Yiddish
Hebrew
אידיש
1 די װערטער פֿון אָגור דער זון פֿון יָקֶהן; אַ מוסר. דער מאַן האָט געזאָגט צו איתיאֵלן, צו איתיאֵלן און אוכָּלן: 2 פֿאַר װאָר, איך בין פֿאַרגרעבטער פֿון איטלעכן, און איך האָב ניט קײן פֿאַרשטאַנדיקײט פֿון אַ מענטשן, 3 און איך האָב ניט געלערנט קײן חכמה, אַז דערקענונג פֿון הײליקן זאָל איך װיסן. 4 װער איז אַרױף אױפֿן הימל, און אַראָפּגענידערט? װער האָט געזאַמלט דעם װינט אין זײַנע פֿױסטן? װער האָט אײַנגעבונדן די װאַסערן אין אַ טוך? װער האָט אױפֿגעשטעלט אַלע עקן פֿון דער ערד? װאָס איז זײַן נאָמען? און װאָס איז דער נאָמען פֿון זײַן זון, אױב דו װײסט? 5 איטלעך װאָרט פֿון גאָט איז געלײַטערט; ער איז אַ שילד פֿאַר די װאָס שיצן זיך אין אים. 6 זאָלסט ניט צולײגן צו זײַנע װערטער, כּדי ער זאָל דיך ניט פֿאָרהאַלטן, און װעסט בלײַבן אַ ליגנער.
7 צװײ זאַכן בעט איך בײַ דיר, זאָלסט זײ ניט פֿאַרמײַדן פֿון מיר, אײדער איך שטאַרב: 8 פֿאַלשקײט און װערטער פֿון ליגן דערװײַטער פֿון מיר; ניט אָרימקײט און ניט עשירות זאָלסטו מיר געבן, שפּײַז מיך מיט ברױט פֿאַר מײַן אױסקומעניש; 9 כּדי איך זאָל ניט װערן צו זאַט, און לײקענען, און זאָגן: װער איז גאָט? און כּדי איך זאָל ניט װערן צו אָרים, און גנבֿען, און אָנרירן דעם נאָמען פֿון מײַן גאָט.
10 זאָלסט ניט פֿאַרמַסרן אַ קנעכט פֿאַר זײַן האַר, װאָרום ער װעט דיך שילטן, און װעסט זיך פֿאַרשולדיקן. 11 פֿאַראַן אַ דָור װאָס שילט זײַן פֿאָטער, און בענטשט ניט זײַן מוטער. 12 פֿאַראַן אַ דָור רײן אין זײַנע אױגן, און פֿון זײַן קױט ניט אָפּגעװאַשן. 13 פֿאַראַן אַ דָור – װי הױך זײַנען זײַנע אױגן! און זײַנע ברעמען װי אױפֿגעהױבן! 14 פֿאַראַן אַ דָור װאָס זײַנע צײן זײַנען שװערדן, און זײַנע באַקצײנער, מעסערס, צו פֿאַרצערן די אָרימע אױסן לאַנד, און די אבֿיונים פֿון צװישן מענטשן.
15 פֿון עַלוּקָהן: פֿאַראַן צװײ טעכטער: ״גיב! גיב! ״פֿאַראַן דרײַ װאָס װערן ניט זאַט, פֿיר װאָס זאָגן ניט ״גענוג״: 16 די אונטערערד, די מאַכט פֿון דער פֿרױ, די ערד װאָס װערט ניט זאַט מיט װאַסער, און דאָס פֿײַער װאָס זאָגט ניט ״גענוג״. 17 דאָס אױג װאָס שפּאָט פֿון אַ פֿאָטער, און פֿאַראַכט צו געהאָרכן אַ מוטער, זאָלן עס אױספּיקן די ראָבן פֿון טאָל, און זאָלן עס אױפֿעסן די קינדער פֿון אָדלער.
18 פֿאַראַן דרײַ װאָס זײַנען פֿאַרהױלן פֿון מיר, יאָ, פֿיר װאָס איך פֿאַרשטײ זײ ניט: 19 דער װעג פֿון אָדלער אין הימל, דער װעג פֿון דער שלאַנג אױף אַ פֿעלדז, דער װעג פֿון אַ שיף אין מיטן ים, און דער װעג פֿון אַ מאַן מיט אַ יונגפֿרױ. 20 אַזױ איז דער שטײגער פֿון אַ פֿרױ אַ נואפֿטע: זי עסט און װישט אָפּ איר מױל, און זאָגט: איך האָב ניט געטאָן קײן בײז.
21 אונטער דרײַען ציטערט די ערד, יאָ, אונטער פֿירן קען זי ניט אױסהאַלטן: 22 אונטער אַ קנעכט, אַז ער װערט אַ מלך, און אַ מנוּװל, אַז ער האָט ברױט צו זאַט; 23 אונטער אַ מיאוסער, אַז זי קריגט אַ מאַן, און אַ דינסט, אַז זי ירשעט איר האַרינטע.
24 פֿיר זײַנען די קלענסטע אױף דער ערד, און זײ זײַנען די קליגסטע חכמים: 25 די מוראַזשקעס זײַנען אַ פֿאָלק ניט שטאַרק, און זײ גרײטן אָן אום זומער זײער שפּײַז; 26 די קיניגלס זײַנען אַ פֿאָלק ניט מאַכטיק, און זײ מאַכן אין פֿעלדז זײער הױז; 27 ניטאָ קײן מלך בײַ די הײשעריקן, און זײ גײען אַרױס אין מחנות אַלע; 28 די שפּין קענסטו מיט די הענט אָננעמען, און זי איז אין קיניגלעכע פּאַלאַצן.
29 דרײַ האָבן אַ שײנעם טראָט, יאָ, פֿיר גײען שײן: 30 דער לײב, דער שטאַרקסטער צװישן די חיות, װאָס קערט זיך ניט אָפּ פֿאַר קײנעם; 31 דער יאַכטהונט, און דער באָק; און דער מלך, װאָס ניטאָ קעגן אים קײן באַשטאַנד. 32 אױב דו האָסט זיך פֿאַרמיאוסט דורך איבערנעמען זיך, איז, אױב דו ביסט איבערלײגט, טו די האַנט אױפֿן מױל, 33 װאָרום דריקן מילך ברענגט אַרױס פּוטער, און דריקן די נאָז ברענגט אַרױס בלוט, און דריקן צאָרן ברענגט אַרױס קריג.
עברית
1 דִּבְרֵ֤י אָג֥וּר בִּן־יָקֶ֗ה הַמַּ֫שָּׂ֥א נְאֻ֣ם הַ֭גֶּבֶר לְאִֽיתִיאֵ֑ל לְאִ֖יתִיאֵ֣ל וְאֻכָֽל׃ 2 כִּ֤י בַ֣עַר אָנֹכִ֣י מֵאִ֑ישׁ וְלֹֽא־בִינַ֖ת אָדָ֣ם לִֽי׃ 3 וְלֹֽא־לָמַ֥דְתִּי חָכְמָ֑ה וְדַ֖עַת קְדֹשִׁ֣ים אֵדָֽע׃ 4 מִ֤י עָלָֽה־שָׁמַ֨יִם וַיֵּרַ֡ד מִ֤י אָֽסַף־ר֨וּחַ בְּחָפְנָ֡יו מִ֤י צָֽרַר־מַ֨יִם בַּשִּׂמְלָ֗ה מִ֭י הֵקִ֣ים כָּל־אַפְסֵי־אָ֑רֶץ מַה־שְּׁמ֥וֹ וּמַֽה־שֶּׁם־בְּ֝נ֗וֹ כִּ֣י תֵדָֽע׃ 5 כָּל־אִמְרַ֣ת אֱל֣וֹהַּ צְרוּפָ֑ה מָגֵ֥ן ה֝֗וּא לַֽחֹסִ֥ים בּֽוֹ׃ 6 אַל־תּ֥וֹסְףְּ עַל־דְּבָרָ֑יו פֶּן־יוֹכִ֖יחַ בְּךָ֣ וְנִכְזָֽבְתָּ׃   פ
7 שְׁ֭תַּיִם שָׁאַ֣לְתִּי מֵאִתָּ֑ךְ אַל־תִּמְנַ֥ע מִ֝מֶּ֗נִּי בְּטֶ֣רֶם אָמֽוּת׃ 8 שָׁ֤וְא וּֽדְבַר־כָּזָ֡ב הַרְחֵ֬ק מִמֶּ֗נִּי רֵ֣אשׁ וָ֭עֹשֶׁר אַל־תִּֽתֶּן־לִ֑י הַ֝טְרִיפֵ֗נִי לֶ֣חֶם חֻקִּֽי׃ 9 פֶּ֥ן אֶשְׂבַּ֨ע וְכִחַשְׁתִּי֮ וְאָמַ֗רְתִּי מִ֥י יְה֫וָ֥ה וּפֶֽן־אִוָּרֵ֥שׁ וְגָנַ֑בְתִּי וְ֝תָפַ֗שְׂתִּי שֵׁ֣ם אֱלֹהָֽי׃   פ
10 אַל־תַּלְשֵׁ֣ן עֶ֭בֶד אֶל־אדנו פֶּֽן־יְקַלֶּלְךָ֥ וְאָשָֽׁמְתָּ׃ 11 דּ֭וֹר אָבִ֣יו יְקַלֵּ֑ל וְאֶת־אִ֝מּ֗וֹ לֹ֣א יְבָרֵֽךְ׃ 12 דּ֭וֹר טָה֣וֹר בְּעֵינָ֑יו וּ֝מִצֹּאָת֗וֹ לֹ֣א רֻחָֽץ׃ 13 דּ֭וֹר מָה־רָמ֣וּ עֵינָ֑יו וְ֝עַפְעַפָּ֗יו יִנָּשֵֽׂאוּ׃ 14 דּ֤וֹר חֲרָב֣וֹת שִׁנָּיו֮ וּֽמַאֲכָל֪וֹת מְֽתַלְּעֹ֫תָ֥יו לֶאֱכֹ֣ל עֲנִיִּ֣ים מֵאֶ֑רֶץ וְ֝אֶבְיוֹנִ֗ים מֵאָדָֽם׃   פ
15 לֽ͏ַעֲלוּקָ֨ה שְׁתֵּ֥י בָנוֹת֮ הַ֤ב הַ֥ב שָׁל֣וֹשׁ הֵ֭נָּה לֹ֣א תִשְׂבַּ֑עְנָה אַ֝רְבַּ֗ע לֹא־אָ֥מְרוּ הֽוֹן׃ 16 שְׁאוֹל֮ וְעֹ֪צֶ֫ר רָ֥חַם אֶ֭רֶץ לֹא־שָׂ֣בְעָה מַּ֑יִם וְ֝אֵ֗שׁ לֹא־אָ֥מְרָה הֽוֹן׃ 17 עַ֤יִן תִּֽלְעַ֣ג לְאָב֮ וְתָב֪וּז לִֽיקֲּהַ֫ת־אֵ֥ם יִקְּר֥וּהָ עֹרְבֵי־נַ֑חַל וְֽיֹאכְל֥וּהָ בְנֵי־נָֽשֶׁר׃   פ
18 שְׁלֹשָׁ֣ה הֵ֭מָּה נִפְלְא֣וּ מִמֶּ֑נִּי וארבע לֹ֣א יְדַעְתִּֽים׃ 19 דֶּ֤רֶךְ הַנֶּ֨שֶׁר בַּשָּׁמַיִם֮ דֶּ֥רֶךְ נָחָ֗שׁ עֲלֵ֫י צ֥וּר דֶּֽרֶךְ־אֳנִיָּ֥ה בְלֶב־יָ֑ם וְדֶ֖רֶךְ גֶּ֣בֶר בְּעַלְמָֽה׃ 20 כֵּ֤ן דֶּ֥רֶךְ אִשָּׁ֗ה מְנָ֫אָ֥פֶת אָ֭כְלָה וּמָ֣חֲתָה פִ֑יהָ וְ֝אָמְרָ֗ה לֹֽא־פָעַ֥לְתִּי אָֽוֶן׃   פ
21 תַּ֣חַת שָׁ֭לוֹשׁ רָ֣גְזָה אֶ֑רֶץ וְתַ֥חַת אַ֝רְבַּ֗ע לֹא־תוּכַ֥ל שְׂאֵֽת׃ 22 תַּֽחַת־עֶ֭בֶד כִּ֣י יִמְל֑וֹךְ וְ֝נָבָ֗ל כִּ֣י יִֽשְׂבַּֽע־לָֽחֶם׃ 23 תַּ֣חַת שְׂ֭נוּאָה כִּ֣י תִבָּעֵ֑ל וְ֝שִׁפְחָ֗ה כִּֽי־תִירַ֥שׁ גְּבִרְתָּֽהּ׃   פ
24 אַרְבָּ֣עָה הֵ֭ם קְטַנֵּי־אָ֑רֶץ וְ֝הֵ֗מָּה חֲכָמִ֥ים מְחֻכָּמִֽים׃ 25 הַ֭נְּמָלִים עַ֣ם לֹא־עָ֑ז וַיָּכִ֖ינוּ בַקַּ֣יִץ לַחְמָֽם׃ 26 שְׁ֭פַנִּים עַ֣ם לֹא־עָצ֑וּם וַיָּשִׂ֖ימוּ בַסֶּ֣לַע בֵּיתָֽם׃ 27 מֶ֭לֶךְ אֵ֣ין לָאַרְבֶּ֑ה וַיֵּצֵ֖א חֹצֵ֣ץ כֻּלּֽוֹ׃ 28 שְׂ֭מָמִית בְּיָדַ֣יִם תְּתַפֵּ֑שׂ וְ֝הִ֗יא בְּהֵ֣יכְלֵי מֶֽלֶךְ׃   פ
29 שְׁלֹשָׁ֣ה הֵ֭מָּה מֵיטִ֣יבֵי צָ֑עַד וְ֝אַרְבָּעָ֗ה מֵיטִ֥בֵי לָֽכֶת׃ 30 לַ֭יִשׁ גִּבּ֣וֹר בַּבְּהֵמָ֑ה וְלֹא־יָ֝שׁ֗וּב מִפְּנֵי־כֹֽל׃ 31 זַרְזִ֣יר מָתְנַ֣יִם אוֹ־תָ֑יִשׁ וּ֝מֶ֗לֶךְ אַלְק֥וּם עִמּֽוֹ׃ 32 אִם־נָבַ֥לְתָּ בְהִתְנַשֵּׂ֑א וְאִם־זַ֝מּ֗וֹתָ יָ֣ד לְפֶֽה׃ 33 כִּ֤י מִ֪יץ חָלָ֡ב י֘וֹצִ֤יא חֶמְאָ֗ה וּֽמִיץ־אַ֭ף י֣וֹצִיא דָ֑ם וּמִ֥יץ אַ֝פַּ֗יִם י֣וֹצִיא רִֽיב׃   פ