Yiddish
Hebrew
אידיש
1 זיבן יאָר איז יואָש אַלט געװען, אַז ער איז געװאָרן מלך, און פֿערציק יאָר האָט ער געקיניגט אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען צבֿיה פֿון באר־שבֿע. 2 און יואָש האָט געטאָן װאָס איז רעכטפֿאַרטיק אין די אױגן פֿון גאָט אַלע טעג פֿון יהױדע דעם כּהן. 3 און יהוידע האָט פֿאַר אים גענומען צװײ װײַבער; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. 4 און עס איז געװען נאָך דעם, האָט יואָש געהאַט אין האַרצן צו באַנײַען דאָס הױז פֿון גאָט. 5 און ער האָט אײַנגעזאַמלט די כּהנים און די לוִיִים, און ער האָט צו זײ געזאָגט׃ גײט אַרױס צו די שטעט פֿון יהודה, און קלײַבט אױף פֿון גאַנץ ישׂראל געלט אױף צו פֿאַרריכטן דאָס הױז פֿון אײַער גאָט פֿון יאָר צו יאָר; און איר זאָלט אײַך אײַלן װעגן דער זאַך. אָבער די לוִיִים האָבן זיך ניט געאײַלט. 6 האָט דער מלך גערופֿן יהױדע דעם הױפּֿט, און האָט צו אים געזאָגט׃ פֿאַר װאָס האָסטו ניט פֿאַרלאַנגט פֿון די לוִיִים, צו ברענגען די אָפּגאָב [אַרױפֿגעלײגט] פֿון משה דעם קנעכט פֿון גאָט, און פֿון דער אײַנזאַמלונג פֿון ישׂראל, פֿאַר דעם געצעלט פֿון געזעץ? 7 װאָרום עתליהו די מרשעת, אירע זין האָבן צעבראָכן דאָס הױז פֿון גאָט, און אױך אַלע געהײליקטע זאַכן פֿון גאָטס הױז האָבן זײ פֿאַרטאָן פֿאַר די בעל־געטער. 8 און דער מלך האָט געהײסן, און מע האָט געמאַכט אַ קאַסטן, און אים אַװעקגעשטעלט בײַם טױער פֿון גאָטס הױז פֿון אױסנװײניק. 9 און מע האָט אַרױסגעלאָזט אַן אױסרוף אין יהודה און אין ירושלים, צו ברענגען די אָפּגאָב [אַרױפֿגעלײגט] פֿון משה דעם קנעכט פֿון גאָט אױף ישׂראל אין מדבר. 10 און אַלע האַרן און דאָס גאַנצע פֿאָלק האָבן זיך געפֿרײט, און זײ האָבן געבראַכט און אַרײַנגעװאָרפֿן אין קאַסטן ביז פֿול. 11 און עס איז געװען, בעת מע פֿלעגט ברענגען דעם קאַסטן צו די אױפֿזעער פֿון מלך דורך דער האַנט פֿון די לויִים, און װי זײ האָבן געזען אַז עס איז דאָ פֿיל געלט, אַזױ פֿלעגט קומען דער שרײַבער פֿון מלך, און דער אױפֿזעער פֿון דעם כּהן־גדול, און זײ פֿלעגן אױסלײדיקן דעם קאַסטן, און אים אַװעקטראָגן און אים אומקערן אױף זײַן אָרט. אַזױ האָבן זײ געטאָן טאָג אין טאָג, און זײ האָבן אָנגעזאַמלט געלט לרובֿ. 12 און דער מלך און יהױדע האָבן עס געגעבן צו די װערקמײנסטער איבער דער אַרבעט פֿון גאָטס הױז; און זײ האָבן געדונגען שטײנהעקער און האָלצמײנסטער, צו באַנײַען דאָס הױז פֿון גאָט, און אױף אײַזנ־ און קופּערשמידן, צו פֿאַרריכטן דאָס הױז פֿון גאָט. 13 און די בעל־מלאָכהס האָבן געאַרבעט, און די אַרבעט איז פֿאַרריכט געװאָרן דורך זײער האַנט, און זײ האָבן צוריקגעשטעלט דאָס הױז פֿון גאָט אױף זײַן שטאַנד, און אים באַפֿעסטיקט. 14 און אַז זײ האָבן געענדיקט, האָבן זײ געבראַכט פֿאַר דעם מלך און יהױדען דעם רעשט געלט, און מע האָט דערפֿון געמאַכט כּלים פֿאַר גאָטס הױז, כּלים צום דינען און אױפֿברענגען, און שאָלן, און גילדערנע און זילבערנע כּלים. און מע פֿלעגט אױפֿברענגען בראַנדאָפּפֿער אין הױז פֿון גאָט תּמיד אַלע טעג פֿון יהױדען.
15 און יהױדע איז געװאָרן אַלט און זאַט מיט טעג, און ער איז געשטאָרבן; הונדערט און דרײַסיק יאָר איז ער אַלט געװען, אַז ער איז געשטאָרבן. 16 און מע האָט אים באַגראָבן אין דודס־שטאָט לעבן די מלכים, װײַל ער האָט געטאָן גוטס צװישן ישׂראל, און פֿאַר גאָט און זײַן הױז. 17 און נאָך דעם טױט פֿון יהױדען זײַנען געקומען די האַרן פֿון יהודה, און זײ האָבן זיך געבוקט צום מלך. דענצמאָל האָט דער מלך זיך צוגעהערט צו זײ. 18 און זײ האָבן פֿאַרלאָזן דאָס הױז פֿון יהוה דעם גאָט פֿון זײערע עלטערן, און זײ האָבן געדינט די געצנבױמער, און די געצנבילדער, און עס איז געװען אַ צאָרן אױף יהודה און ירושלים פֿאַר דער דאָזיקער פֿאַרשולדיקונג זײערער. 19 און ער האָט געשיקט צו זײ נבֿיאים, זײ אומצוקערן צו גאָט, און זײ האָבן זײ געװאָרנט, אָבער זײ האָבן ניט צוגעטאָן דאָס אױער. 20 און דער גײַסט פֿון גאָט האָט אָנגעקלײדט זכריה דעם זון פֿון יהוידע דעם כּהן, און ער האָט זיך געשטעלט איבער דעם פֿאָלק, און האָט צו זײ געזאָגט׃ אַזױ האָט גאָט געזאָגט׃ פֿאַר װאָס טרעט איר איבער די געבאָט פֿון יהוה, אַז איר זאָלט ניט באַגליקן? װאָרום איר האָט פֿאַרלאָזן יהוה, און ער האָט אײַך פֿאַרלאָזן. 21 האָבן זײ געמאַכט אױף אים אַ בונט, און האָבן אים פֿאַרשטײנט מיט שטײנער אױף דעם באַפֿעל פֿון מלך, אין הױף פֿון גאָטס הױז. 22 און דער מלך יואָש האָט ניט געדאַכט אָן דעם חסד װאָס זײַן פֿאָטער יהױדע האָט מיט אים געטאָן, און ער האָט געהרגעט זײַן זון. און אַז ער איז געשטאָרבן, האָט ער געזאָגט׃ גאָט װעט זען און װעט אױפֿמאָנען.
23 און עס איז געװען, בײַם אַרומדרײ פֿון יאָר, איז אַרױפֿגעגאַנגען אױף אים דער חיל פֿון אַרם, און זײ זײַנען געקומען קײן יהודה און ירושלים, און האָבן אומגעבראַכט אַלע האַרן פֿון פֿאָלק פֿון צװישן דעם פֿאָלק, און זײער גאַנצן רױב האָבן זײ אַװעקגעשיקט צום מלך פֿון דרמשׂק. 24 הגם דער חיל פֿון אַרם איז געקומען מיט װינציק מענטשן, אָבער גאָט האָט איבערגעגעבן אין זײער האַנט זײער אַ גרױסן חיל, װײַל זײ האָבן פֿאַרלאָזן גאָט דעם האַר פֿון זײערע עלטערן. און זײ האָבן געטאָן אַ משפּֿט אױף יואָשן. 25 און אַז זײ זײַנען אַװעק פֿון אים – װאָרום זײ האָבן אים געלאָזן אין גרױס קראַנקשאַפֿט – האָבן זײַנע קנעכט געמאַכט אַ בונט אױף אים – פֿאַר דעם בלוט פֿון די זין פֿון יהױדע דעם כּהן – און זײ האָבן אים געהרגעט אױף זײַן בעט, און ער איז געשטאָרבן. און מע האָט אים באַגראָבן אין דודס־שטאָט, אָבער מע האָט אים ניט באַגראָבן אין די קבֿרים פֿון די מלכים, 26 און דאָס זײַנען די װאָס האָבן געמאַכט דעם בונט אױף אים׃ זבֿר דער זון פֿון שמעת דער עמונית, און יהוזבֿד דער זון פֿון שמרית דער מואָבֿית. 27 און זײַנע זין, און די פֿיל נבֿואות איבער אים, און די באַפֿעסטיקונג פֿון גאָטס הױז, זײ זײַנען באַשריבן אין דעם מדרש פֿון דעם בוך פֿון די מלכים. און זײַן זון אַמציהו איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט.
עברית
1 בֶּן־שֶׁ֤בַע שָׁנִים֙ יֹאָ֣שׁ בְּמָלְכ֔וֹ וְאַרְבָּעִ֣ים שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּֽירוּשָׁלָ֑͏ִם וְשֵׁ֣ם אִמּ֔וֹ צִבְיָ֖ה מִבְּאֵ֥ר שָֽׁבַע׃ 2 וַיַּ֧עַשׂ יוֹאָ֛שׁ הַיָּשָׁ֖ר בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כָּל־יְמֵ֖י יְהוֹיָדָ֥ע הַכֹּהֵֽן׃ 3 וַיִּשָּׂא־ל֥וֹ יְהוֹיָדָ֖ע נָשִׁ֣ים שְׁתָּ֑יִם וַיּ֖וֹלֶד בָּנִ֥ים וּבָנֽוֹת׃ 4 וַיְהִ֖י אַחֲרֵיכֵ֑ן הָיָה֙ עִם־לֵ֣ב יוֹאָ֔שׁ לְחַדֵּ֖שׁ אֶת־בֵּ֥ית יְהוָֽה׃ 5 וַיִּקְבֹּץ֮ אֶת־הַכֹּהֲנִ֣ים וְהַלְוִיִּם֒ וַיֹּ֣אמֶר לָהֶ֡ם צְא֣וּ לְעָרֵ֪י יְהוּדָ֟ה וְקִבְצוּ֩ מִכָּל־יִשְׂרָאֵ֨ל כֶּ֜סֶף לְחַזֵּ֣ק אֶת־בֵּ֣ית אֱלֹֽהֵיכֶ֗ם מִדֵּ֤י שָׁנָה֙ בְּשָׁנָ֔ה וְאַתֶּ֖ם תְּמַהֲר֣וּ לַדָּבָ֑ר וְלֹ֥א מִֽהֲר֖וּ הַֽלְוִיִּֽם׃ 6 וַיִּקְרָ֣א הַמֶּלֶךְ֮ לִֽיהוֹיָדָ֣ע הָרֹאשׁ֒ וַיֹּ֣אמֶר ל֗וֹ מַדּ֙וּעַ֙ לֹֽא־דָרַ֣שְׁתָּ עַל־הַלְוִיִּ֔ם לְהָבִ֞יא מִֽיהוּדָ֣ה וּמִֽירוּשָׁלִַ֗ם אֶת־מַשְׂאַת֙ מֹשֶׁ֣ה עֶֽבֶד־יְהוָ֔ה וְהַקָּהָ֖ל לְיִשְׂרָאֵ֑ל לְאֹ֖הֶל הָעֵדֽוּת׃ 7 כִּ֤י עֲתַלְיָ֙הוּ֙ הַמִּרְשַׁ֔עַת בָּנֶ֥יהָ פָרְצ֖וּ אֶת־בֵּ֣ית הָאֱלֹהִ֑ים וְגַם֙ כָּל־קָדְשֵׁ֣י בֵית־יְהוָ֔ה עָשׂ֖וּ לַבְּעָלִֽים׃ 8 וַיֹּ֣אמֶר הַמֶּ֔לֶךְ וַֽיַּעֲשׂ֖וּ אֲר֣וֹן אֶחָ֑ד וַֽיִּתְּנֻ֛הוּ בְּשַׁ֥עַר בֵּית־יְהוָ֖ה חֽוּצָה׃ 9 וַיִּתְּנוּ־ק֞וֹל בִּֽיהוּדָ֣ה וּבִֽירוּשָׁלִַ֗ם לְהָבִ֤יא לַֽיהוָה֙ מַשְׂאַ֞ת מֹשֶׁ֧ה עֶֽבֶד־הָאֱלֹהִ֛ים עַל־יִשְׂרָאֵ֖ל בַּמִּדְבָּֽר׃ 10 וַיִּשְׂמְח֥וּ כָל־הַשָּׂרִ֖ים וְכָל־הָעָ֑ם וַיָּבִ֛יאוּ וַיַּשְׁלִ֥יכוּ לָאָר֖וֹן עַד־לְכַלֵּֽה׃ 11 וַיְהִ֡י בְּעֵת֩ יָבִ֨יא אֶת־הֽ͏ָאָר֜וֹן אֶל־פְּקֻדַּ֣ת הַמֶּלֶךְ֮ בְּיַ֣ד הַלְוִיִּם֒ וְכִרְאוֹתָ֞ם כִּי־רַ֣ב הַכֶּ֗סֶף וּבָ֨א סוֹפֵ֤ר הַמֶּ֙לֶךְ֙ וּפְקִיד֙ כֹּהֵ֣ן הָרֹ֔אשׁ וִיעָ֙רוּ֙ אֶת־הָ֣אָר֔וֹן וְיִשָּׂאֻ֖הוּ וִֽישִׁיבֻ֣הוּ אֶל־מְקֹמ֑וֹ כֹּ֤ה עָשׂוּ֙ לְי֣וֹם בְּי֔וֹם וַיַּֽאַסְפוּ־כֶ֖סֶף לָרֹֽב׃ 12 וַיִּתְּנֵ֨הוּ הַמֶּ֜לֶךְ וִֽיהוֹיָדָ֗ע אֶל־עוֹשֵׂה֙ מְלֶ֙אכֶת֙ עֲבוֹדַ֣ת בֵּית־יְהוָ֔ה וַיִּֽהְי֤וּ שֹׂכְרִים֙ חֹצְבִ֣ים וְחָרָשִׁ֔ים לְחַדֵּ֖שׁ בֵּ֣ית יְהוָ֑ה וְ֠גַם לְחָרָשֵׁ֤י בַרְזֶל֙ וּנְחֹ֔שֶׁת לְחַזֵּ֖ק אֶת־בֵּ֥ית יְהוָֽה׃ 13 וַֽיַּעֲשׂוּ֙ עֹשֵׂ֣י הַמְּלָאכָ֔ה וַתַּ֧עַל אֲרוּכָ֛ה לַמְּלָאכָ֖ה בְּיָדָ֑ם וַֽיַּעֲמִ֜ידוּ אֶת־בֵּ֧ית הָֽאֱלֹהִ֛ים עַל־מַתְכֻּנְתּ֖וֹ וַֽיְאַמְּצֻֽהוּ׃ 14 וּֽכְכַלּוֹתָ֡ם הֵבִ֣יאוּ לִפְנֵי֩ הַמֶּ֨לֶךְ וִֽיהוֹיָדָ֜ע אֶת־שְׁאָ֣ר הַכֶּ֗סֶף וַיַּעֲשֵׂ֨הוּ כֵלִ֤ים לְבֵית־יְהוָה֙ כְּלֵ֣י שָׁרֵ֔ת וְהַעֲל֣וֹת וְכַפּ֔וֹת וּכְלֵ֥י זָהָ֖ב וָכָ֑סֶף וַ֠יִּֽהְיוּ מַעֲלִ֨ים עֹל֤וֹת בְּבֵית־יְהוָה֙ תָּמִ֔יד כֹּ֖ל יְמֵ֥י יְהוֹיָדָֽע׃   פ
15 וַיִּזְקַ֧ן יְהוֹיָדָ֛ע וַיִּשְׂבַּ֥ע יָמִ֖ים וַיָּמֹ֑ת בֶּן־מֵאָ֧ה וּשְׁלֹשִׁ֛ים שָׁנָ֖ה בְּמוֹתֽוֹ׃ 16 וַיִּקְבְּרֻ֥הוּ בְעִיר־דָּוִ֖יד עִם־הַמְּלָכִ֑ים כִּֽי־עָשָׂ֤ה טוֹבָה֙ בְּיִשְׂרָאֵ֔ל וְעִ֥ם הָאֱלֹהִ֖ים וּבֵיתֽוֹ׃   ס 17 וְאַֽחֲרֵ֥י מוֹת֙ יְה֣וֹיָדָ֔ע בָּ֚אוּ שָׂרֵ֣י יְהוּדָ֔ה וַיִּֽשְׁתַּחֲו֖וּ לַמֶּ֑לֶךְ אָ֛ז שָׁמַ֥ע הַמֶּ֖לֶךְ אֲלֵיהֶֽם׃ 18 וַיַּֽעַזְב֗וּ אֶת־בֵּ֤ית יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י אֲבוֹתֵיהֶ֔ם וַיַּֽעַבְד֥וּ אֶת־הָאֲשֵׁרִ֖ים וְאֶת־הָֽעֲצַבִּ֑ים וַֽיְהִי־קֶ֗צֶף עַל־יְהוּדָה֙ וִיר֣וּשָׁלִַ֔ם בְּאַשְׁמָתָ֖ם זֹֽאת׃ 19 וַיִּשְׁלַ֤ח בָּהֶם֙ נְבִאִ֔ים לַהֲשִׁיבָ֖ם אֶל־יְהוָ֑ה וַיָּעִ֥ידוּ בָ֖ם וְלֹ֥א הֶאֱזִֽינוּ׃   ס 20 וְר֣וּחַ אֱלֹהִ֗ים לָֽבְשָׁה֙ אֶת־זְכַרְיָה֙ בֶּן־יְהוֹיָדָ֣ע הַכֹּהֵ֔ן וַֽיַּעֲמֹ֖ד מֵעַ֣ל לָעָ֑ם וַיֹּ֨אמֶר לָהֶ֜ם כֹּ֣ה אָמַ֣ר הָאֱלֹהִ֗ים לָמָה֩ אַתֶּ֨ם עֹבְרִ֜ים אֶת־מִצְוֺ֤ת יְהוָה֙ וְלֹ֣א תַצְלִ֔יחוּ כִּֽי־עֲזַבְתֶּ֥ם אֶת־יְהוָ֖ה וַיַּֽעֲזֹ֥ב אֶתְכֶֽם׃ 21 וַיִּקְשְׁר֣וּ עָלָ֔יו וַיִּרְגְּמֻ֥הוּ אֶ֖בֶן בְּמִצְוַ֣ת הַמֶּ֑לֶךְ בַּחֲצַ֖ר בֵּ֥ית יְהוָֽה׃ 22 וְלֹא־זָכַ֞ר יוֹאָ֣שׁ הַמֶּ֗לֶךְ הַחֶ֙סֶד֙ אֲשֶׁ֨ר עָשָׂ֜ה יְהוֹיָדָ֤ע אָבִיו֙ עִמּ֔וֹ וַֽיַּהֲרֹ֖ג אֶת־בְּנ֑וֹ וּכְמוֹת֣וֹ אָמַ֔ר יֵ֥רֶא יְהוָ֖ה וְיִדְרֹֽשׁ׃   פ
23 וַיְהִ֣י לִתְקוּפַ֣ת הַשָּׁנָ֗ה עָלָ֣ה עָלָיו֮ חֵ֣יל אֲרָם֒ וַיָּבֹ֗אוּ אֶל־יְהוּדָה֙ וִיר֣וּשָׁלִַ֔ם וַיַּשְׁחִ֛יתוּ אֶת־כָּל־שָׂרֵ֥י הָעָ֖ם מֵעָ֑ם וְכָל־שְׁלָלָ֥ם שִׁלְּח֖וּ לְמֶ֥לֶךְ דַּרְמָֽשֶׂק׃ 24 כִּי֩ בְמִצְעַ֨ר אֲנָשִׁ֜ים בָּ֣אוּ חֵ֣יל אֲרָ֗ם וַֽיהוָה֙ נָתַ֨ן בְּיָדָ֥ם חַ֙יִל֙ לָרֹ֣ב מְאֹ֔ד כִּ֣י עָֽזְב֔וּ אֶת־יְהוָ֖ה אֱלֹהֵ֣י אֲבוֹתֵיהֶ֑ם וְאֶת־יוֹאָ֖שׁ עָשׂ֥וּ שְׁפָטִֽים׃ 25 וּבְלֶכְתָּ֣ם מִמֶּ֗נּוּ כִּֽי־עָזְב֣וּ אֹתוֹ֮ במחליים רַבִּים֒ הִתְקַשְּׁר֨וּ עָלָ֜יו עֲבָדָ֗יו בִּדְמֵי֙ בְּנֵי֙ יְהוֹיָדָ֣ע הַכֹּהֵ֔ן וַיַּֽהַרְגֻ֥הוּ עַל־מִטָּת֖וֹ וַיָּמֹ֑ת וַֽיִּקְבְּרֻ֙הוּ֙ בְּעִ֣יר דָּוִ֔יד וְלֹ֥א קְבָרֻ֖הוּ בְּקִבְר֥וֹת הַמְּלָכִֽים׃   ס 26 וְאֵ֖לֶּה הַמִּתְקַשְּׁרִ֣ים עָלָ֑יו זָבָ֗ד בֶּן־שִׁמְעָת֙ הָֽעַמּוֹנִ֔ית וִיה֣וֹזָבָ֔ד בֶּן־שִׁמְרִ֖ית הַמּוֹאָבִֽית׃ 27 וּבָנָ֞יו ורב הַמַּשָּׂ֣א עָלָ֗יו וִיסוֹד֙ בֵּ֣ית הָאֱלֹהִ֔ים הִנָּ֣ם כְּתוּבִ֔ים עַל־מִדְרַ֖שׁ סֵ֣פֶר הַמְּלָכִ֑ים וַיִּמְלֹ֛ךְ אֲמַצְיָ֥הוּ בְנ֖וֹ תַּחְתָּֽיו׃   פ