדְן אֵיינֶעם, וָואס הָאט זִיךְ קֶעגְן אוּנְדְז פַארְשׁוּלדִיקְט: אוּן בְּרֶענְג אוּנְדְז נִישְׁט צוּ קֵיין נִסָיוֹן.
5
אוּן עֶר הָאט צוּ זֵיי גֶעזָאגְט: וֶוער פוּן אַייךְ, וָואס הָאט אַ פְרַיינְט, אוּן עֶר זָאל קוּמֶען צוּ אִים אִין הַאלְבֶּער נַאכְט, אוּן זָאגְן: פְרַיינְט, אַנְטְלַיי מִיר דְרַיי לַאבְּן בְּרוֹיט,
6
וָוארִים מַיינֶער אַ פְרַיינְט אִיז צוּ מִיר גֶעקוּמֶען פוּן וֶועג, אוּן אִיךְ הָאבּ נִישְׁט וָואס צוּ גְרֵייטְן פַאר אִים;
7
אוּן יֶענֶער וֶועט עֶנְטְפֶערְן פוּן אִינֶעוֵויינִיק: זַיי מִיךְ נִישְׁט מַטְרִיחַ; דִי טִיר אִיז שׁוֹין פַארְשְׁלָאסְן, אוּן מַיינֶע קִינְדֶער זֶענֶען מִיט מִיר אוּן בֶּעט; אִיךְ קָאן נִישְׁט אוֹיפְשְׁטֵיין אוּן דִיר גֶעבְּן.
8
אִיךְ זָאג אַייךְ, כָאטְשׁ עֶר וֶועט נִישְׁט אוֹיפְשְׁטֵיין אוּן אִים גֶעבְּן, וַוייל עֶר אִיז זַיין פְרַיינְט, וֶועט עֶר אָבֶּער אוֹיפְשְׁטֵיין צוּלִיבּ זַיין צוּדְרִינְגְלֶעכְקַייט, אוּן אִים גֶעבְּן וָואס עֶר נֵייטִיקְט זִיךְ.
9
אוּן אִיךְ זָאג אַייךְ: בֶּעט, אוּן סֶע וֶועט אַייךְ גֶעגֶעבְּן וֶוערְן; זוּכְט, אוּן אִיר וֶועט גֶעפִינֶען; קְלַאפְּט אָן, אוּן סֶע וֶועט פַאר אַייךְ גֶעעֶפְנְט וֶוערְן.
10
וָוארִים יֶעדֶער אֵיינֶער, וָואס בֶּעט, וֶועט בַּאקוּמֶען; אוּן דֶער, וָואס זוּכְט, וֶועט גֶעפִינֶען; אוּן פַאר דֶעם, וָואס קְלַאפְּט אָן, פַאר אִים וֶועט גֶעעֶפְנְט וֶוערְן.
11
אוּן וֶוער פוּן אַייךְ, וָואס אִיז אַ פָאטֶער, אוּן זַיין זוּן זָאל אִים בֶּעטְן אַ בְּרוֹיט, וֶועט עֶר אִים גֶעבְּן אַ שְׁטֵיין? אָדֶער אַ פִישׁ, אוּן אַנְשְׁטָאט אַ פִישׁ, וֶועט עֶר אִים גֶעבְּן אַ שְׁלַאנְג?
12
אָדֶער אוֹיבּ עֶר זָאל בֶּעטְן אַן אֵיי, וֶועט עֶר אִים גֶעבְּן אַן עֶקְדִישׁ?
13
מַה־דָאךְ אִיר, וָואס זֶענְט שְׁלֶעכְט, פַארְשְׁטֵייט וִוי צוּ גֶעבְּן גוּטֶע מַתָּנוֹת אַייעֶרֶע קִינְדֶער, וִויפְל־זְשֶׁע מֶער וֶועט דֶער פָאטֶער פוּן הִימְל גֶעבְּן דֶעם רוּחַ־הַקוֹדֶשׁ צוּ דִי, וָואס בֶּעטְן אִים?
14
אוּן עֶר הָאט אַרוֹיסְגֶעטְרִיבְּן אַ שֵׁד, וָואס אִיז גֶעוֶוען שְׁטוּם; אוּן עֶס אִיז גֶעוֶוען, בְּעֵת דֶער שֵׁד אִיז אַרוֹיסְגֶעגַאנְגֶען, הָאט דֶער שְׁטוּמֶער גֶערֶעדְט; אוּן דָאס פָאלְק אִיז נִשְׁתּוֹמְם גֶעוָוארְן.
15
אָבֶּער עֶטְלֶעכֶע צְוִוישְׁן זֵיי הָאבְּן גֶעזָאגְט: עֶר טְרַייבְּט אַרוֹיס שֵׁדִים דוּרְךְ בַּעַל־זְבוּב, דֶעם שַׂר פוּן דִי שֵׁדִים.
16
אוּן אַנְדֶערֶע הָאבְּן אִים גֶעפְּרוּאְוְוט, אוּן בַּאגֶערְט פוּן אִים אַ צֵייכְן פוּן הִימְל.
17
אוּן פַארְשְׁטֵייעֶנְדִיק זֵייעֶרֶע מַחְשָׁבוֹת, הָאט עֶר צוּ זֵיי גֶעזָאגְט: יֶעדֶע מְלוּכָה, וָואס אִיז צֶעטֵיילְט קֶעגְן זִיךְ אַלֵיין, וֶוערְט חָרוּב; אוּן אַ הוֹיז פַאלְט אוֹיף אַ הוֹיז.
18
אוּן אוֹיבּ שָׂטָן אִיז אוֹיךְ צֶעטֵיילְט קֶעגְן זִיךְ אַלֵיין וִוי אַזוֹי קָאן זַיין מְלוּכָה הָאבְּן אַ קִיוּם? מַחְמַת אִיר זָאגְט, אַז אִיךְ טְרַייבּ אַרוֹיס שֵׁדִים דוּרְךְ בַּעַל־זְבוּב.
19
אוּן אוֹיבּ אִיךְ טְרַייבּ אַרוֹיס שֵׁדִים דוּרְךְ בַּעַל־זְבוּב, דוּרְךְ וֶועמֶען טְוּעֶן אַייעֶרֶע זִין זֵיי אַרוֹיסְטְרַייבְּן? דֶערִיבֶּער זָאלְן זֵיי זַיין אַייעֶרֶע שׁוֹפְטִים.
20
טְרַייבּ אִיךְ אָבֶּער אַרוֹיס שֵׁדִים דוּרְךְ דֶעם פִינְגֶער פוּן גָאט, אַזוֹי הָאט גֶענֶעעֶנְט צוּ אַייךְ דָאס מַלְכוּת פוּן גָאט.
21
וֶוען דֶער גִיבּוֹר, אִינְגַאנְצְן בַּאוָואפְנְט, בַּאוַואכְט זַיין אֵייגְן הוֹיף, אִיז זַיין הָאבּ־אוּן־גוּטְס אִין פְרִידְן;
22
נָאר אוֹיבּ אַ שְׁטַארְקֶערֶער פוּן אִים קוּמְט אִיבֶּער אִים אוּן אִיז אִים מְנַצֵחַ, אַזוֹי נֶעמְט עֶר פוּן אִים אַוֶועק זַיין גַאנְצֶע בַּאוָואפֶענוּנְג, אוֹיף וָואס עֶר הָאט זִיךְ פַארְזִיכֶערְט, אוּן צֶעטֵיילְט זַיין זַאקְרוֹיבּ.
23
וֶוער סֶע אִיז נִישְׁט מִיט מִיר, אִיז קֶעגְן מִיר; אוּן וֶוער סֶע זַאמְלְט נִישְׁט אַיין מִיט מִיר, צֶעשְׁפְּרֵייט.
24
וֶוען דֶער אוּמְרֵיינֶער גֵייסְט גֵייט אַרוֹיס פוּן אַ מֶענְטְשְׁן, וַואנְדֶערְט עֶר אַרוּם אִין טְרוּקֶענֶע עֶרְטֶער, אוּן זוּכְט אַ מָקוֹם־מְנוּחָה; אוּן אַז עֶר גֶעפִינְט אִים נִישְׁט, זָאגְט עֶר: אִיךְ וִויל מִיךְ אוּמְקֶערְן אִין מַיין הוֹיז אַרַיין, פוּנְוַואנֶען אִיךְ בִּין אַרוֹיסְגֶעגַאנְגֶען.
25
אוּן בְּעֵת עֶר קוּמְט, גֶעפִינְט עֶר עֶס אוֹיסְגֶעקֶערְט אוּן אוֹיסְגֶעפּוּצְט.
26
דֶעמָאלְט גֵייט עֶר, אוּן נֶעמְט זִיבְּן אַנְדֶערֶע גֵייסְטֶער, נָאךְ עֶרגֶערֶע פוּן אִים אַלֵיין, אוּן זֵיי גֵייעֶן אַרַיין אוּן וָואוֹינֶען דָארְט; אוּן דֶער סוֹף פוּן יֶענֶעם מֶענְטְשְׁן וֶוערְט עֶרגֶער וִוי דֶער אָנְהֵייבּ.
27
אוּן בְּעֵת עֶר הָאט דָאס גֶעזָאגְט, הָאט אֵיינֶע אַ פְרוֹי פוּן דֶעם פָאלְק אוֹיפְגֶעהוֹיבְּן אִיר קוֹל, אוּן הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: וָואוֹיל אִיז דֶעם לַייבּ, וָואס הָאט דִיךְ גֶעטְרָאגְן, אוּן דִי בְּרִיסְט, וָואס דוּ הָאסְט גֶעזוֹיגְן!
28
אָבֶּער עֶר הָאט גֶעזָאגְט: פַארְקֶערְט וְואוֹילֶער אִיז דִי, וָואס הֶערְן דָאס וָוארְט פוּן גָאט, אוּן הִיטְן עֶס.
29
אוּן בְּעֵת דָאס פָאלְק הָאט זִיךְ פַארְזַאמְלְט אַרוּם אִים, הָאט עֶר אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ זָאגְן: דֶער דָאזִיקֶער דוֹר אִיז אַ שְׁלֶעכְטֶער דוֹר; עֶר פַארְלַאנְגְט אַ צֵייכְן, אוּן סֶע וֶועט אִים קֵיין צֵייכְן נִישְׁט גֶעגֶעבְּן וֶוערְן, סַיידְן דֶעם צֵייכְן פוּן יוֹנָה.
30
וַוייל אַזוֹי וִוי יוֹנָה אִיז גֶעוָוארְן אַ צֵייכְן פַאר דִי מֶענְטְשְׁן פוּן נִינְוֵה, אַזוֹי וֶועט אוֹיךְ דֶער בֶּן־אָדָם זַיין פַאר דֶעם דָאזִיקְן דוֹר.
31
דִי מַלְכָּה פוּן תֵּימָן וֶועט אוֹיפְשְׁטֵיין צוּם מִשְׁפָּט מִיט דִי מֶענְטְשְׁן פוּן דֶעם דָאזִיקְן דוֹר, אוּן וֶועט זֵיי פַארְמִשְׁפָּטְן; וָוארִים זִי אִיז גֶעקוּמֶען פוּן עֶק וֶועלְט צוּ הֶערְן דִי חָכְמָה פוּן שְׁלֹמֹה, אוּן אָט אִיז פַארַאן אַ גְרֶעסֶערֶער וִוי שְׁלֹמֹה.
32
דִי מֶענְטְשְׁן פוּן נִינְוֵה וֶועלְן אוֹיפְשְׁטֵיין צוּם מִשְׁפָּט מִיט דֶעם דָאזִיקְן דוֹר, אוּן וֶועלְן אִים פַארְמִשְׁפָּטְן; וָוארִים זֵיי הָאבְּן תְּשׁוּבָה גֶעטָאן אוֹיף דֶעם רוּפְן פוּן יוֹנָה, אוּן אָט אִיז פַארַאן אַ גְרֶעסֶערֶער וִוי יוֹנָה.
33
קֵיינֶער צִינְדְט נִישְׁט אָן אַ לִיכְט אוּן שְׁטֶעלְט עֶס אִין אַ וִוינְקְל, אוּן אוֹיךְ נִישְׁט אוּנְטֶער אַ מֶעסְטְל, נַייעֶרְט אִין אַ לַייכְטֶער, כְּדֵי דִי, וָואס קוּמֶען אַרַיין, זָאלְן קֶענֶען זֶען דָאס לִיכְט.
34
דָאס לִיכְט פוּן דֶעם גוּף אִיז דַיין אוֹיג; אוֹיבּ דַיין אוֹיג אִיז גַאנְץ, אִיז אוֹיךְ דַיין גַאנְצֶער גוּף לוֹיטֶער לִיכְטִיקַייט; נָאר אוֹיבּ עֶס אִיז שְׁלֶעכְט, אִיז אוֹיךְ דַיין גַאנְצֶער גוּף לוֹיטֶער פִינְצְטֶערְנִישׁ.
35
דֶערִיבֶּער גִיבּ אַכְטוּנְג, אַז דָאס לִיכְט, וָואס אִיז אִין דִיר, זָאל נִישְׁט זַיין פִינְצְטֶערְנִישׁ.
36
אוֹיבּ דַיין גַאנְצֶער גוּף אִיז לוֹיטֶער לִיכְטִיקַייט, אוּן הָאט נִישְׁט קֵיין פִינְצְטֶערְן טֵייל, וֶועט עֶר זַיין אִינְגַאנְצְן פוּל מִיט לִיכְטִיקַייט, וִוי בְּעֵת דָאס לִיכְט מִיט זַיין שְׁטְרַאל טוּט דִיךְ בַּאלַייכְטְן.
37
אוּן בְּעֵת עֶר הָאט גֶערֶעדְט, הָאט אַ פְּרוּשִׁי אִים פַארְבֶּעטְן צוּ עֶסְן מִיט אִים; אוּן עֶר אִיז אַרַיינְגֶעגַאנְגֶען, אוּן הָאט זִיךְ גֶעזֶעצְט צוּם טִישׁ.
38
אוּן דֶער פְּרוּשִׁי הָאט זִיךְ גֶעחִידוּשְׁט, וֶוען עֶר הָאט גֶעזֶען, אַז עֶר הָאט זִיךְ קוֹדֶם נִישְׁט גֶעוַואשְׁן פַארְן עֶסְן.
39
אוּן דֶער הַאר הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: אִיר פְּרוּשִׁים רֵיינִיקְט דֶעם בֶּעכֶער אוּן דִי שִׁיסְל פוּן אוֹיסְנְוֵויינִיק, אָבֶּער אִינֶעוֵויינִיק זֶענֶען זֵיי פוּל מִיט גְזֵילָה אוּן רִשְׁעוּת.
40
אִיר נַארָאנִים! הָאט נִישְׁט דֶער, וָואס הָאט גֶעמַאכְט דָאס אוֹיסְנְוֵויינִיקֶע, אוֹיךְ גֶעמַאכְט דָאס אִינֶעוֵויינִיקֶע?
41
גִיט בֶּעסֶער צְדָקָה פוּן דֶעם וָואס אִיז דְרִינֶען, אוּן אָט וֶועט אַלְצְדִינְג זַיין רֵיין פַאר אַייךְ.
42
אָבֶּער וֵויי צוּ אַייךְ, פְּרוּשִׁים! וָוארִים אִיר גִיט מַעֲשֵׂר פוּן מִיֶענְטֶע אוּן רוּטֶע אוּן אַלֶערְלֵיי קְרֵייטֶעכְצֶער, אוּן זֶענְט עוֹבֵר אוֹיף גֶערֶעכְטִיקַייט אוּן דֶער לִיבְּשַׁאפְט צוּ גָאט; דִי דָאזִיקֶע הָאט אִיר בַּאדַארְפְט טָאן, אוּן דִי אַנְדֶערֶע אוֹיךְ נִישְׁט אוֹיסְלָאזְן.
43
וֵויי צוּ אַייךְ, פְּרוּשִׁים! וָוארִים אִיר הָאט לִיבּ דֶעם אוֹיבְן־אָן אִין דִי שׁוּלְן, אוּן אַז מֶע זָאל אַייךְ אָפְּגֶעבְּן שָׁלוֹם אִין דִי מַארְקְפְּלֶעצֶער.
44
וֵויי צוּ אַייךְ! וָוארִים אִיר זֶענְט וִוי קְבָרִים, וָואס מֶע דֶערְקֶענְט נִישְׁט, אוּן דִי מֶענְטְשְׁן, וָואס גֵייעֶן אִיבֶּער זֵיי, וֵוייסְן עֶס נִישְׁט.
45
אוּן אֵיינֶער אַ בַּעַל־תּוֹרָה הָאט גֶעעֶנְטְפֶערְט, אוּן צוּ אִים גֶעזָאגְט: רֶבִּי, מִיט דַיינֶע רֵייד בִּיסְטוּ אוֹיךְ אוּנְדְז מְבַיישׁ.
46
הָאט עֶר גֶעזָאגְט: וֵויי אוֹיךְ צוּ אַייךְ, בַּעֲלֵי־תּוֹרָה! וָוארִים אִיר לָאדְט אָן מֶענְטְשְׁן מִיט מַשָׂאוֹת, וָואס זֶענֶען שְׁוֶוער צוּ דֶערְטְרָאגְן, אוּן אִיר אַלֵיין רִירְט זִיךְ נִישְׁט צוּ מִיט קֵיין אֵיינֶעם פוּן אַייעֶרֶע פִינְגֶער צוּ דִי מַשָׂאוֹת.
47
וֵויי צוּ אַייךְ! וָוארִים אִיר בּוֹיט דִי קְבָרִים פוּן דִי נְבִיאִים, אוּן אַייעֶרֶע אָבוֹת הָאבְּן זֵיי דֶערְהַרְגֶעט.
48
מִיט דֶעם זֶענְט אִיר עֵדוּת אוּן אוֹיךְ מַסְכִּים אוֹיף דִי מַעֲשִׂים פוּן אַייעֶרֶע אָבוֹת; וָוארִים זֵיי הָאבְּן זֵיי גֶעהַרְגֶעט, אוּן אִיר בּוֹיט זֵייעֶרֶע קְבָרִים.
49
דֶערִיבֶּער הָאט אוֹיךְ דִי חָכְמָה פוּן גָאט גֶעזָאגְט: אִיךְ וֶועל שִׁיקְן צוּ זֵיי נְבִיאִים אוּן שְׁלִיחִים; עֶטְלֶעכֶע פוּן זֵיי וֶועלְן זֵיי הַרְגֶענֶען אוּן רוֹדֶפְן,
50
כְּדֵי דָאס בְּלוּט פוּן אַלֶע נְבִיאִים, וָואס אִיז פַארְגָאסְן גֶעוָוארְן זִינְט דִי וֶועלְט אִיז גֶעגְרוּנְטְפֶעסְטִיקְט גֶעוָוארְן, זָאל גֶעפָאדֶערְט וֶוערְן פוּן דֶעם דָאזִיקְן דוֹר,
51
פוּן דֶעם בְּלוּט פוּן הֶבֶל, בִּיז דֶעם בְּלוּט פוּן זְכַרְיָה, וָואס אִיז אוּמְגֶעקוּמֶען צְוִוישְׁן דֶעם מִזְבֵּחַ אוּן דֶעם בֵּית הַמִקְדָשׁ. בֶּאֱמֶת, אִיךְ זָאג אַייךְ, סֶע וֶועט גֶעפָאדֶערְט וֶוערְן פוּן דֶעם דָאזִיקְן דוֹר.
52
וֵויי צוּ אַייךְ, בַּעֲלֵי־תּוֹרָה! וָוארִים אִיר הָאט אַוֶועקְגֶענוּמֶען דֶעם שְׁלִיסְל פוּן וִויסְן; אִיר אַלֵיין זֶענְט נִישְׁט אַרַיינְגֶעקוּמֶען, אוּן דִי, וָואס הָאבְּן גֶעוָואלְט אַרַיינְקוּמֶען, הָאט אִיר גֶעשְׁטֶערְט.
53
אוּן בְּעֵת עֶר אִיז פוּן דָארְטְן אַרוֹיסְגֶעגַאנְגֶען, הָאבְּן דִי סוֹפְרִים אוּן דִי פְּרוּשִׁים אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ אִים שְׁטַארְק אוּן אִים דֶערְצֶערְנְט צוּ רֶעדְן וֶועגְן אַ סַך זַאכְן;
54
אוּן זֵיי הָאבְּן גֶעלָאקֶערְט אוֹיף אִים, כְּדֵי עֶפֶּעס צוּ כַאפְּן פוּן זַיין מוֹיל.