Yiddish
Hebrew
אידיש
1 און די פֿײַנט פֿון יהודה און בנימין האָבן געהערט אַז די קינדער פֿון גלות בױען אַ טעמפּל צו יהוה דעם גאָט פֿון ישׂראל. 2 און זײ האָבן גענענט צו זרובבֿלן, און צו די הױפּטלײַט פֿון די פֿאָטערהײַזער, און האָבן צו זײ געזאָגט: לאָמיר בױען מיט אײַך, װאָרום מיר זוכן אײַער גאָט אַזױ װי איר, און צו אים שלאַכטן מיר פֿון די טעג פֿון אֵסַר-חַדוֹן דעם מלך פֿון אַשור, װאָס האָט אונדז אַרױפֿגעבראַכט אַהער. 3 האָט צו זײ געזאָגט זרובבֿל, און יֵשועַ, און די איבעריקע הױפּטלײַט פֿון די פֿאָטערהײַזער פֿון ישׂראל: איר קערט זיך מיט אונדז ניט אָן, צו בױען אַ הױז צו אונדזער גאָט; נײַערט מיר אַלײן װעלן בױען צו יהוה דעם גאָט פֿון ישׂראל, אַזױ װי כּוֹרֶש דער מלך פֿון פָרַס האָט אונדז געהײסן. 4 און דאָס פֿאָלק פֿון לאַנד האָט אָפּגעשלאַפֿט די הענט פֿון דעם פֿאָלק פֿון יהודה, און זײ אָפּגעשראָקן פֿון בױען. 5 און זײ האָבן אָנגעדונגען אױף זײ יוֹעצים, צו פֿאַרשטערן זײער כַּװָנה, אַלע טעג פֿון כּוֹרֶש דעם מלך פֿון פָרַס, און ביז דער מלוכה פֿון דָריָוֶש דעם מלך פֿון פָרַס. 6 און אין דער מלוכה פֿון אַחשוֵרוֹשן, אין אָנהײב פֿון זײַן מלוכה, האָבן זײ געשריבן אַן אָנקלאָג אױף די באַװױנער פֿון יהודה און ירושָלַיִם. 7 און אין די טעג פֿון אַרתַּחשַשתּאָ, האָט בשלָם, מִתרְדָת, טָבֿאֵל, און זײַנע איבעריקע חבֿרים, געשריבן צו אַרתַּחשַשתּאָ דעם מלך פֿון פָרַס; און דאָס געשריפֿטס פֿון דעם בריװ איז געװען אין אַראַמישן כּתבֿ און אַרמאַישן לשון.
8 רחום דער באַפֿעלגעבער און שִמשַי דער שרײַבער האָבן געשריבן אַ בריװ אױף ירושָלַיִם צו אַרתַּחשַשטאָ דעם מלך אַזױ – 9 דענצמאָל [האָט געשריבן] רחום דער באַפֿעלגעבער, און שִמשַי דער שרײַבער, און זײערע איבעריקע חבֿרים, דינאָער, און אַפֿרסַתכאָער, טַרפּלאָער, אַפֿרסאָער, אַרכּוָאער, בבֿלער, שושַנכאָער, דֵהיֵאָער, עֵילָמער, 10 און די איבעריקע אומות װאָס דער גרױסער און גערימטער אָסנַפּר האָט אַריבערגעבראַכט, און זײ באַזעצט אין דער שטאָט שוֹמרוֹן, און די איבעריקע פֿון יענער זײַט טײַך: און אַצונד – 11 דאָס איז דער נוסח פֿון דעם בריװ װאָס זײ האָבן געשיקט צו אים: – צו אַרתַּחשַשטאָ דעם מלך, דײַנע קנעכט די מענטשן פֿון יענער זײַט טײַך: און אַצונד
12 זאָל דעם מלך באַװוּסט זײַן, אַז די ייִדן װאָס זײַנען אַרױפֿגעגאַנגען פֿון דיר, זײַנען געקומען צו אונדז קײן ירושָלַיִם; זײ בױען די װידערשפּעניקע און בײזע שטאָט, און זײ פֿאַרענדיקן מױערן, און גראָבן גרונטפֿעסטן. 13 אַצונד זאָל דעם מלך באַװוּסט זײַן, אַז אױב די דאָזיקע שטאָט װעט אױפֿגעבױט װערן, און די מױערן װעלן פֿאַרענדיקט װערן, װעלן זײ קײן אָפּצאָל, מֶכֶס, און װעגגעלט ניט צאָלן, און דאָס װעט ברענגען הֶזק דער קיניגלעכער הכנָסה. 14 אַצונד, אַזױ װי מיר עסן דאָס זאַלץ פֿון דעם פּאַלאַץ, און עס איז ניט רעכט פֿאַר אונדז צוצוזען דעם אומכּבֿוד פֿון מלך, דערפֿאַר שיקן מיר און זײַנען מוֹדיע דעם מלך, 15 כּדי מע זאָל נאָכזוכן אין דעם ספֿר-הזכרוֹנות פֿון דײַנע עלטערן; און װעסט געפֿינען אין דעם ספֿר- הזכרוֹנות, און װיסן, אַז די דאָזיקע שטאָט איז אַ װידערשפּעניקע שטאָט, און ברענגט הֶזק די מלכים און די מדינות, און מע האָט געמאַכט בונטן אין איר פֿון אײביקע טעג אָן; איבער דעם איז די דאָזיקע שטאָט חָרבֿ געװאָרן. 16 מיר זײַנען מוֹדיע דעם מלך, אַז אױב די דאָזיקע שטאָט װעט אױפֿגעבױט װערן, און די מױערן װעלן פֿאַרענדיקט װערן, װעסטו דורך דעם מער ניט האָבן קײן חלק אױף יענער זײַט טײַך.
17 האָט דער מלך געשיקט אַן ענטפֿער צו רחום דעם באַפֿעלגעבער, און שִמשַי דעם שרײַבער, און זײערע איבעריקע חבֿרים װאָס זײַנען געזעסן אין שוֹמרוֹן, און די איבעריקע פֿון יענער זײַט טײַך: פֿריד! און אַצונד, 18 דער בריװ װאָס איר האָט אונדז געשיקט, איז באַשײדלעך געלײענט געװאָרן פֿאַר מיר. 19 און פֿון מיר איז געגעבן געװאָרן אַ באַפֿעל, און מע האָט נאָכגעזוכט און געפֿונען, אַז די דאָזיקע שטאָט האָט פֿון אײביקע טעג זיך דערהױבן אַקעגן מלכים, און אַז אין איר זײַנען געמאַכט געװאָרן װידערשפּעניקונגען און בונטן; 20 און איבער ירושָלַיִם זײַנען געװען מאַכטיקע מלכים, און זי האָבן געװעלטיקט איבער גאַנץ יענער זײַט טײַך; און אָפּצאָל, מֶכֶס, און װעגגעלט איז זײ געצאָלט געװאָרן. 21 אַצונד גיט אַ באַפֿעל צו װערן די דאָזיקע לײַט, און די דאָזיקע שטאָט זאָל ניט געבױט װערן ביז פֿון מיר װעט געגעבן װערן אַ באַפֿעל. 22 און זײַט אָפּגעהיט ניט צו מאַכן קײן טָעות װעגן דעם, כּדי דער הֶזק זאָל ניט װאַקסן צום שאָדן פֿון די מלכים. 23 דענצמאָל װי דער אינהאַלט פֿון דעם מלך אַרתַּחשַשתּאָס בריװ איז פֿאָרגעלײענט געװאָרן פֿאַר רחומען, און שִמשַי דעם שרײַבער, און זײערע חבֿרים, אַזױ זײַנען זײ אַװעק אױף גיך קײן ירושָלַיִם צו די ייִדן, און האָבן זײ געװערט מיט מאַכט און געװאַלט. 24 דענצמאָל האָט אױפֿגעהערט די אַרבעט פֿון גאָטס הױז װאָס אין ירושָלַיִם, און זי איז געװען אָפּגעשטעלט ביז דעם צװײטן יאָר פֿון דער מלוכה פֿון דָריָוֶש דעם מלך פֿון פָרַס.
עברית
1 וַֽיִּשְׁמְע֔וּ צָרֵ֥י יְהוּדָ֖ה וּבִנְיָמִ֑ן כִּֽי־בְנֵ֤י הַגּוֹלָה֙ בּוֹנִ֣ים הֵיכָ֔ל לַיהוָ֖ה אֱלֹהֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ 2 וַיִּגְּשׁ֨וּ אֶל־זְרֻבָּבֶ֜ל וְאֶל־רָאשֵׁ֣י הֽ͏ָאָב֗וֹת וַיֹּאמְר֤וּ לָהֶם֙ נִבְנֶ֣ה עִמָּכֶ֔ם כִּ֣י כָכֶ֔ם נִדְר֖וֹשׁ לֽ͏ֵאלֹהֵיכֶ֑ם ולא אֲנַ֣חְנוּ זֹבְחִ֗ים מִימֵי֙ אֵסַ֤ר חַדֹּן֙ מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר הַמַּעֲלֶ֥ה אֹתָ֖נוּ פֹּֽה׃ 3 וַיֹּאמֶר֩ לָהֶ֨ם זְרֻבָּבֶ֜ל וְיֵשׁ֗וּעַ וּשְׁאָ֨ר רָאשֵׁ֤י הָֽאָבוֹת֙ לְיִשְׂרָאֵ֔ל לֹֽא־לָ֣כֶם וָלָ֔נוּ לִבְנ֥וֹת בַּ֖יִת לֵאלֹהֵ֑ינוּ כִּי֩ אֲנַ֨חְנוּ יַ֜חַד נִבְנֶ֗ה לַֽיהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל כַּאֲשֶׁ֣ר צִוָּ֔נוּ הַמֶּ֖לֶךְ כּ֥וֹרֶשׁ מֶֽלֶךְ־פָּרָֽס׃ 4 וַיְהִי֙ עַם־הָאָ֔רֶץ מְרַפִּ֖ים יְדֵ֣י עַם־יְהוּדָ֑ה ומבלהים אוֹתָ֖ם לִבְנֽוֹת׃ 5 וְסֹכְרִ֧ים עֲלֵיהֶ֛ם יוֹעֲצִ֖ים לְהָפֵ֣ר עֲצָתָ֑ם כָּל־יְמֵ֗י כּ֚וֹרֶשׁ מֶ֣לֶךְ פָּרַ֔ס וְעַד־מַלְכ֖וּת דָּרְיָ֥וֶשׁ מֶֽלֶךְ־פָּרָֽס׃ 6 וּבְמַלְכוּת֙ אֲחַשְׁוֵר֔וֹשׁ בִּתְחִלַּ֖ת מַלְכוּת֑וֹ כָּתְב֣וּ שִׂטְנָ֔ה עַל־יֹשְׁבֵ֥י יְהוּדָ֖ה וִירוּשָׁלָֽ͏ִם׃   ס 7 וּבִימֵ֣י אַרְתַּחְשַׁ֗שְׂתָּא כָּתַ֨ב בִּשְׁלָ֜ם מִתְרְדָ֤ת טָֽבְאֵל֙ וּשְׁאָ֣ר כנותו עַל־ארתחששתא מֶ֣לֶךְ פָּרָ֑ס וּכְתָב֙ הַֽנִּשְׁתְּוָ֔ן כָּת֥וּב אֲרָמִ֖ית וּמְתֻרְגָּ֥ם אֲרָמִֽית׃   פ
8 רְח֣וּם בְּעֵל־טְעֵ֗ם וְשִׁמְשַׁי֙ סָֽפְרָ֔א כְּתַ֛בוּ אִגְּרָ֥ה חֲדָ֖ה עַל־יְרוּשְׁלֶ֑ם לְאַרְתַּחְשַׁ֥שְׂתְּא מַלְכָּ֖א כְּנֵֽמָא׃ 9 אֱדַ֜יִן רְח֣וּם בְּעֵל־טְעֵ֗ם וְשִׁמְשַׁי֙ סָֽפְרָ֔א וּשְׁאָ֖ר כְּנָוָתְה֑וֹן דִּ֠ינָיֵא וַאֲפַרְסַתְכָיֵ֞א טַרְפְּלָיֵ֣א אֲפָֽרְסָיֵ֗א ארכוי בָבְלָיֵא֙ שֽׁוּשַׁנְכָיֵ֔א דהוא עֵלְמָיֵֽא׃ 10 וּשְׁאָ֣ר אֻמַּיָּ֗א דִּ֤י הַגְלִי֙ אָסְנַפַּר֙ רַבָּ֣א וְיַקִּירָ֔א וְהוֹתֵ֣ב הִמּ֔וֹ בְּקִרְיָ֖ה דִּ֣י שָׁמְרָ֑יִן וּשְׁאָ֥ר עֲבַֽר־נַהֲרָ֖ה וּכְעֶֽנֶת׃ 11 דְּנָה֙ פַּרְשֶׁ֣גֶן אִגַּרְתָּ֔א דִּ֚י שְׁלַ֣חוּ עֲל֔וֹהִי עַל־אַרְתַּחְשַׁ֖שְׂתְּא מַלְכָּ֑א עַבְדָ֛יךְ אֱנָ֥שׁ עֲבַֽר־נַהֲרָ֖ה וּכְעֶֽנֶת׃   פ
12 יְדִ֙יעַ֙ לֶהֱוֵ֣א לְמַלְכָּ֔א דִּ֣י יְהוּדָיֵ֗א דִּ֤י סְלִ֙קוּ֙ מִן־לְוָתָ֔ךְ עֲלֶ֥ינָא אֲת֖וֹ לִירוּשְׁלֶ֑ם קִרְיְתָ֨א מָֽרָדְתָּ֤א ובאישתא בָּנַ֔יִן ושורי אשכללו וְאֻשַּׁיָּ֖א יַחִֽיטוּ׃ 13 כְּעַ֗ן יְדִ֙יעַ֙ לֶהֱוֵ֣א לְמַלְכָּ֔א דִּ֠י הֵ֣ן קִרְיְתָ֥א דָךְ֙ תִּתְבְּנֵ֔א וְשׁוּרַיָּ֖ה יִֽשְׁתַּכְלְל֑וּן מִנְדָּֽה־בְל֤וֹ וַהֲלָךְ֙ לָ֣א יִנְתְּנ֔וּן וְאַפְּתֹ֥ם מַלְכִ֖ים תְּהַנְזִֽק׃ 14 כְּעַ֗ן כָּל־קֳבֵל֙ דִּֽי־מְלַ֤ח הֵֽיכְלָא֙ מְלַ֔חְנָא וְעַרְוַ֣ת מַלְכָּ֔א לָ֥א אֲ‍ֽרִֽיךְ לַ֖נָא לְמֶֽחֱזֵ֑א עַ֨ל־דְּנָ֔ה שְׁלַ֖חְנָא וְהוֹדַ֥עְנָא לְמַלְכָּֽא׃ 15 דִּ֡י יְבַקַּר֩ בִּֽסְפַר־דָּכְרָ֨נַיָּ֜א דִּ֣י אֲבָהָתָ֗ךְ וּ֠תְהַשְׁכַּח בִּסְפַ֣ר דָּכְרָנַיָּא֮ וְתִנְדַּע֒ דִּי֩ קִרְיְתָ֨א דָ֜ךְ קִרְיָ֣א מָֽרָדָ֗א וּֽמְהַנְזְקַ֤ת מַלְכִין֙ וּמְדִנָ֔ן וְאֶשְׁתַּדּוּר֙ עָבְדִ֣ין בְּגַוַּ֔הּ מִן־יוֹמָ֖ת עָלְמָ֑א עַ֨ל־דְּנָ֔ה קִרְיְתָ֥א דָ֖ךְ הָֽחָרְבַֽת׃ 16 מְהוֹדְעִ֤ין אֲנַ֙חְנָה֙ לְמַלְכָּ֔א דִּ֠י הֵ֣ן קִרְיְתָ֥א דָךְ֙ תִּתְבְּנֵ֔א וְשׁוּרַיָּ֖ה יִֽשְׁתַּכְלְל֑וּן לָקֳבֵ֣ל דְּנָ֔ה חֲלָק֙ בַּעֲבַ֣ר נַהֲרָ֔א לָ֥א אִיתַ֖י לָֽךְ׃   פ
17 פִּתְגָמָ֞א שְׁלַ֣ח מַלְכָּ֗א עַל־רְח֤וּם בְּעֵל־טְעֵם֙ וְשִׁמְשַׁ֣י סָֽפְרָ֔א וּשְׁאָר֙ כְּנָוָ֣תְה֔וֹן דִּ֥י יָתְבִ֖ין בְּשָֽׁמְרָ֑יִן וּשְׁאָ֧ר עֲבַֽר־נַהֲרָ֛ה שְׁלָ֖ם וּכְעֶֽת׃   ס 18 נִשְׁתְּוָנָ֕א דִּ֥י שְׁלַחְתּ֖וּן עֲלֶ֑ינָא מְפָרַ֥שׁ קֱרִ֖י קָדָמָֽי׃ 19 וּמִנִּי֮ שִׂ֣ים טְעֵם֒ וּבַקַּ֣רוּ וְהַשְׁכַּ֔חוּ דִּ֚י קִרְיְתָ֣א דָ֔ךְ מִן־יוֹמָת֙ עֽ͏ָלְמָ֔א עַל־מַלְכִ֖ין מִֽתְנַשְּׂאָ֑ה וּמְרַ֥ד וְאֶשְׁתַּדּ֖וּר מִתְעֲבֶד־בַּֽהּ׃ 20 וּמַלְכִ֣ין תַּקִּיפִ֗ין הֲווֹ֙ עַל־יְר֣וּשְׁלֶ֔ם וְשַׁ֨לִּיטִ֔ין בְּכֹ֖ל עֲבַ֣ר נַהֲרָ֑ה וּמִדָּ֥ה בְל֛וֹ וַהֲלָ֖ךְ מִתְיְהֵ֥ב לְהֽוֹן׃ 21 כְּעַן֙ שִׂ֣ימוּ טְּעֵ֔ם לְבַטָּלָ֖א גֻּבְרַיָּ֣א אִלֵּ֑ךְ וְקִרְיְתָ֥א דָךְ֙ לָ֣א תִתְבְּנֵ֔א עַד־מִנִּ֖י טַעְמָ֥א יִתְּשָֽׂם׃ 22 וּזְהִירִ֥ין הֱו֛וֹ שָׁל֖וּ לְמֶעְבַּ֣ד עַל־דְּנָ֑ה לְמָה֙ יִשְׂגֵּ֣א חֲבָלָ֔א לְהַנְזָקַ֖ת מַלְכִֽין׃   ס 23 אֱדַ֗יִן מִן־דִּ֞י פַּרְשֶׁ֤גֶן נִשְׁתְּוָנָא֙ דִּ֚י ארתחששתא מַלְכָּ֔א קֱרִ֧י קֳדָם־רְח֛וּם וְשִׁמְשַׁ֥י סָפְרָ֖א וּכְנָוָתְה֑וֹן אֲזַ֨לוּ בִבְהִיל֤וּ לִירֽוּשְׁלֶם֙ עַל־יְה֣וּדָיֵ֔א וּבַטִּ֥לוּ הִמּ֖וֹ בְּאֶדְרָ֥ע וְחָֽיִל׃   ס 24 בֵּאדַ֗יִן בְּטֵלַת֙ עֲבִידַ֣ת בֵּית־אֱלָהָ֔א דִּ֖י בִּירוּשְׁלֶ֑ם וַהֲוָת֙ בָּֽטְלָ֔א עַ֚ד שְׁנַ֣ת תַּרְתֵּ֔ין לְמַלְכ֖וּת דָּרְיָ֥וֶשׁ מֶֽלֶךְ־פָּרָֽס׃   פ