Yiddish
Hebrew
אידיש
1 און אֶלישע האָט גערעדט צו דער פֿרױ װאָס ער האָט לעבעדיק געמאַכט איר זון, אַזױ צו זאָגן: שטײ אױף און גײ, דו און דײַן הױזגעזינט, און האַלט זיך אױף װוּ דו װעסט זיך אױפֿהאַלטן, װאָרום גאָט האָט גערופֿן אַ הונגער, און ער קומט אױך איבערן לאַנד אױף זיבן יאָר. 2 איז די פֿרױ אױפֿגעשטאַנען, און האָט געטאָן אַזױ װי דאָס װאָרט פֿון דעם געטלעכן מאַן, און זי איז געגאַנגען מיט איר הױזגעזינט, און האָט זיך אױפֿגעהאַלטן אין לאַנד פֿון די פּלִשתּים זיבן יאָר. 3 און עס איז געװען צום סָוף פֿון די זיבן יאָר, האָט די פֿרױ זיך אומגעקערט פֿון לאַנד פֿון די פּלִשתּים, און זי איז אַרױסגעגאַנגען שרײַען צום מלך װעגן איר הױז און װעגן איר פֿעלד. 4 און דער מלך האָט גראָד גערעדט צו גֵיחזי דעם יונג פֿון דעם געטלעכן מאַן, אַזױ צו זאָגן: דערצײל מיר אַקאָרשט אַלע גרױסע זאַכן װאָס אֶלישע האָט געטאָן. 5 און עס איז געװען װי ער דערצײלט אַזױ דעם מלך, אַז ער האָט לעבעדיק געמאַכט דעם טױטן, ערשט די פֿרױ װאָס ער האָט לעבעדיק געמאַכט איר זון, שרײַט צום מלך װעגן איר הױז און װעגן איר פֿעלד. האָט גֵיחזי געזאָגט: מײַן האַר מלך, דאָס איז די פֿרױ, און דאָס איז איר זון װאָס אֶלישע האָט לעבעדיק געמאַכט. 6 האָט דער מלך אױסגעפֿרעגט די פֿרױ, און זי האָט אים דערצײלט. און דער מלך האָט איר מיטגעגעבן אַ הױפֿדינער, אַזױ צו זאָגן: קער אום אַלץ װאָס איז אירס, און אַלע אײַנקומענישן פֿון דעם פֿעלד, פֿון דעם טאָג װאָס זי האָט פֿאַרלאָזן דאָס לאַנד און ביז אַצונד.
7 און אֶלישע איז געקומען קײן דמשׂק; און בן-הַדַד דער מלך פֿון ארם איז געװען קראַנק; איז אים דערצײלט געװאָרן, אַזױ צו זאָגן: דער געטלעכער מאַן איז געקומען אַהער. 8 האָט דער מלך געזאָגט צו חַזָאֵלן: נעם אין דײַן האַנט אַ מתּנה, און גײ אַנטקעגן דעם געטלעכן מאַן, און זאָלסט פֿרעגן דורך אים בײַ גאָט, אַזױ צו זאָגן: װעל איך גענעזן װערן פֿון דער דאָזיקער קראַנקשאַפֿט? 9 איז חַזָאֵל געגאַנגען אים אַנטקעגן; און ער האָט מיטגענומען אַ מתּנה אין זײַן האַנט, און פֿון אַל דאָס גוטס פֿון דמשׂק, אַ משׂא פֿון פֿערציק קעמלען, און ער איז געקומען און האָט זיך געשטעלט פֿאַר אים, און האָט געזאָגט: דײַן זון בן-הַדַד דער מלך פֿון ארם האָט מיך געשיקט צו דיר, אַזױ צו זאָגן: װעל איך גענעזן װערן פֿון דער דאָזיקער קראַנקשאַפֿט? 10 האָט אֶלישע צו אים געזאָגט: גײ, זאָג צו אים: גענעזן װעסטו גענעזן װערן; אָבער גאָט האָט מיר באַװיזן אַז שטאַרבן װעט ער שטאַרבן. 11 און ער האָט אָנגעשטעלט זײַן פּנים, און [אים] באַטראַכט ביז ער האָט זיך פֿאַרשעמט; און דער געטלעכער מאַן האָט געװײנט. 12 האָט חַזָאֵל געזאָגט: פֿאַר װאָס װײנט מײַן האַר? האָט ער געזאָגט: װײַל איך װײס דאָס בײז װאָס דו װעסט אָנטאָן די קינדער פֿון ישׂראל. זײערע פֿעסטונגען װעסטו אַװעקלאָזן אין פֿײַער, און זײערע יונגעלײַט װעסטו הרגען מיטן שװערד, און זײערע קלײנע קינדער װעסטו צעהאַקן, און זײערע טראָגעדיקע װעסטו אױפֿשפּאַלטן. 13 האָט חַזָאֵל געזאָגט: אָבער װער איז דײַן קנעכט דער הונט, אַז ער זאָל טאָן די דאָזיקע גרױסע זאַך? האָט אֶלישע געזאָגט: גאָט האָט מיר געװיזן דיך װי דער מלך איבער ארם. 14 איז ער אַװעקגעגאַנגען פֿון אֶלישען, און איז געקומען צו זײַן האַר; האָט ער אים געפֿרעגט: װאָס האָט אֶלישע געזאָגט? האָט ער געזאָגט: ער האָט מיר געזאָגט, גענעזן װעסטו גענעזן װערן. 15 און עס איז געװען אױף מאָרגן, האָט ער גענומען דאָס שטריקטוך און אײַנגעטונקט אין װאַסער, און פֿאַרשפּרײט אױף זײַן פּנים, און ער איז געשטאָרבן. און חַזָאֵל איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט.
16 און אין פֿינפֿטן יאָר פֿון יוֹרָם דעם זון פֿון אַחאבֿן, דעם מלך פֿון ישׂראל װען יהוֹשפֿט איז געװען דער מלך פֿון יהוּדה, איז יהוֹרם דער זון פֿון יהוֹשפֿט דעם מלך פֿון יהוּדה געװאָרן מלך. 17 צװײ און דרײַסיק יאָר איז ער אַלט געװען, אַז ער איז געװאָרן מלך, און אַכט יאָר האָט ער געקיניגט אין ירושלים. 18 און ער איז געגאַנגען אין דעם װעג פֿון די מלכים פֿון ישׂראל, אַזױ װי דאָס הױז פֿון אַחאבֿ האָט געטאָן; װאָרום ער האָט געהאַט אַחאבֿס טאָכטער פֿאַר אַ װײַב; און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט. 19 אָבער גאָט האָט ניט געװאָלט אומברענגען יהוּדה פֿון זײַן קנעכט דָוִדס װעגן, אַזױ װי ער האָט אים צוגעזאָגט, צו געבן אים און זײַנע קינדער אַ ליכט אַלע טעג. 20 אין זײַנע טעג איז אדום אָפּגעפֿאַלן פֿון אונטער דער האַנט פֿון יהוּדה, און זײ האָבן געמאַכט איבער זיך אַ מלך. 21 איז יוֹרָם אַריבערגעגאַנגען קײן צָעִיר און אַלע רײַטװעגן מיט אים, און ער איז אױפֿגעשטאַנען בײַ נאַכט, און האָט געשלאָגן די אַדוֹמים װאָס האָבן אים אַרומגערינגלט, און די הױפּטלײַט פֿון די רײַטװעגן; און דאָס פֿאָלק איז אַנטלאָפֿן צו זײַנע געצעלטן. 22 אָבער אדום איז אָפּגעפֿאַלן פֿון אונטער דער האַנט פֿון יהוּדה ביז אױף הײַנטיקן טאָג. דענצמאָל אין דער אײגענער צײַט איז אָפּגעפֿאַלן לִבֿנָה. 23 און די איבעריקע זאַכן װעגן יוֹרָמען, און אַלץ װאָס ער האָט געטאָן, דאָס איז שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישן פֿון די מלכים פֿון יהוּדה. 24 און יוֹרָם האָט זיך געלײגט מיט זײַנע עלטערן, און ער איז באַגראָבן געװאָרן לעבן זײַנע עלטערן אין דָוִדס שטאָט. און זײַן זון אַחַזיָהו איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט.
25 אין צװעלפֿטן יאָר פֿון יוֹרָם דעם זון פֿון אַחאבֿן, דעם מלך פֿון ישׂראל, איז געװאָרן מלך אַחַזיָהו דער זון פֿון יהוֹרם דעם מלך פֿון יהוּדה. 26 צװײ און צװאַנציק יאָר איז אַחַזיָהו אַלט געװען, אַז ער איז געװאָרן מלך, און אײן יאָר האָט ער געקיניגט אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען עַתַליָהו די טאָכטער פֿון עָמרי דעם מלך פֿון ישׂראל. 27 און ער איז געגאַנגען אין דעם װעג פֿון אַחאבֿס הױז, און האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט, אַזױ װי דאָס הױז פֿון אַחאבֿ, װאָרום ער איז געװען אַן אײדים פֿון אַחאבֿס הױז. 28 און ער איז געגאַנגען מיט יוֹרָם דעם זון פֿון אַחאבֿן אױף מלחמה מיט חַזָאֵל דעם מלך פֿון ארם, אין רמת-גִלעָד; און די אַרַמים האָבן פֿאַרװוּנדט יוֹרָמען. 29 און דער מלך יוֹרָם האָט זיך אומגעקערט זיך צו הײלן אין יזרעאל פֿון די װוּנדן װאָס די אַרַמים האָבן אים פֿאַרװוּנדט אין רמה, װען ער האָט מלחמה געהאַלטן מיט חַזָאֵל דעם מלך פֿון ארם. און אַחַזיָהו דער זון פֿון יהוֹרמען, דער מלך פֿון יהוּדה, האָט אַראָפּגענידערט צו זען יוֹרָם דעם זון פֿון אַחאבֿן אין יזרעאל, װען ער איז געװען קראַנק.
עברית
1 וֶאֱלִישָׁ֡ע דִּבֶּ֣ר אֶל־הָאִשָּׁה֩ אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֨ה אֶת־בְּנָ֜הּ לֵאמֹ֗ר ק֤וּמִי וּלְכִי֙ אתי וּבֵיתֵ֔ךְ וְג֖וּרִי בַּאֲשֶׁ֣ר תָּג֑וּרִי כִּֽי־קָרָ֤א יְהוָה֙ לָֽרָעָ֔ב וְגַם־בָּ֥א אֶל־הָאָ֖רֶץ שֶׁ֥בַע שָׁנִֽים׃ 2 וַתָּ֙קָם֙ הָֽאִשָּׁ֔ה וַתַּ֕עַשׂ כִּדְבַ֖ר אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֑ים וַתֵּ֤לֶךְ הִיא֙ וּבֵיתָ֔הּ וַתָּ֥גָר בְּאֶֽרֶץ־פְּלִשְׁתִּ֖ים שֶׁ֥בַע שָׁנִֽים׃ 3 וַיְהִ֗י מִקְצֵה֙ שֶׁ֣בַע שָׁנִ֔ים וַתָּ֥שָׁב הָאִשָּׁ֖ה מֵאֶ֣רֶץ פְּלִשְׁתִּ֑ים וַתֵּצֵא֙ לִצְעֹ֣ק אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ אֶל־בֵּיתָ֖הּ וְאֶל־שָׂדָֽהּ׃ 4 וְהַמֶּ֗לֶךְ מְדַבֵּר֙ אֶל־גֵּ֣חֲזִ֔י נַ֥עַר אִישׁ־הָאֱלֹהִ֖ים לֵאמֹ֑ר סַפְּרָה־נָּ֣א לִ֔י אֵ֥ת כָּל־הַגְּדֹל֖וֹת אֲשֶׁר־עָשָׂ֥ה אֱלִישָֽׁע׃ 5 וַ֠יְהִי ה֥וּא מְסַפֵּ֣ר לַמֶּלֶךְ֮ אֵ֣ת אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֣ה אֶת־הַמֵּת֒ וְהִנֵּ֨ה הָאִשָּׁ֜ה אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֤ה אֶת־בְּנָהּ֙ צֹעֶ֣קֶת אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ עַל־בֵּיתָ֖הּ וְעַל־שָׂדָ֑הּ וַיֹּ֤אמֶר גֵּֽחֲזִי֙ אֲדֹנִ֣י הַמֶּ֔לֶךְ זֹ֚את הָֽאִשָּׁ֔ה וְזֶה־בְּנָ֖הּ אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֥ה אֱלִישָֽׁע׃ 6 וַיִּשְׁאַ֥ל הַמֶּ֛לֶךְ לָאִשָּׁ֖ה וַתְּסַפֶּר־ל֑וֹ וַיִּתֶּן־לָ֣הּ הַמֶּלֶךְ֩ סָרִ֨יס אֶחָ֜ד לֵאמֹ֗ר הָשֵׁ֤יב אֶת־כָּל־אֲשֶׁר־לָהּ֙ וְאֵת֙ כָּל־תְּבוּאֹ֣ת הַשָּׂדֶ֔ה מִיּ֛וֹם עָזְבָ֥ה אֶת־הָאָ֖רֶץ וְעַד־עָֽתָּה׃   פ
7 וַיָּבֹ֤א אֱלִישָׁע֙ דַּמֶּ֔שֶׂק וּבֶן־הֲדַ֥ד מֶֽלֶךְ־אֲרָ֖ם חֹלֶ֑ה וַיֻּגַּד־ל֣וֹ לֵאמֹ֔ר בָּ֛א אִ֥ישׁ הָאֱלֹהִ֖ים עַד־הֵֽנָּה׃ 8 וַיֹּ֨אמֶר הַמֶּ֜לֶךְ אֶל־חֲזָהאֵ֗ל קַ֤ח בְּיָֽדְךָ֙ מִנְחָ֔ה וְלֵ֕ךְ לִקְרַ֖את אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֑ים וְדָרַשְׁתָּ֨ אֶת־יְהוָ֤ה מֵֽאוֹתוֹ֙ לֵאמֹ֔ר הַאֶחְיֶ֖ה מֵחֳלִ֥י זֶֽה׃ 9 וַיֵּ֣לֶךְ חֲזָאֵל֮ לִקְרָאתוֹ֒ וַיִּקַּ֨ח מִנְחָ֤ה בְיָדוֹ֙ וְכָל־ט֣וּב דַּמֶּ֔שֶׂק מַשָּׂ֖א אַרְבָּעִ֣ים גָּמָ֑ל וַיָּבֹא֙ וַיַּעֲמֹ֣ד לְפָנָ֔יו וַיֹּ֗אמֶר בִּנְךָ֨ בֶן־הֲדַ֤ד מֶֽלֶךְ־אֲרָם֙ שְׁלָחַ֤נִי אֵלֶ֙יךָ֙ לֵאמֹ֔ר הַאֶחְיֶ֖ה מֵחֳלִ֥י זֶֽה׃ 10 וַיֹּ֤אמֶר אֵלָיו֙ אֱלִישָׁ֔ע לֵ֥ךְ אֱמָר־לא חָיֹ֣ה תִחְיֶ֑ה וְהִרְאַ֥נִי יְהוָ֖ה כִּֽי־מ֥וֹת יָמֽוּת׃ 11 וַיַּעֲמֵ֥ד אֶת־פָּנָ֖יו וַיָּ֣שֶׂם עַד־בֹּ֑שׁ וַיֵּ֖בְךְּ אִ֥ישׁ הָאֱלֹהִֽים׃ 12 וַיֹּ֣אמֶר חֲזָאֵ֔ל מַדּ֖וּעַ אֲדֹנִ֣י בֹכֶ֑ה וַיֹּ֡אמֶר כִּֽי־יָדַ֡עְתִּי אֵ֣ת אֲשֶׁר־תַּעֲשֶׂה֩ לִבְנֵ֨י יִשְׂרָאֵ֜ל רָעָ֗ה מִבְצְרֵיהֶ֞ם תְּשַׁלַּ֤ח בָּאֵשׁ֙ וּבַחֻֽרֵיהֶם֙ בַּחֶ֣רֶב תַּהֲרֹ֔ג וְעֹלְלֵיהֶ֣ם תְּרַטֵּ֔שׁ וְהָרֹתֵיהֶ֖ם תְּבַקֵּֽעַ׃ 13 וַיֹּ֣אמֶר חֲזָהאֵ֔ל כִּ֣י מָ֤ה עַבְדְּךָ֙ הַכֶּ֔לֶב כִּ֣י יַעֲשֶׂ֔ה הַדָּבָ֥ר הַגָּד֖וֹל הַזֶּ֑ה וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֔ע הִרְאַ֧נִי יְהוָ֛ה אֹתְךָ֖ מֶ֥לֶךְ עַל־אֲרָֽם׃ 14 וַיֵּ֣לֶךְ מֵאֵ֣ת אֱלִישָׁ֗ע וַיָּבֹא֙ אֶל־אֲדֹנָ֔יו וַיֹּ֣אמֶר ל֔וֹ מָֽה־אָמַ֥ר לְךָ֖ אֱלִישָׁ֑ע וַיֹּ֕אמֶר אָ֥מַר לִ֖י חָיֹ֥ה תִחְיֶֽה׃ 15 וַיְהִ֣י מִֽמָּחֳרָ֗ת וַיִּקַּ֤ח הַמַּכְבֵּר֙ וַיִּטְבֹּ֣ל בַּמַּ֔יִם וַיִּפְרֹ֥שׂ עַל־פָּנָ֖יו וַיָּמֹ֑ת וַיִּמְלֹ֥ךְ חֲזָהאֵ֖ל תַּחְתָּֽיו׃   פ
16 וּבִשְׁנַ֣ת חָמֵ֗שׁ לְיוֹרָ֤ם בֶּן־אַחְאָב֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל וִיהוֹשָׁפָ֖ט מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָלַ֛ךְ יְהוֹרָ֥ם בֶּן־יְהוֹשָׁפָ֖ט מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃ 17 בֶּן־שְׁלֹשִׁ֥ים וּשְׁתַּ֛יִם שָׁנָ֖ה הָיָ֣ה בְמָלְכ֑וֹ וּשְׁמֹנֶ֣ה שנה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלָֽ͏ִם׃ 18 וַיֵּ֜לֶךְ בְּדֶ֣רֶךְ מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֗ל כַּאֲשֶׁ֤ר עָשׂוּ֙ בֵּ֣ית אַחְאָ֔ב כִּ֚י בַּת־אַחְאָ֔ב הָֽיְתָה־לּ֖וֹ לְאִשָּׁ֑ה וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָֽה׃ 19 וְלֹֽא־אָבָ֤ה יְהוָה֙ לְהַשְׁחִ֣ית אֶת־יְהוּדָ֔ה לְמַ֖עַן דָּוִ֣ד עַבְדּ֑וֹ כַּאֲשֶׁ֣ר אָֽמַר־ל֗וֹ לָתֵ֨ת ל֥וֹ נִ֛יר לְבָנָ֖יו כָּל־הַיָּמִֽים׃ 20 בְּיָמָיו֙ פָּשַׁ֣ע אֱד֔וֹם מִתַּ֖חַת יַד־יְהוּדָ֑ה וַיַּמְלִ֥כוּ עֲלֵיהֶ֖ם מֶֽלֶךְ׃ 21 וַיַּעֲבֹ֤ר יוֹרָם֙ צָעִ֔ירָה וְכָל־הָרֶ֖כֶב עִמּ֑וֹ וַֽיְהִי־ה֞וּא קָ֣ם לַ֗יְלָה וַיַּכֶּ֨ה אֶת־אֱד֜וֹם הַסֹּבֵ֤יב אֵלָיו֙ וְאֵת֙ שָׂרֵ֣י הָרֶ֔כֶב וַיָּ֥נָס הָעָ֖ם לְאֹהָלָֽיו׃ 22 וַיִּפְשַׁ֣ע אֱד֗וֹם מִתַּ֙חַת֙ יַד־יְהוּדָ֔ה עַ֖ד הַיּ֣וֹם הַזֶּ֑ה אָ֛ז תִּפְשַׁ֥ע לִבְנָ֖ה בָּעֵ֥ת הַהִֽיא׃ 23 וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י יוֹרָ֖ם וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֽוֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃ 24 וַיִּשְׁכַּ֤ב יוֹרָם֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵ֥ר עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֣יר דָּוִ֑ד וַיִּמְלֹ֛ךְ אֲחַזְיָ֥הוּ בְנ֖וֹ תַּחְתָּֽיו׃   פ
25 בִּשְׁנַת֙ שְׁתֵּים־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לְיוֹרָ֥ם בֶּן־אַחְאָ֖ב מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ אֲחַזְיָ֥הוּ בֶן־יְהוֹרָ֖ם מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃ 26 בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וּשְׁתַּ֤יִם שָׁנָה֙ אֲחַזְיָ֣הוּ בְמָלְכ֔וֹ וְשָׁנָ֣ה אַחַ֔ת מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלָ֑͏ִם וְשֵׁ֤ם אִמּוֹ֙ עֲתַלְיָ֔הוּ בַּת־עָמְרִ֖י מֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵֽל׃ 27 וַיֵּ֗לֶךְ בְּדֶ֙רֶךְ֙ בֵּ֣ית אַחְאָ֔ב וַיַּ֧עַשׂ הָרַ֛ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָ֖ה כְּבֵ֣ית אַחְאָ֑ב כִּ֛י חֲתַ֥ן בֵּית־אַחְאָ֖ב הֽוּא׃ 28 וַיֵּ֜לֶךְ אֶת־יוֹרָ֣ם בֶּן־אַחְאָ֗ב לַמִּלְחָמָ֛ה עִם־חֲזָהאֵ֥ל מֶֽלֶךְ־אֲרָ֖ם בְּרָמֹ֣ת גִּלְעָ֑ד וַיַּכּ֥וּ אֲרַמִּ֖ים אֶת־יוֹרָֽם׃ 29 וַיָּשָׁב֩ יוֹרָ֨ם הַמֶּ֜לֶךְ לְהִתְרַפֵּ֣א בְיִזְרְעֶ֗אל מִן־הַמַּכִּים֙ אֲשֶׁ֨ר יַכֻּ֤הוּ אֲרַמִּים֙ בָּֽרָמָ֔ה בְּהִלָּ֣חֲמ֔וֹ אֶת־חֲזָהאֵ֖ל מֶ֣לֶךְ אֲרָ֑ם וַאֲחַזְיָ֨הוּ בֶן־יְהוֹרָ֜ם מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֗ה יָרַ֡ד לִרְא֞וֹת אֶת־יוֹרָ֧ם בֶּן־אַחְאָ֛ב בְּיִזְרְעֶ֖אל כִּֽי־חֹלֶ֥ה הֽוּא׃   פ