Yiddish
Hebrew
אידיש
1 אַ נאָמען איז בעסער פֿון גרױס עשירות, אַ גוטער חן, פֿון זילבער און פֿון גאָלד. 2 רײַך און אָרים שטױסן זיך אָן אײנאַנדער, אָבער זײ בײדן האָט גאָט באַשאַפֿן. 3 דער קלוגער זעט, און פֿאַרבאָרגט זיך, און די נאַרן גײען װײַטער, און װערן געשטראָפֿט. 4 דער לױן פֿון עניװת – פֿון מורא פֿאַר גאָט, איז עשירות, און כּבֿוד, און לעבן. 5 דערנער און נעצן זײַנען אױפֿן װעג פֿון דעם קרומען, דער װאָס היט זײַן זעל, זאָל זיך דערװײַטערן פֿון זײ. 6 געװױן דעם ייִנגל אױף זײַן װעג; אַפֿילו אַז ער װעט אַלט װערן, װעט ער זיך ניט אָפּקערן דערפֿון. 7 דער עושר געװעלטיקט איבער די אָרימע, און דער לײַער איז אַ קנעכט בײַם מלוה 8 דער װאָס זײט אומרעכט װעט שנײַדן אומגליק, און די רוט פֿון זײַן חוצפּה װעט פֿאַרלענדט װערן. 9 דער װאָס האָט אַ גוט אױג, ער װערט געבענטשט, װײַל ער גיט פֿון זײַן ברױט דעם אָרימאַן. 10 טרײַב אַרױס דעם שפּעטער, און קריג װעט אַװעק, און שטרײַט און שאַנד װעלן אױפֿהערן. 11 דער װאָס האָט ליב רײנהאַרציקײט, װאָס האָט חן אױף די ליפּן, איז דער מלך זײַן חבֿר. 12 די אױגן פֿון גאָט היטן דעם פֿאַרשטאַנדיקן, און ער פֿאַרדרײט די רײד פֿון דעם פֿעלשער. 13 דער פֿױלער זאָגט: אַ לײב איז דערױסן, איך װעל אין גאַס געהרגעט װערן. 14 אַ טיפֿע גרוב איז דאָס מױל פֿון פֿרעמדע פֿרױען, דער פֿאַרשאָלטענער פֿון גאָט פֿאַלט אַרײַן אַהין. 15 נאַרישקײט איז אײַנגעבונדן בײַ דעם ייִנגל אין האַרצן, די שטראָפֿרוט װעט זי דערװײַטערן פֿון אים. 16 מע רױבט דעם אָרימאַן, און בײַ אים מערט זיך, מע גיט דעם עושר, און עס װערט בלױז געמינערט. 17 נײַג צו דײַן אױער, און הער די װערטער פֿון די חכמים, און דײַן האַרץ זאָלסטו צולײגן צו מײַן קענשאַפֿט. 18 װאָרום װױל װעט זײַן, אַז דו װעסט זײ היטן אין דײַן לײַב, אַז זײ װעלן אַלע זײַן אָנגעברײט אױף דײַנע ליפּן. 19 כּדי דײַן בטחון זאָל זײַן אױף גאָט, האָב איך עס הײַנט דיך געמאַכט װיסן, יאָ דיך. 20 פֿאַר װאָר איך האָב דיר אױפֿגעשריבן געהױבענע װערטער, מיט עצות און קענשאַפֿט. 21 כּדי דיך צו מאַכן װיסן די ריכטיקע װערטער פֿון אמת, כּדי זאָלסט ענטפֿערן אמתע װערטער די װאָס האָבן דיך געשיקט.
22 זאָלסט ניט באַגזלען דעם שװאַכן, װײַל ער איז שװאַך, און ניט דריקן דעם אָרימאַן אין טױער. 23 װאָרום גאָט װעט זיך אָננעמען זײער קריג, און רױבן זײערע רױבער דאָס לעבן. 24 זאָלסט זיך ניט חבֿרן מיט אַ צאָרנדיקן מענטשן, און מיט אַ כּעסן זאָלסטו ניט צונױפֿקומען; 25 טאָמער װעסטו לערנען זײַנע װעגן, און װעסט נעמען אַ שטרױכלונג פֿאַר דײַן זעל. 26 זאָלסט ניט זײַן פֿון די װאָס גיבן אַ האַנט, פֿון די װאָס זײַנען עָרבֿ פֿאַר חובֿות. 27 אַז דו װעסט ניט האָבן צו באַצאָלן, נאָך װאָס זאָל מען צונעמען דײַן געלעגער פֿון אונטער דיר? 28 זאָלסט ניט איבעררוקן דעם גרענעץ פֿון פֿאַרצײַטן, װאָס דײַנע עלטערן האָבן געמאַכט. 29 זעסטו אַ מענטשן פֿלינק אין זײַן אַרבעט, װעט ער שטײן פֿאַר מלכים; ער װעט ניט שטײן פֿאַר נידעריקע.
עברית
1 נִבְחָ֣ר שֵׁ֭ם מֵעֹ֣שֶׁר רָ֑ב מִכֶּ֥סֶף וּ֝מִזָּהָ֗ב חֵ֣ן טֽוֹב׃ 2 עָשִׁ֣יר וָרָ֣שׁ נִפְגָּ֑שׁוּ עֹשֵׂ֖ה כֻלָּ֣ם יְהוָֽה׃ 3 עָר֤וּם רָאָ֣ה רָעָ֣ה ויסתר וּ֝פְתָיִ֗ים עָבְר֥וּ וְֽנֶעֱנָֽשׁוּ׃ 4 עֵ֣קֶב עֲ֭נָוָה יִרְאַ֣ת יְהוָ֑ה עֹ֖שֶׁר וְכָב֣וֹד וְחַיִּֽים׃ 5 צִנִּ֣ים פַּ֭חִים בְּדֶ֣רֶךְ עִקֵּ֑שׁ שׁוֹמֵ֥ר נַ֝פְשׁ֗וֹ יִרְחַ֥ק מֵהֶֽם׃ 6 חֲנֹ֣ךְ לַ֭נַּעַר עַל־פִּ֣י דַרְכּ֑וֹ גַּ֥ם כִּֽי־יַ֝זְקִ֗ין לֹֽא־יָס֥וּר מִמֶּֽנָּה׃ 7 עָ֭שִׁיר בְּרָשִׁ֣ים יִמְשׁ֑וֹל וְעֶ֥בֶד לֹ֝וֶ֗ה לְאִ֣ישׁ מַלְוֶֽה׃ 8 זוֹרֵ֣עַ עַ֭וְלָה יקצור־אָ֑וֶן וְשֵׁ֖בֶט עֶבְרָת֣וֹ יִכְלֶֽה׃ 9 טֽוֹב־עַ֭יִן ה֣וּא יְבֹרָ֑ךְ כִּֽי־נָתַ֖ן מִלַּחְמ֣וֹ לַדָּֽל׃ 10 גָּ֣רֵֽשׁ לֵ֭ץ וְיֵצֵ֣א מָד֑וֹן וְ֝יִשְׁבֹּ֗ת דִּ֣ין וְקָלֽוֹן׃ 11 אֹהֵ֥ב טהור־לֵ֑ב חֵ֥ן שְׂ֝פָתָ֗יו רֵעֵ֥הוּ מֶֽלֶךְ׃ 12 עֵינֵ֣י יְ֭הוָה נָ֣צְרוּ דָ֑עַת וַ֝יְסַלֵּ֗ף דִּבְרֵ֥י בֹגֵֽד׃ 13 אָמַ֣ר עָ֭צֵל אֲרִ֣י בַח֑וּץ בְּת֥וֹךְ רְ֝חֹב֗וֹת אֵֽרָצֵֽחַ׃ 14 שׁוּחָ֣ה עֲ֭מֻקָּה פִּ֣י זָר֑וֹת זְע֥וּם יְ֝הוָ֗ה יפול־שָֽׁם׃ 15 אִ֭וֶּלֶת קְשׁוּרָ֣ה בְלֶב־נָ֑עַר שֵׁ֥בֶט מ֝וּסָ֗ר יַרְחִיקֶ֥נָּה מִמֶּֽנּוּ׃ 16 עֹ֣שֵֽׁק דָּ֭ל לְהַרְבּ֣וֹת ל֑וֹ נֹתֵ֥ן לְ֝עָשִׁ֗יר אַךְ־לְמַחְסֽוֹר׃ 17 הַ֥ט אָזְנְךָ֗ וּ֭שְׁמַע דִּבְרֵ֣י חֲכָמִ֑ים וְ֝לִבְּךָ֗ תָּשִׁ֥ית לְדַעְתִּֽי׃ 18 כִּֽי־נָ֭עִים כִּֽי־תִשְׁמְרֵ֣ם בְּבִטְנֶ֑ךָ יִכֹּ֥נוּ יַ֝חְדָּ֗ו עַל־שְׂפָתֶֽיךָ׃ 19 לִהְי֣וֹת בַּ֭יהוָה מִבְטַחֶ֑ךָ הוֹדַעְתִּ֖יךָ הַיּ֣וֹם אַף־אָֽתָּה׃ 20 הֲלֹ֤א כָתַ֣בְתִּי לְ֭ךָ שלשום בְּמ֖וֹעֵצֹ֣ת וָדָֽעַת׃ 21 לְהוֹדִֽיעֲךָ֗ קֹ֭שְׁטְ אִמְרֵ֣י אֱמֶ֑ת לְהָשִׁ֥יב אֲמָרִ֥ים אֱ֝מֶ֗ת לְשֹׁלְחֶֽיךָ׃   פ
22 אַֽל־תִּגְזָל־דָּ֭ל כִּ֣י דַל־ה֑וּא וְאַל־תְּדַכֵּ֖א עָנִ֣י בַשָּֽׁעַר׃ 23 כִּֽי־יְ֭הוָה יָרִ֣יב רִיבָ֑ם וְקָבַ֖ע אֶת־קֹבְעֵיהֶ֣ם נָֽפֶשׁ׃ 24 אַל־תִּ֭תְרַע אֶת־בַּ֣עַל אָ֑ף וְאֶת־אִ֥ישׁ חֵ֝מוֹת לֹ֣א תָבֽוֹא׃ 25 פֶּן־תֶּאֱלַ֥ף ארחתו וְלָקַחְתָּ֖ מוֹקֵ֣שׁ לְנַפְשֶֽׁךָ׃ 26 אַל־תְּהִ֥י בְתֹֽקְעֵי־כָ֑ף בַּ֝עֹרְבִ֗ים מַשָּׁאֽוֹת׃ 27 אִם־אֵֽין־לְךָ֥ לְשַׁלֵּ֑ם לָ֥מָּה יִקַּ֥ח מִ֝שְׁכָּבְךָ֗ מִתַּחְתֶּֽיךָ׃ 28 אַל־תַּ֭סֵּג גְּב֣וּל עוֹלָ֑ם אֲשֶׁ֖ר עָשׂ֣וּ אֲבוֹתֶֽיךָ׃ 29 חָזִ֡יתָ אִ֤ישׁ מָ֘הִ֤יר בִּמְלַאכְתּ֗וֹ לִֽפְנֵֽי־מְלָכִ֥ים יִתְיַצָּ֑ב בַּל־יִ֝תְיַצֵּב לִפְנֵ֥י חֲשֻׁכִּֽים׃   פ