Yiddish
Hebrew
אידיש
1 און עס איז געװען אין חוֹדש ניסן, אין צװאַנציקסטן יאָר פֿון מלך אַרתַּחשַסתּאָ, איז װײַן געװען פֿאַר אים, און איך האָב גענומען דעם װײַן, און האָב דערלאַנגט דעם מלך. און איך בין קײן מאָל פֿריער ניט געװען טרױעריק פֿאַר אים. 2 האָט דער מלך צו מיר געזאָגט: פֿאַר װאָס איז דײַן פּנים טרױעריק, אַז קראַנק ביסטו ניט? דאָס איז ניט אַנדערש סײַדן אַ טרױערקײט פֿון האַרצן. האָב איך זײער שטאַרק מוֹרא געהאַט. 3 און איך האָב געזאָגט צום מלך: אײביק לעבן זאָל דער מלך! פֿאַר װאָס זאָל מײַן פּנים ניט זײַן טרױעריק, אַז די שטאָט, דער אָרט פֿון מײַנע עלטערנס קבֿרים, איז חרבֿ, און אירע טױערן זײַנען פֿאַרצערט פֿון פֿײַער? 4 האָט דער מלך צו מיר געזאָגט: װאָס פֿאַרלאַנגסטו דען? האָב איך מתפּלל געװען צום גאָט פֿון הימל. 5 און איך האָב געזאָגט צום מלך: אױב דעם מלך איז װױלגעפֿעלן, און אױב דײַן קנעכט איז װױלגעפֿעלן פֿאַר דיר, אַז דו זאָלסט מיך לאָזן גײן קײן יהודה צו דער שטאָט פֿון מײַנע עלטערנס קבֿרים, אַז איך זאָל זי אָפּבױען. 6 האָט דער מלך צו מיר געזאָגט – און די מלכּה איז געזעסן לעבן אים – : אױף ביז װאַנען װעט זײַן דײַן גײן? און װען װעסטו זיך אומקערן? און עס איז װױלגעפֿעלן פֿאַר דעם מלך, און ער האָט מיך געלאָזט גײן, אַז איך האָב אים געגעבן אַ צײַט. 7 און איך האָב געזאָגט צום מלך: אױב דעם מלך איז װױלגעפֿעלן, זאָל מען מיר געבן בריװ צו די פֿירשטן פֿון יענער זײַט טײַך, אַז זײ זאָלן מיך לאָזן דורכגײן, ביז איך װעל קומען קײן יהודה; 8 און אַ בריװ צו אָסָף דעם היטער פֿון מלכס בױמגאָרטן, אַז ער זאָל מיר געבן האָלץ אױף צו לײגן באַלקנס אױף די טױערן פֿון דער פֿעסטונג װאָס צום הױז, און פֿאַר דער שטאָטמױער, און פֿאַר דעם הױז, װאָס איך װעל קומען צו אים. און דער מלך האָט מיר געגעבן לױט דער גוטער האַנט פֿון מײַן גאָט אױף מיר. 9 און איך בין געקומען צו די פֿירשטן פֿון יענער זײַט טײַך, און האָב זײ געגעבן די בריװ פֿון מלך; און דער מלך האָט געשיקט מיט מיר עלצטע פֿון חיל, און רײַטער.
10 האָט דערהערט סַנבֿלַט דער חוֹרוֹני, און טוֹבֿיָה דער עַמוֹנישער קנעכט, און זײ האָט פֿאַרדראָסן אַ גרױס פֿאַרדראָס װאָס אַ מענטש איז געקומען זוכן גוטס פֿאַר די קינדער פֿון ישׂראל. 11 און איך בין געקומען קײן ירושָלַיִם, און בין דאָרטן געװען דרײַ טעג. 12 און איך בין אױפֿגעשטאַנען בײַ נאַכט, איך און עטלעכע מענער מיט מיר; און איך האָב ניט דערצײלט קײן מענטשן װאָס מײַן גאָט האָט אַרײַנגעגעבן אין מײַן האַרצן צו טאָן אין ירושָלַיִם; און קײן בהמה האָב איך מיט מיר ניט געהאַט, אַחוץ די בהמה װאָס איך בין אױף איר געריטן. 13 און איך בין אַרױס דורך דעם טױער פֿון טאָל בײַ נאַכט, און אַקעגן דעם שלאַנגענקװאַל, און צו דעם מיסטטױער, און איך האָב באַטראַכט די מױערן פֿון ירושָלַיִם װאָס זײַנען געװען אײַנגעבראָכן, און אירע טױערן װאָס זײַנען געװען פֿאַרצערט פֿון פֿײַער. 14 און איך בין אַריבערגעגאַנגען צום קװאַלטױער, און צום מלכס באַך; אָבער עס איז ניט געװען אָרט גענוג פֿאַר דער בהמה אונטער מיר דורכצוגײן. 15 און איך בין אַרױפֿגעגאַנגען דורכן טאָל אין דער נאַכט, און האָב באַטראַכט די מױער; און איך האָב זיך אומגעקערט און בין געקומען צום טױער פֿון טאָל, און האָב זיך צוריקגעקערט. 16 און די פֿאָרשטײער האָבן ניט געװוּסט װוּהין איך בין געגאַנגען, און װאָס איך טו, װאָרום די ייִדן, און די כֹּהנים, און די אַדללײַט, און די פֿאָרשטײער, און די איבעריקע װאָס האָבן געטאָן די אַרבעט, האָב איך ביז אַהער גאָרנישט דערצײלט. 17 און איך האָב צו זײ געזאָגט: איר זעט אין װאָס פֿאַר אַן אומגליק מיר זײַנען, אַז ירושָלַיִם איז חרבֿ, און אירע טױערן זײַנען פֿאַרברענט פֿון פֿײַער; קומט און לאָמיר אָפּבױען די מױער פֿון ירושָלַיִם, אַז מיר זאָלן מער ניט זײַן צו שאַנד. 18 און איך האָב זײ דערצײלט װעגן דער האַנט פֿון מײַן גאָט װאָס איז געװען גוט אױף מיר, און אױך די װערטער פֿון מלך װאָס ער האָט מיר געזאָגט. האָבן זײ געזאָגט: לאָמיר אױפֿשטײן און בױען. און זײ האָבן געשטאַרקט זײערע הענט צום גוטן.
19 האָט דערהערט סַנבֿלַט דער חוֹרוֹני, און טוֹבֿיָה דער עַמוֹנישער קנעכט, און גֶשֶם דער אַראַבער, און זײ האָבן געשפּעט פֿון אונדז, און האָבן אונדז מבֿזה געװען, און האָבן געזאָגט: װאָס איז די דאָזיקע זאַך װאָס איר טוט? װילט איר קעגן דעם מלך װידערשפּעניקן? 20 האָב איך זײ געגעבן אַן ענטפֿער און האָב צו זײ געזאָגט: דער גאָט פֿון הימל, ער װעט אונדז באַליקן, און מיר זײַנע קנעכט װעלן אױפֿשטײן און װעלן בױען; און איר האָט ניט קײן חלק און קײן רעכט און קײן געדעכעניש אין ירושָלַיִם.
עברית
1 וַיְהִ֣י בְּחֹ֣דֶשׁ נִיסָ֗ן שְׁנַ֥ת עֶשְׂרִ֛ים לְאַרְתַּחְשַׁ֥סְתְּא הַמֶּ֖לֶךְ יַ֣יִן לְפָנָ֑יו וָאֶשָּׂ֤א אֶת־הַיַּ֙יִן֙ וָאֶתְּנָ֣ה לַמֶּ֔לֶךְ וְלֹא־הָיִ֥יתִי רַ֖ע לְפָנָֽיו׃ 2 וַיֹּאמֶר֩ לִ֨י הַמֶּ֜לֶךְ מַדּ֣וּעַ פָּנֶ֣יךָ רָעִ֗ים וְאַתָּה֙ אֵֽינְךָ֣ חוֹלֶ֔ה אֵ֣ין זֶ֔ה כִּי־אִ֖ם רֹ֣עַֽ לֵ֑ב וָאִירָ֖א הַרְבֵּ֥ה מְאֹֽד׃ 3 וָאֹמַ֣ר לַמֶּ֔לֶךְ הַמֶּ֖לֶךְ לְעוֹלָ֣ם יִחְיֶ֑ה מַדּ֜וּעַ לֹא־יֵרְע֣וּ פָנַ֗י אֲשֶׁ֨ר הָעִ֜יר בֵּית־קִבְר֤וֹת אֲבֹתַי֙ חֲרֵבָ֔ה וּשְׁעָרֶ֖יהָ אֻכְּל֥וּ בָאֵֽשׁ׃   ס 4 וַיֹּ֤אמֶר לִי֙ הַמֶּ֔לֶךְ עַל־מַה־זֶּ֖ה אַתָּ֣ה מְבַקֵּ֑שׁ וָֽאֶתְפַּלֵּ֔ל אֶל־אֱלֹהֵ֖י הַשָּׁמָֽיִם׃ 5 וָאֹמַ֣ר לַמֶּ֔לֶךְ אִם־עַל־הַמֶּ֣לֶךְ ט֔וֹב וְאִם־יִיטַ֥ב עַבְדְּךָ֖ לְפָנֶ֑יךָ אֲשֶׁ֧ר תִּשְׁלָחֵ֣נִי אֶל־יְהוּדָ֗ה אֶל־עִ֛יר קִבְר֥וֹת אֲבֹתַ֖י וְאֶבְנֶֽנָּה׃ 6 וַיֹּאמֶר֩ לִ֨י הַמֶּ֜לֶךְ וְהַשֵּׁגַ֣ל יוֹשֶׁ֣בֶת אֶצְל֗וֹ עַד־מָתַ֛י יִהְיֶ֥ה מַֽהֲלָכֲךָ֖ וּמָתַ֣י תָּשׁ֑וּב וַיִּיטַ֤ב לִפְנֵֽי־הַמֶּ֙לֶךְ֙ וַיִּשְׁלָחֵ֔נִי וָֽאֶתְּנָ֥ה ל֖וֹ זְמָֽן׃ 7 וָאוֹמַר֮ לַמֶּלֶךְ֒ אִם־עַל־הַמֶּ֣לֶךְ ט֔וֹב אִגְּרוֹת֙ יִתְּנוּ־לִ֔י עַֽל־פַּחֲו֖וֹת עֵ֣בֶר הַנָּהָ֑ר אֲשֶׁר֙ יַעֲבִיר֔וּנִי עַ֥ד אֲשֶׁר־אָב֖וֹא אֶל־יְהוּדָֽה׃ 8 וְאִגֶּ֡רֶת אֶל־אָסָף֩ שֹׁמֵ֨ר הַפַּרְדֵּ֜ס אֲשֶׁ֣ר לַמֶּ֗לֶךְ אֲשֶׁ֣ר יִתֶּן־לִ֣י עֵצִ֡ים לְ֠קָרוֹת אֶת־שַׁעֲרֵ֨י הַבִּירָ֤ה אֲשֶׁר־לַבַּ֙יִת֙ וּלְחוֹמַ֣ת הָעִ֔יר וְלַבַּ֖יִת אֲשֶׁר־אָב֣וֹא אֵלָ֑יו וַיִּתֶּן־לִ֣י הַמֶּ֔לֶךְ כְּיַד־אֱלֹהַ֖י הַטּוֹבָ֥ה עָלָֽי׃ 9 וָֽאָב֗וֹא אֶֽל־פַּֽחֲווֹת֙ עֵ֣בֶר הַנָּהָ֔ר וָאֶתְּנָ֣ה לָהֶ֔ם אֵ֖ת אִגְּר֣וֹת הַמֶּ֑לֶךְ וַיִּשְׁלַ֤ח עִמִּי֙ הַמֶּ֔לֶךְ שָׂ֥רֵי חַ֖יִל וּפָרָשִֽׁים׃   פ
10 וַיִּשְׁמַ֞ע סַנְבַלַּ֣ט הַחֹרֹנִ֗י וְטֽוֹבִיָּה֙ הָעֶ֣בֶד הָֽעַמֹּנִ֔י וַיֵּ֥רַע לָהֶ֖ם רָעָ֣ה גְדֹלָ֑ה אֲשֶׁר־בָּ֥א אָדָ֔ם לְבַקֵּ֥שׁ טוֹבָ֖ה לִבְנֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ 11 וָאָב֖וֹא אֶל־יְרוּשָׁלָ֑͏ִם וָאֱהִי־שָׁ֖ם יָמִ֥ים שְׁלֹשָֽׁה׃ 12 וָאָק֣וּם לַ֗יְלָה אֲנִי֮ וַאֲנָשִׁ֣ים מְעַט֮ עִמִּי֒ וְלֹא־הִגַּ֣דְתִּי לְאָדָ֔ם מָ֗ה אֱלֹהַי֙ נֹתֵ֣ן אֶל־לִבִּ֔י לַעֲשׂ֖וֹת לִירוּשָׁלָ֑͏ִם וּבְהֵמָה֙ אֵ֣ין עִמִּ֔י כִּ֚י אִם־הַבְּהֵמָ֔ה אֲשֶׁ֥ר אֲנִ֖י רֹכֵ֥ב בָּֽהּ׃ 13 וָאֵצְאָ֨ה בְשַֽׁעַר־הַגַּ֜יא לַ֗יְלָה וְאֶל־פְּנֵי֙ עֵ֣ין הַתַּנִּ֔ין וְאֶל־שַׁ֖עַר הָאַשְׁפֹּ֑ת וָאֱהִ֨י שֹׂבֵ֜ר בְּחוֹמֹ֤ת יְרוּשָׁלִַ֙ם֙ אֲשֶׁר־המפרוצים וּשְׁעָרֶ֖יהָ אֻכְּל֥וּ בָאֵֽשׁ׃ 14 וָאֶֽעֱבֹר֙ אֶל־שַׁ֣עַר הָעַ֔יִן וְאֶל־בְּרֵכַ֖ת הַמֶּ֑לֶךְ וְאֵין־מָק֥וֹם לַבְּהֵמָ֖ה לַעֲבֹ֥ר תַּחְתָּֽי׃ 15 וָאֱהִ֨י עֹלֶ֤ה בַנַּ֙חַל֙ לַ֔יְלָה וָאֱהִ֥י שֹׂבֵ֖ר בַּחוֹמָ֑ה וָאָשׁ֗וּב וָאָב֛וֹא בְּשַׁ֥עַר הַגַּ֖יְא וָאָשֽׁוּב׃ 16 וְהַסְּגָנִ֗ים לֹ֤א יָדְעוּ֙ אָ֣נָה הָלַ֔כְתִּי וּמָ֖ה אֲנִ֣י עֹשֶׂ֑ה וְלַיְּהוּדִ֨ים וְלַכֹּהֲנִ֜ים וְלַחֹרִ֣ים וְלַסְּגָנִ֗ים וּלְיֶ֙תֶר֙ עֹשֵׂ֣ה הַמְּלָאכָ֔ה עַד־כֵּ֖ן לֹ֥א הִגַּֽדְתִּי׃ 17 וָאוֹמַ֣ר אֲלֵהֶ֗ם אַתֶּ֤ם רֹאִים֙ הָרָעָה֙ אֲשֶׁ֣ר אֲנַ֣חְנוּ בָ֔הּ אֲשֶׁ֤ר יְרוּשָׁלִַ֙ם֙ חֲרֵבָ֔ה וּשְׁעָרֶ֖יהָ נִצְּת֣וּ בָאֵ֑שׁ לְכ֗וּ וְנִבְנֶה֙ אֶת־חוֹמַ֣ת יְרוּשָׁלִַ֔ם וְלֹא־נִהְיֶ֥ה ע֖וֹד חֶרְפָּֽה׃ 18 וָאַגִּ֨יד לָהֶ֜ם אֶת־יַ֣ד אֱלֹהַ֗י אֲשֶׁר־הִיא֙ טוֹבָ֣ה עָלַ֔י וְאַף־דִּבְרֵ֥י הַמֶּ֖לֶךְ אֲשֶׁ֣ר אָֽמַר־לִ֑י וַיֹּֽאמְרוּ֙ נָק֣וּם וּבָנִ֔ינוּ וַיְחַזְּק֥וּ יְדֵיהֶ֖ם לַטּוֹבָֽה׃   פ
19 וַיִּשְׁמַע֩ סַנְבַלַּ֨ט הַחֹרֹנִ֜י וְטֹבִיָּ֣ה הָעֶ֣בֶד הָֽעַמּוֹנִ֗י וְגֶ֙שֶׁם֙ הָֽעַרְבִ֔י וַיַּלְעִ֣גוּ לָ֔נוּ וַיִּבְז֖וּ עָלֵ֑ינוּ וַיֹּאמְר֗וּ מָֽה־הַדָּבָ֤ר הַזֶּה֙ אֲשֶׁ֣ר אַתֶּ֣ם עֹשִׂ֔ים הַעַ֥ל הַמֶּ֖לֶךְ אַתֶּ֥ם מֹרְדִֽים׃ 20 וָאָשִׁ֨יב אוֹתָ֜ם דָּבָ֗ר וָאוֹמַ֤ר לָהֶם֙ אֱלֹהֵ֣י הַשָּׁמַ֔יִם ה֚וּא יַצְלִ֣יחַֽ לָ֔נוּ וַאֲנַ֥חְנוּ עֲבָדָ֖יו נָק֣וּם וּבָנִ֑ינוּ וְלָכֶ֗ם אֵֽין־חֵ֧לֶק וּצְדָקָ֛ה וְזִכָּר֖וֹן בִּירוּשָׁלָֽ͏ִם׃