Yiddish
Hebrew
אידיש
1 די שפּריכװערטער פֿון שלמה דעם זון פֿון דָוִדן, דעם מלך פֿון ישׂראל; 2 כּדי צו װיסן חכמה און מוסר, צו פֿאַרשטײן די װערטער פֿון פֿאַרשטאַנדיקײט; 3 צו נעמען דעם מוסר פֿון קלוגשאַפֿט, גערעכטיקײט און רעכט און יושר; 4 צו געבן די נאַרן געשײַטקײט, דעם יונגן קענשאַפֿט און געדאַנקען; 5 דער חכם זאָל הערן און מערן לערנונג, און דער פֿאַרשטאַנדיקער זאָל קריגן תּחבוּלות; 6 צו פֿאַרשטײן אַ שפּריכװאָרט און אַ מליצה, די װערטער פֿון די חכמים און זײערע רעטענישן. 7 דער אָנהײב פֿון קענשאַפֿט איז מורא פֿאַר גאָט, אָבער די נאַרן פֿאַראַכטן חכמה און מוסר.
8 הער צו, מײַן זון, דעם מוסר פֿון דײַן פֿאָטער, און זאָלסט ניט פֿאַרלאָזן די לער פֿון דײַן מוטער; 9 װאָרום אַ קראַנץ פֿון חן װעלן זײ זײַן פֿאַר דײַן קאָפּ, און האַלדזבענדער פֿאַר דײַן האַלדז. 10 מײַן זון, אַז די זינדיקע װעלן דיך אָנרעדן, זאָלסטו ניט אײַנװיליקן. 11 אַז זײ װעלן זאָגן: ״קום מיט אונדז! לאָמיר לױערן אױף בלוט, לאָמיר לאָקערן אױפֿן אומשולדיקן פֿאַר אומזיסט; 12 לאָמיר זײ אײַנשלינגען לעבעדיקערהײט װי די אונטערערד, און גאַנצערהײט װי די װאָס נידערן אין גרוב; 13 אַלערלײ טײַערע גוטס װעלן מיר געפֿינען, מיר װעלן אָנפֿילן אונדזער הױז מיט רױב; 14 װאַרף דײַן גורל צװישן אונדז, אײן בײַטל װעט זײַן בײַ אונדז אַלעמען״; 15 זאָלסטו ניט גײן, מײַן זון, מיט זײ אין װעג, פֿאַרמײַד דײַן פֿוס פֿון זײער שטעג. 16 װאָרום זײערע פֿיס לױפֿן צו בײז, און זײ אײַלן צו פֿאַרגיסן בלוט. 17 װאָרום אומשולדיק איז אױסגעשפּרײט די נעץ, אין די אױגן פֿון אַלע געפֿליגלטע, 18 בעת מע לױערט אױף זײער בלוט, מע לאָקערט אױף זײערע לעבנס. 19 אַזױ זײַנען די װעגן פֿון איטלעכן װאָס איז גײַציק נאָך רױב; עס נעמט אַװעק דאָס לעבן פֿון דעם װאָס האָט עס.
20 די חכמה שרײַט אױף דער גאַס, אין די מערק לאָזט זי אַרױס איר קָול; 21 אין עק פֿון רױשיקע גאַסן רופֿט זי, בײַ די טױעראײַנגאַנגען, אין שטאָט, רעדט זי אירע רײד: 22 ביז װאַנען, איר פֿאַרנאַרטע, װעט איר ליב האָבן נאַרישקײט, און די שפּעטער װעלן זיך גלוסטן געשפּעט, און די נאַרן װעלן פֿײַנט האָבן װיסן? 23 קערט אײַך צו מײַן מוסר, אָט װעל איך אױסגיסן מײַן גײַסט צו אײַך, איך װעל אײַך מאַכן װיסן מײַנע װערטער. 24 װײַל איך האָב גערופֿן, און איר האָט ניט געװאָלט, אױסגעשטרעקט מײַן האַנט, און קײנער האָט ניט פֿאַרנומען, 25 נאָר איר האָט געמאַכט צו נישט מײַן יעטװעדער עצה, און מײַן מוסר האָט איר ניט געװאָלט, 26 װעל איך אױך לאַכן אױף אײַער בראָך, איך װעל שפּעטן װען אײַער שרעק װעט קומען; 27 װען עס קומט װי אַ געװיטער אײַער שרעק, און אײַער בראָך װעט װי אַ שטורעמװינט אָנקומען; װען עס קומט אױף אײַך נױט און אַנגסט. 28 דענצמאָל װעלן זײ מיך רופֿן, און איך װעל ניט ענטפֿערן, זײ װעלן מיך זוכן, און װעלן מיך ניט געפֿינען. 29 דערפֿאַר װאָס זײ האָבן פֿײַנט געהאַט װיסן, און גאָטספֿאָרכטיקײט ניט אױסגעװײלט; 30 ניט אײַנגעװיליקט צו מײַן עצה, פֿאַראַכט מײַן גאַנצן מוסר. 31 דרום װעלן זײ עסן פֿון דער פֿרוכט פֿון זײער װעג, און מיט זײערע עצות זיך זעטן. 32 װאָרום די אָפּקערונג פֿון די פֿאַרנאַרטע װעט זײ הרגען, און די שלװה פֿון די נאַרן װעט זײ אונטערברענגען. 33 אָבער דער װאָס הערט מיר צו װעט װױנען אין זיכערקײט, און באַרוט זײַן פֿון שרעק פֿאַר בײז.
עברית
1 מִ֭שְׁלֵי שְׁלֹמֹ֣ה בֶן־דָּוִ֑ד מֶ֝֗לֶךְ יִשְׂרָאֵֽל׃ 2 לָדַ֣עַת חָכְמָ֣ה וּמוּסָ֑ר לְ֝הָבִ֗ין אִמְרֵ֥י בִינָֽה׃ 3 לָ֭קַחַת מוּסַ֣ר הַשְׂכֵּ֑ל צֶ֥דֶק וּ֝מִשְׁפָּ֗ט וּמֵישָׁרִֽים׃ 4 לָתֵ֣ת לִפְתָאיִ֣ם עָרְמָ֑ה לְ֝נַ֗עַר דַּ֣עַת וּמְזִמָּֽה׃ 5 יִשְׁמַ֣ע חָ֭כָם וְי֣וֹסֶף לֶ֑קַח וְ֝נָב֗וֹן תַּחְבֻּל֥וֹת יִקְנֶֽה׃ 6 לְהָבִ֣ין מָ֭שָׁל וּמְלִיצָ֑ה דִּבְרֵ֥י חֲ֝כָמִ֗ים וְחִידֹתָֽם׃ 7 יִרְאַ֣ת יְ֭הוָה רֵאשִׁ֣ית דָּ֑עַת חָכְמָ֥ה וּ֝מוּסָ֗ר אֱוִילִ֥ים בָּֽזוּ׃   פ
8 שְׁמַ֣ע בְּ֭נִי מוּסַ֣ר אָבִ֑יךָ וְאַל־תִּ֝טֹּ֗שׁ תּוֹרַ֥ת אִמֶּֽךָ׃ 9 כִּ֤י לִוְיַ֤ת חֵ֓ן הֵ֬ם לְרֹאשֶׁ֑ךָ וַ֝עֲנָקִ֗ים לְגַרְגְּרֹתֶֽיךָ׃ 10 בְּנִ֡י אִם־יְפַתּ֥וּךָ חַ֝טָּאִ֗ים אַל־תֹּבֵֽא׃ 11 אִם־יֹאמְרוּ֮ לְכָ֪ה אִ֫תָּ֥נוּ נֶאֶרְבָ֥ה לְדָ֑ם נִצְפְּנָ֖ה לְנָקִ֣י חִנָּֽם׃ 12 נִ֭בְלָעֵם כִּשְׁא֣וֹל חַיִּ֑ים וּ֝תְמִימִ֗ים כְּי֣וֹרְדֵי בֽוֹר׃ 13 כָּל־ה֣וֹן יָקָ֣ר נִמְצָ֑א נְמַלֵּ֖א בָתֵּ֣ינוּ שָׁלָֽל׃ 14 גּ֭וֹרָ֣לְךָ תַּפִּ֣יל בְּתוֹכֵ֑נוּ כִּ֥יס אֶ֝חָ֗ד יִהְיֶ֥ה לְכֻלָּֽנוּ׃ 15 בְּנִ֗י אַל־תֵּלֵ֣ךְ בְּדֶ֣רֶךְ אִתָּ֑ם מְנַ֥ע רַ֝גְלְךָ֗ מִנְּתִיבָתָֽם׃ 16 כִּ֣י רַ֭גְלֵיהֶם לָרַ֣ע יָר֑וּצוּ וִֽ֝ימַהֲר֗וּ לִשְׁפָּךְ־דָּֽם׃ 17 כִּֽי־חִ֭נָּם מְזֹרָ֣ה הָרָ֑שֶׁת בְּ֝עֵינֵ֗י כָל־בַּ֥עַל כָּנָֽף׃ 18 וְ֭הֵם לְדָמָ֣ם יֶאֱרֹ֑בוּ יִ֝צְפְּנ֗וּ לְנַפְשֹׁתָֽם׃ 19 כֵּ֗ן אָ֭רְחוֹת כָּל־בֹּ֣צֵֽעַ בָּ֑צַע אֶת־נֶ֖פֶשׁ בְּעָלָ֣יו יִקָּֽח׃   פ
20 חָ֭כְמוֹת בַּח֣וּץ תָּרֹ֑נָּה בָּ֝רְחֹב֗וֹת תִּתֵּ֥ן קוֹלָֽהּ׃ 21 בְּרֹ֥אשׁ הֹמִיּ֗וֹת תִּ֫קְרָ֥א בְּפִתְחֵ֖י שְׁעָרִ֥ים בָּעִ֗יר אֲמָרֶ֥יהָ תֹאמֵֽר׃ 22 עַד־מָתַ֣י פְּתָיִם֮ תְּֽאֵהֲב֫וּ פֶ֥תִי וְלֵצִ֗ים לָ֭צוֹן חָמְד֣וּ לָהֶ֑ם וּ֝כְסִילִ֗ים יִשְׂנְאוּ־דָֽעַת׃ 23 תָּשׁ֗וּבוּ לְֽת֫וֹכַחְתִּ֥י הִנֵּ֤ה אַבִּ֣יעָה לָכֶ֣ם רוּחִ֑י אוֹדִ֖יעָה דְבָרַ֣י אֶתְכֶֽם׃ 24 יַ֣עַן קָ֭רָאתִי וַתְּמָאֵ֑נוּ נָטִ֥יתִי יָ֝דִ֗י וְאֵ֣ין מַקְשִֽׁיב׃ 25 וַתִּפְרְע֥וּ כָל־עֲצָתִ֑י וְ֝תוֹכַחְתִּ֗י לֹ֣א אֲבִיתֶֽם׃ 26 גַּם־אֲ֭נִי בְּאֵידְכֶ֣ם אֶשְׂחָ֑ק אֶ֝לְעַ֗ג בְּבֹ֣א פַחְדְּכֶֽם׃ 27 בְּבֹ֤א כשאוה פַּחְדְּכֶ֗ם וְֽ֭אֵידְכֶם כְּסוּפָ֣ה יֶאֱתֶ֑ה בְּבֹ֥א עֲ֝לֵיכֶ֗ם צָרָ֥ה וְצוּקָֽה׃ 28 אָ֣ז יִ֭קְרָאֻנְנִי וְלֹ֣א אֶֽעֱנֶ֑ה יְ֝שַׁחֲרֻ֗נְנִי וְלֹ֣א יִמְצָאֻֽנְנִי׃ 29 תַּ֭חַת כִּי־שָׂ֣נְאוּ דָ֑עַת וְיִרְאַ֥ת יְ֝הֹוָ֗ה לֹ֣א בָחָֽרוּ׃ 30 לֹא־אָב֥וּ לַעֲצָתִ֑י נָ֝אֲצ֗וּ כָּל־תּוֹכַחְתִּֽי׃ 31 וְֽ֭יֹאכְלוּ מִפְּרִ֣י דַרְכָּ֑ם וּֽמִמֹּעֲצֹ֖תֵיהֶ֣ם יִשְׂבָּֽעוּ׃ 32 כִּ֤י מְשׁוּבַ֣ת פְּתָיִ֣ם תַּֽהַרְגֵ֑ם וְשַׁלְוַ֖ת כְּסִילִ֣ים תְּאַבְּדֵֽם׃ 33 וְשֹׁמֵ֣עַֽ לִ֭י יִשְׁכָּן־בֶּ֑טַח וְ֝שַׁאֲנַ֗ן מִפַּ֥חַד רָעָֽה׃   פ