Yiddish
Hebrew
אידיש
1 װער איז װי דער חכם? און װער װײס דעם באַשײד פֿון אַ זאַך? אַ מענטשנס חכמה באַלײַכט זײַן פּנים, און די פֿאַרשײַטקײט פֿון זײַן פּנים װערט פֿאַרביטן. 2 איך זאָג: היט דעם מלכס באַפֿעל פֿון װעגן דער שבֿועה צו גאָט. 3 זאָלסט ניט אַװעקגײן איבעראײַלט פֿון זײַן פּנים; זאָלסט ניט צושטײן צו אַ שלעכטער זאַך, װאָרום אַלץ װאָס ער װיל, טוט ער. 4 מחמת דאָס װאָרט פֿון דעם מלך איז געװעלטיקונג; און װער קען אים זאָגן: װאָס טוסטו? 5 דער װאָס װיל ניט װיסן פֿון קײן בײז געשעעניש, היט דאָס געבאָט, און דעם קלוגנס האַרץ װײס אַז פֿאַראַן אַ צײַט און אַ משפּט. 6 װאָרום פֿאַר יעטװעדער זאַך איז דאָ אַ צײַט און אַ משפּט, װײַל דאָס בײז פֿון דעם מענטשן איז גרױס אױף אים. 7 װאָרום ער װײס ניט װאָס װעט געשען; װאָרום װען עס דאַרף געשען, װער װעט עס אים זאָגן? 8 קײן מענטש געװעלטיקט ניט איבערן װינט, צו קענען אײַנהאַלטן דעם װינט, און ניטאָ קײן געװעלטיקונג אין טאָג פֿון טױט, און ניטאָ קײן אורלױב אין מלחמה, און דאָס בײז װעט ניט ראַטעװען זײַן טוער. 9 דאָס אַלץ האָב איך געזען, און האָב מיר אַרײַנגענומען אין האַרצן װעגן יעטװעדער טוּונג װאָס װערט געטאָן אונטער דער זון, בעת אײן מענטש געװעלטיקט איבערן אַנדערן אים שלעכטס צו טאָן. 10 און אַזױ האָב איך געזען אַז רשָעים זײַנען באַגראָבן געװאָרן, און זײַנען געקומען צו זײער רו, און די װאָס האָבן געטאָן רעכט זײַנען אַװעק פֿון דעם הײליקן אָרט, און זײַנען פֿאַרגעסן געװאָרן אין שטאָט. דאָס אױך איז נישטיקײט. 11 װײַל דער פּסק פֿאַר די שלעכטע מעשׂים װערט ניט געטאָן אױף גיך, דרום דערװעגט זיך דאָס האַרץ פֿון די מענטשנקינדער אין זײ צו טאָן שלעכטס; 12 װאָרום אַ זינדיקער טוט הונדערט מאָל שלעכטס, און מע פֿאַרלענגערט אים. אָבער איך װײס פֿאָרט אַז די װאָס האָבן מורא פֿאַר גאָט װעט זײַן גוט, װײַל זײ האָבן מורא פֿאַר אים; 13 און דעם רָשע װעט זײַן ניט גוט, און אַזױ װי אַ שאָטן װעט ער ניט מאריך-ימים זײַן, װײַל ער האָט ניט מורא פֿאַר גאָט. 14 פֿאַראַן אַ נישטיקײט װאָס געשעט אױף דער ערד: װאָס עס זײַנען פֿאַראַן צדיקים װאָס זײ גײט װעדליק די מעשׂים פֿון די רשָעים, און פֿאַראַן רשָעים װאָס זײ גײט װעדליק די מעשׂים פֿון די צדיקים. האָב איך געזאָגט: דאָס אױך איז נישטיקײט. 15 און איך האָב געלױבט די פֿרײד, װאָרום ניטאָ בעסערס פֿאַרן מענטשן אונטער דער זון, װי צו עסן און טרינקען און זײַן פֿרײלעך, און אַז דאָס זאָל אים באַלײטן אין זײַן מי, דורך די טעג פֿון זײַן לעבן װאָס גאָט האָט אים געשאָנקען אונטער דער זון. 16 אַזױ װי איך האָב אָפּגעגעבן מײַן האַרץ צו קענען חכמה, און צו זען די טועניש װאָס װערט געטאָן אױף דער ערד – װאָרום סײַ בײַ טאָג סײַ בײַ נאַכט זעט דער מענטש ניט אָן קײן שלאָף אין זײַנע אױגן – 17 האָב איך געזען אין אַלע מעשׂים פֿון גאָט, אַז דער מענטש קען ניט אױסגעפֿינען די מעשׂים װאָס װערן געטאָן אונטער דער זון; װאָרום װי דער מענטש זאָל זיך מיִען צו זוכן, װעט ער עס ניט געפֿינען; און אַפֿילו אַז דער חכם זאָגט, ער װײס עס, קען ער עס ניט אױסגעפֿינען.
עברית
1 מִ֚י כְּהֶ֣חָכָ֔ם וּמִ֥י יוֹדֵ֖עַ פֵּ֣שֶׁר דָּבָ֑ר חָכְמַ֤ת אָדָם֙ תָּאִ֣יר פָּנָ֔יו וְעֹ֥ז פָּנָ֖יו יְשֻׁנֶּֽא׃ 2 אֲנִי֙ פִּי־מֶ֣לֶךְ שְׁמ֔וֹר וְעַ֕ל דִּבְרַ֖ת שְׁבוּעַ֥ת אֱלֹהִֽים׃ 3 אַל־תִּבָּהֵ֤ל מִפָּנָיו֙ תֵּלֵ֔ךְ אַֽל־תַּעֲמֹ֖ד בְּדָבָ֣ר רָ֑ע כִּ֛י כָּל־אֲשֶׁ֥ר יַחְפֹּ֖ץ יַעֲשֶֽׂה׃ 4 בַּאֲשֶׁ֥ר דְּבַר־מֶ֖לֶךְ שִׁלְט֑וֹן וּמִ֥י יֹֽאמַר־ל֖וֹ מַֽה־תַּעֲשֶֽׂה׃ 5 שׁוֹמֵ֣ר מִצְוָ֔ה לֹ֥א יֵדַ֖ע דָּבָ֣ר רָ֑ע וְעֵ֣ת וּמִשְׁפָּ֔ט יֵדַ֖ע לֵ֥ב חָכָֽם׃ 6 כִּ֣י לְכָל־חֵ֔פֶץ יֵ֖שׁ עֵ֣ת וּמִשְׁפָּ֑ט כִּֽי־רָעַ֥ת הָאָדָ֖ם רַבָּ֥ה עָלָֽיו׃ 7 כִּֽי־אֵינֶ֥נּוּ יֹדֵ֖עַ מַה־שֶּׁיִּֽהְיֶ֑ה כִּ֚י כַּאֲשֶׁ֣ר יִֽהְיֶ֔ה מִ֖י יַגִּ֥יד לֽוֹ׃ 8 אֵ֣ין אָדָ֞ם שַׁלִּ֤יט בָּר֙וּחַ֙ לִכְל֣וֹא אֶת־הָר֔וּחַ וְאֵ֤ין שִׁלְטוֹן֙ בְּי֣וֹם הַמָּ֔וֶת וְאֵ֥ין מִשְׁלַ֖חַת בַּמִּלְחָמָ֑ה וְלֹֽא־יְמַלֵּ֥ט רֶ֖שַׁע אֶת־בְּעָלָֽיו׃ 9 אֶת־כָּל־זֶ֤ה רָאִ֙יתִי֙ וְנָת֣וֹן אֶת־לִבִּ֔י לְכָֽל־מַעֲשֶׂ֔ה אֲשֶׁ֥ר נַעֲשָׂ֖ה תַּ֣חַת הַשָּׁ֑מֶשׁ עֵ֗ת אֲשֶׁ֨ר שָׁלַ֧ט הָאָדָ֛ם בְּאָדָ֖ם לְרַ֥ע לֽוֹ׃ 10 וּבְכֵ֡ן רָאִיתִי֩ רְשָׁעִ֨ים קְבֻרִ֜ים וָבָ֗אוּ וּמִמְּק֤וֹם קָדוֹשׁ֙ יְהַלֵּ֔כוּ וְיִֽשְׁתַּכְּח֥וּ בָעִ֖יר אֲשֶׁ֣ר כֵּן־עָשׂ֑וּ גַּם־זֶ֖ה הָֽבֶל׃ 11 אֲשֶׁר֙ אֵין־נַעֲשָׂ֣ה פִתְגָ֔ם מַעֲשֵׂ֥ה הָרָעָ֖ה מְהֵרָ֑ה עַל־כֵּ֡ן מָלֵ֞א לֵ֧ב בְּֽנֵי־הָאָדָ֛ם בָּהֶ֖ם לַעֲשׂ֥וֹת רָֽע׃ 12 אֲשֶׁ֣ר חֹטֶ֗א עֹשֶׂ֥ה רָ֛ע מְאַ֖ת וּמַאֲרִ֣יךְ ל֑וֹ כִּ֚י גַּם־יוֹדֵ֣עַ אָ֔נִי אֲשֶׁ֤ר יִהְיֶה־טּוֹב֙ לְיִרְאֵ֣י הָאֱלֹהִ֔ים אֲשֶׁ֥ר יִֽירְא֖וּ מִלְּפָנָֽיו׃ 13 וְטוֹב֙ לֹֽא־יִהְיֶ֣ה לָֽרָשָׁ֔ע וְלֹֽא־יַאֲרִ֥יךְ יָמִ֖ים כַּצֵּ֑ל אֲשֶׁ֛ר אֵינֶ֥נּוּ יָרֵ֖א מִלִּפְנֵ֥י אֱלֹהִֽים׃ 14 יֶשׁ־הֶבֶל֮ אֲשֶׁ֣ר נַעֲשָׂ֣ה עַל־הָאָרֶץ֒ אֲשֶׁ֣ר יֵ֣שׁ צַדִּיקִ֗ים אֲשֶׁ֨ר מַגִּ֤יעַ אֲלֵהֶם֙ כְּמַעֲשֵׂ֣ה הָרְשָׁעִ֔ים וְיֵ֣שׁ רְשָׁעִ֔ים שֶׁמַּגִּ֥יעַ אֲלֵהֶ֖ם כְּמַעֲשֵׂ֣ה הַצַּדִּיקִ֑ים אָמַ֕רְתִּי שֶׁגַּם־זֶ֖ה הָֽבֶל׃ 15 וְשִׁבַּ֤חְתִּֽי אֲנִי֙ אֶת־הַשִּׂמְחָ֔ה אֲשֶׁ֨ר אֵֽין־ט֤וֹב לָֽאָדָם֙ תַּ֣חַת הַשֶּׁ֔מֶשׁ כִּ֛י אִם־לֶאֱכ֥וֹל וְלִשְׁתּ֖וֹת וְלִשְׂמ֑וֹחַ וְה֞וּא יִלְוֶ֣נּוּ בַעֲמָל֗וֹ יְמֵ֥י חַיָּ֛יו אֲשֶׁר־נָֽתַן־ל֥וֹ הָאֱלֹהִ֖ים תַּ֥חַת הַשָּֽׁמֶשׁ׃ 16 כַּאֲשֶׁ֨ר נָתַ֤תִּי אֶת־לִבִּי֙ לָדַ֣עַת חָכְמָ֔ה וְלִרְאוֹת֙ אֶת־הָ֣עִנְיָ֔ן אֲשֶׁ֥ר נַעֲשָׂ֖ה עַל־הָאָ֑רֶץ כִּ֣י גַ֤ם בַּיּוֹם֙ וּבַלַּ֔יְלָה שֵׁנָ֕ה בְּעֵינָ֖יו אֵינֶ֥נּוּ רֹאֶֽה׃ 17 וְרָאִיתִי֮ אֶת־כָּל־מַעֲשֵׂ֣ה הָאֱלֹהִים֒ כִּי֩ לֹ֨א יוּכַ֜ל הָאָדָ֗ם לִמְצוֹא֙ אֶת־הַֽמַּעֲשֶׂה֙ אֲשֶׁ֣ר נַעֲשָׂ֣ה תַֽחַת־הַשֶּׁ֔מֶשׁ בְּ֠שֶׁל אֲשֶׁ֨ר יַעֲמֹ֧ל הָאָדָ֛ם לְבַקֵּ֖שׁ וְלֹ֣א יִמְצָ֑א וְגַ֨ם אִם־יֹאמַ֤ר הֶֽחָכָם֙ לָדַ֔עַת לֹ֥א יוּכַ֖ל לִמְצֹֽא׃