Yiddish
Hebrew
אידיש
1 אין צװײטן יאָר פֿון יוֹאָש דעם זון פֿון יוֹאָחָזן, דעם מלך פֿון ישׂראל, איז אַמַציָהו דער זון פֿון יוֹאָש דעם מלך פֿון יהוּדה געװאָרן מלך. 2 פֿינף און צװאַנציק יאָר איז ער אַלט געװען, אַז ער איז געװאָרן מלך, און נײַן און צװאַנציק יאָר האָט ער געקיניגט אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען יהוֹיָדָען פֿון ירושלים. 3 און ער האָט געטאָן װאָס איז רעכטפֿאַרטיק אין די אױגן פֿון גאָט, אָבער ניט אַזױ װי זײַן פֿאָטער דוד; ער האָט געטאָן װי אַלץ װאָס זײַן פֿאָטער יוֹאָש האָט געטאָן. 4 נאָר די בָמות זײַנען ניט אָפּגעטאָן געװאָרן; דאָס פֿאָלק האָט נאָך אַלץ געשלאַכט און גערײכערט אױף די בָמות. 5 און עס איז געװען, װי די מלוכה איז געװען באַפֿעסטיקט אין זײַן האַנט, אַזױ האָט ער דערשלאָגן זײַנע קנעכט װאָס האָבן דערשלאָגן זײַן פֿאָטער דעם מלך. 6 אָבער די קינדער פֿון די דערשלעגער האָט ער ניט געטײט, אַזױ װי עס שטײט געשריבן אין בוך פֿון תּורת-משה, װאָס גאָט האָט באַפֿױלן, אַזױ צו זאָגן: פֿאָטערס זאָלן ניט געטײט װערן פֿאַר קינדער, און קינדער זאָלן ניט געטײט װערן פֿאַר פֿאָטערס; נײַערט יעטװעדער פֿאַר זײַן זינד זאָל געטײט װערן. 7 ער האָט געשלאָגן פֿון אדום אין טאָל פֿון זאַלץ צען טױזנט, און אײַנגענומען סלַע אין מלחמה, און גערופֿן איר נאָמען יָקתאֵל [װי זי הײסט] ביז אױף הײַנטיקן טאָג.
8 דענצמאָל האָט אַמַציָה געשיקט שלוחים צו יהואש דעם זון פֿון יהוֹאָחָז דעם זון פֿון יֵהוּאן, דעם מלך פֿון ישׂראל, אַזױ צו זאָגן: קום לאָמיר זיך אָנקוקן אין פּנים. 9 האָט יהואש דער מלך פֿון ישׂראל געשיקט צו אַמַציָהו דעם מלך פֿון יהוּדה, אַזױ צו זאָגן: דער דאָרן װאָס אין לבֿנון האָט געשיקט צו דעם צעדערבױם װאָס אין לבֿנון, אַזױ צו זאָגן: גיב דײַן טאָכטער צו מײַן זון פֿאַר אַ װײַב. איז פֿאַרבײַגעגאַנגען אַ װילדע חיה װאָס אין לבֿנון, און האָט צעטרעטן דעם דאָרן. 10 שלאָגן האָסטו געשלאָגן אדום, און דײַן האַרץ האָט דיך דערהױבן; האַלט דײַן כּבֿוד, און זיץ אין דער הײם. און נאָך װאָס זאָלסטו זיך רײצן מיט בײז, און פֿאַלן דו און יהוּדה מיט דיר? 11 אָבער אַמַציָהו האָט ניט צוגעהערט. און יהואש דער מלך פֿון ישׂראל איז אַרױסגעגאַנגען. און זײ האָבן זיך אָנגעקוקט אין פּנים, ער און אַמַציָהו דער מלך פֿון יהוּדה, אין בֵית-שֶמֶש װאָס געהערט צו יהוּדה. 12 און יהוּדה איז געשלאָגן געװאָרן פֿאַר ישׂראל. און זײ זײַנען אַנטלאָפֿן איטלעכער צו זײַנע געצעלטן. 13 און אַמַציָהו דעם מלך פֿון יהוּדה, דעם זון פֿון יהואש דעם זון פֿון אַחַזיָהון, האָט יהואש דער מלך פֿון ישׂראל געכאַפּט אין בֵית-שֶמֶש. און ער איז געקומען קײן ירושלים, און האָט דורכגעבראָכן די מױער פֿון ירושלים פֿון דעם טױער פֿון אפֿרים ביז דעם װינקלטױער, פֿיר הונדערט אײלן. 14 און ער האָט צוגענומען דאָס גאַנצע גאָלד און זילבער, און אַלע כּלים, װאָס האָבן זיך געפֿונען אין הױז פֿון גאָט און אין די שאַצקאַמערן פֿון מלכס הױז, און משכּון-קינדער, און האָט זיך אומגעקערט קײן שומרון. 15 און די איבעריקע זאַכן פֿון יהואשען װאָס ער האָט געטאָן, און זײַן גבֿוּרהשאַפֿט, און װי ער האָט מלחמה געהאַלטן מיט אַמַציָהו דעם מלך פֿון יהוּדה, דאָס איז שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישן פֿון די מלכים פֿון ישׂראל. 16 און יהואש האָט זיך געלײגט מיט זײַנע עלטערן, און ער איז באַגראָבן געװאָרן אין שומרון לעבן די מלכים פֿון ישׂראל. און זײַן זון יָרָבֿעָם איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט.
17 און אַמַציָהו דער זון פֿון יוֹאָשן, דער מלך פֿון יהוּדה, האָט געלעבט נאָך דעם טױט פֿון יהואש דעם זון פֿון יהוֹאָחָזן, דעם מלך פֿון ישׂראל, פֿופֿצן יאָר. 18 און די איבעריקע זאַכן װעגן אַמַציָהון, זײ זײַנען שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישן פֿון די מלכים פֿון יהוּדה. 19 און מע האָט געבונטעװעט אױף אים אַ בונט אין ירושלים, און ער איז אַנטלאָפֿן קײן לָכיש; אָבער מע האָט נאָכגעשיקט נאָך אים קײן לָכיש, און מע האָט אים דאָרטן געטײט. 20 און מע האָט אים געבראַכט אױף פֿערד. און ער איז באַגראָבן געװאָרן אין ירושלים לעבן זײַנע עלטערן אין דָוִדס-שטאָט. 21 און דאָס גאַנצע פֿאָלק פֿון יהוּדה האָט גענומען עַזַריָהן, װאָס איז געװען זעכצן יאָר אַלט, און זײ האָבן אים געמאַכט פֿאַר מלך אױפֿן אָרט פֿון זײַן פֿאָטער אַמַציָהון. 22 ער האָט אַרומגעבױט אֵילַת און האָט זי צוריקגעקערט צו יהוּדה. נאָך דעם װי דער מלך האָט זיך געלײגט מיט זײַנע עלטערן.
23 אין פֿופֿצנטן יאָר פֿון אַמַציָהו דעם זון פֿון יוֹאָשן, דעם מלך פֿון יהוּדה, איז יָרָבֿעָם דער זון פֿון יוֹאָש דעם מלך פֿון ישׂראל געװאָרן מלך אין שומרון, [און האָט געקיניגט] אײן און פֿערציק יאָר. 24 און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט; ער האָט זיך ניט אָפּגעקערט פֿון אַלע זינד פֿון יָרָבֿעָם דעם זון פֿון נבֿטן, װאָס ער האָט געמאַכט זינדיקן ישׂראל. 25 ער האָט צוריקגעשטעלט דעם געמאַרק פֿון ישׂראל, פֿון װוּ מע קומט קײן חַמת ביז דעם ים פֿון פּלױן, אַזױ װי דאָס װאָרט פֿון יהוה דעם גאָט פֿון ישׂראל, װאָס ער האָט גערעדט דורך זײַן קנעכט יוֹנה דעם זון פֿון אַמִתַּין, דעם נבֿיא, װאָס פֿון גַת-חֵפֿר. 26 װאָרום גאָט האָט געזען די פּײַן פֿון ישׂראל, אַז זי איז זײער ביטער, און קײן מוטערמענטש איז ניטאָ, און ניטאָ װער זאָל העלפֿן ישׂראל. 27 און גאָט האָט ניט געװאָלט אױסמעקן דעם נאָמען פֿון ישׂראל פֿון אונטערן הימל, און ער האָט זײ געהאָלפֿן דורך דער האַנט פֿון יָרָבֿעָם דעם זון פֿון יוֹאָשן. 28 און די איבעריקע זאַכן װעגן יָרָבֿעָמען, און אַלץ װאָס ער האָט געטאָן, און זײַן גבֿוּרהשאַפֿט, װי ער האָט מלחמה געהאַלטן, און װי ער האָט צוריקגעקערט דמשׂק אום חַמת צו יהוּדה און ישׂראל, דאָס איז שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישן פֿון די מלכים פֿון ישׂראל. 29 און יָרָבֿעָם האָט זיך געלײגט מיט זײַנע עלטערן, מיט די מלכים פֿון ישׂראל. און זײַן זון זכַריה איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט.
עברית
1 בִּשְׁנַ֣ת שְׁתַּ֔יִם לְיוֹאָ֥שׁ בֶּן־יוֹאָחָ֖ז מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ אֲמַצְיָ֥הוּ בֶן־יוֹאָ֖שׁ מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃ 2 בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְחָמֵ֤שׁ שָׁנָה֙ הָיָ֣ה בְמָלְכ֔וֹ וְעֶשְׂרִ֤ים וָתֵ֙שַׁע֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלָ֑͏ִם וְשֵׁ֣ם אִמּ֔וֹ יהועדין מִן־יְרוּשָׁלָֽ͏ִם׃ 3 וַיַּ֤עַשׂ הַיָּשָׁר֙ בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֔ה רַ֕ק לֹ֖א כְּדָוִ֣ד אָבִ֑יו כְּכֹ֧ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֛ה יוֹאָ֥שׁ אָבִ֖יו עָשָֽׂה׃ 4 רַ֥ק הַבָּמ֖וֹת לֹא־סָ֑רוּ ע֥וֹד הָעָ֛ם מְזַבְּחִ֥ים וּֽמְקַטְּרִ֖ים בַּבָּמֽוֹת׃ 5 וַיְהִ֕י כַּאֲשֶׁ֛ר חָזְקָ֥ה הַמַּמְלָכָ֖ה בְּיָד֑וֹ וַיַּךְ֙ אֶת־עֲבָדָ֔יו הַמַּכִּ֖ים אֶת־הַמֶּ֥לֶךְ אָבִֽיו׃ 6 וְאֶת־בְּנֵ֥י הַמַּכִּ֖ים לֹ֣א הֵמִ֑ית כַּכָּת֣וּב בְּסֵ֣פֶר תּֽוֹרַת־מֹ֠שֶׁה אֲשֶׁר־צִוָּ֨ה יְהוָ֜ה לֵאמֹ֗ר לֹא־יוּמְת֨וּ אָב֤וֹת עַל־בָּנִים֙ וּבָנִים֙ לֹא־יוּמְת֣וּ עַל־אָב֔וֹת כִּ֛י אִם־אִ֥ישׁ בְּחֶטְא֖וֹ ימות 7 הוּא־הִכָּ֨ה אֶת־אֱד֤וֹם בְּגֵיא־המלח עֲשֶׂ֣רֶת אֲלָפִ֔ים וְתָפַ֥שׂ אֶת־הַסֶּ֖לַע בַּמִּלְחָמָ֑ה וַיִּקְרָ֤א אֶת־שְׁמָהּ֙ יָקְתְאֵ֔ל עַ֖ד הַיּ֥וֹם הַזֶּֽה׃   פ
8 אָ֣ז שָׁלַ֤ח אֲמַצְיָה֙ מַלְאָכִ֔ים אֶל־יְהוֹאָ֨שׁ בֶּן־יְהוֹאָחָ֧ז בֶּן־יֵה֛וּא מֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵ֖ל לֵאמֹ֑ר לְכָ֖ה נִתְרָאֶ֥ה פָנִֽים׃ 9 וַיִּשְׁלַ֞ח יְהוֹאָ֣שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֗ל אֶל־אֲמַצְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָה֮ לֵאמֹר֒ הַח֜וֹחַ אֲשֶׁ֣ר בַּלְּבָנ֗וֹן שָׁ֠לַח אֶל־הָאֶ֜רֶז אֲשֶׁ֤ר בַּלְּבָנוֹן֙ לֵאמֹ֔ר תְּנָֽה־אֶת־בִּתְּךָ֥ לִבְנִ֖י לְאִשָּׁ֑ה וַֽתַּעֲבֹ֞ר חַיַּ֤ת הַשָּׂדֶה֙ אֲשֶׁ֣ר בַּלְּבָנ֔וֹן וַתִּרְמֹ֖ס אֶת־הַחֽוֹחַ׃ 10 הַכֵּ֤ה הִכִּ֙יתָ֙ אֶת־אֱד֔וֹם וּֽנְשָׂאֲךָ֖ לִבֶּ֑ךָ הִכָּבֵד֙ וְשֵׁ֣ב בְּבֵיתֶ֔ךָ וְלָ֤מָּה תִתְגָּרֶה֙ בְּרָעָ֔ה וְנָ֣פַלְתָּ֔ה אַתָּ֖ה וִיהוּדָ֥ה עִמָּֽךְ׃ 11 וְלֹא־שָׁמַ֣ע אֲמַצְיָ֔הוּ וַיַּ֨עַל יְהוֹאָ֤שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ וַיִּתְרָא֣וּ פָנִ֔ים ה֖וּא וַאֲמַצְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֑ה בְּבֵ֥ית שֶׁ֖מֶשׁ אֲשֶׁ֥ר לִיהוּדָֽה׃ 12 וַיִּנָּ֥גֶף יְהוּדָ֖ה לִפְנֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיָּנֻ֖סוּ אִ֥ישׁ לאהלו 13 וְאֵת֩ אֲמַצְיָ֨הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֜ה בֶּן־יְהוֹאָ֣שׁ בֶּן־אֲחַזְיָ֗הוּ תָּפַ֛שׂ יְהוֹאָ֥שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֖ל בְּבֵ֣ית שָׁ֑מֶשׁ ויבאו יְר֣וּשָׁלִַ֔ם וַיִּפְרֹץ֩ בְּחוֹמַ֨ת יְרוּשָׁלִַ֜ם בְּשַׁ֤עַר אֶפְרַ֙יִם֙ עַד־שַׁ֣עַר הַפִּנָּ֔ה אַרְבַּ֥ע מֵא֖וֹת אַמָּֽה׃ 14 וְלָקַ֣ח אֶת־כָּל־הַזָּהָב־וְ֠הַכֶּסֶף וְאֵ֨ת כָּל־הַכֵּלִ֜ים הַנִּמְצְאִ֣ים בֵּית־יְהוָ֗ה וּבְאֹֽצְרוֹת֙ בֵּ֣ית הַמֶּ֔לֶךְ וְאֵ֖ת בְּנֵ֣י הַתַּֽעֲרֻב֑וֹת וַיָּ֖שָׁב שֹׁמְרֽוֹנָה׃ 15 וְיֶתֶר֩ דִּבְרֵ֨י יְהוֹאָ֜שׁ אֲשֶׁ֤ר עָשָׂה֙ וּגְב֣וּרָת֔וֹ וַאֲשֶׁ֣ר נִלְחַ֔ם עִ֖ם אֲמַצְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ 16 וַיִּשְׁכַּ֤ב יְהוֹאָשׁ֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵר֙ בְּשֹׁ֣מְר֔וֹן עִ֖ם מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּמְלֹ֛ךְ יָרָבְעָ֥ם בְּנ֖וֹ תַּחְתָּֽיו׃   פ
17 וַיְחִ֨י אֲמַצְיָ֤הוּ בֶן־יוֹאָשׁ֙ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֔ה אַֽחֲרֵ֣י מ֔וֹת יְהוֹאָ֥שׁ בֶּן־יְהֽוֹאָחָ֖ז מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל חֲמֵ֥שׁ עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָֽה׃ 18 וְיֶ֖תֶר דִּבְרֵ֣י אֲמַצְיָ֑הוּ הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃ 19 וַיִּקְשְׁר֨וּ עָלָ֥יו קֶ֛שֶׁר בִּירוּשָׁלַ֖͏ִם וַיָּ֣נָס לָכִ֑ישָׁה וַיִּשְׁלְח֤וּ אַֽחֲרָיו֙ לָכִ֔ישָׁה וַיְמִתֻ֖הוּ שָֽׁם׃ 20 וַיִּשְׂא֥וּ אֹת֖וֹ עַל־הַסּוּסִ֑ים וַיִּקָּבֵ֧ר בִּירוּשָׁלַ֛͏ִם עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֥יר דָּוִֽד׃ 21 וַיִּקְח֞וּ כָּל־עַ֤ם יְהוּדָה֙ אֶת־עֲזַרְיָ֔ה וְה֕וּא בֶּן־שֵׁ֥שׁ עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָ֑ה וַיַּמְלִ֣כוּ אֹת֔וֹ תַּ֖חַת אָבִ֥יו אֲמַצְיָֽהוּ׃ 22 ה֚וּא בָּנָ֣ה אֶת־אֵילַ֔ת וַיְשִׁבֶ֖הָ לִֽיהוּדָ֑ה אַחֲרֵ֥י שְׁכַֽב־הַמֶּ֖לֶךְ עִם־אֲבֹתָֽיו׃   פ
23 בִּשְׁנַת֙ חֲמֵשׁ־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לַאֲמַצְיָ֥הוּ בֶן־יוֹאָ֖שׁ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ יָרָבְעָ֨ם בֶּן־יוֹאָ֤שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְר֔וֹן אַרְבָּעִ֥ים וְאַחַ֖ת שָׁנָֽה׃ 24 וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֗ר מִכָּל־חַטֹּאות֙ יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֔ט אֲשֶׁ֥ר הֶחֱטִ֖יא אֶת־יִשְׂרָאֵֽל׃ 25 ה֗וּא הֵשִׁיב֙ אֶת־גְּב֣וּל יִשְׂרָאֵ֔ל מִלְּב֥וֹא חֲמָ֖ת עַד־יָ֣ם הָעֲרָבָ֑ה כִּדְבַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל אֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֗ר בְּיַד־עַבְדּ֞וֹ יוֹנָ֤ה בֶן־אֲמִתַּי֙ הַנָּבִ֔יא אֲשֶׁ֖ר מִגַּ֥ת הַחֵֽפֶר׃ 26 כִּי־רָאָ֧ה יְהוָ֛ה אֶת־עֳנִ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל מֹרֶ֣ה מְאֹ֑ד וְאֶ֤פֶס עָצוּר֙ וְאֶ֣פֶס עָז֔וּב וְאֵ֥ין עֹזֵ֖ר לְיִשְׂרָאֵֽל׃ 27 וְלֹא־דִבֶּ֣ר יְהוָ֔ה לִמְחוֹת֙ אֶת־שֵׁ֣ם יִשְׂרָאֵ֔ל מִתַּ֖חַת הַשָּׁמָ֑יִם וַיּ֣וֹשִׁיעֵ֔ם בְּיַ֖ד יָרָבְעָ֥ם בֶּן־יוֹאָֽשׁ׃ 28 וְיֶתֶר֩ דִּבְרֵ֨י יָרָבְעָ֜ם וְכָל־אֲשֶׁ֤ר עָשָׂה֙ וּגְבוּרָת֣וֹ אֲשֶׁר־נִלְחָ֔ם וַאֲשֶׁ֨ר הֵשִׁ֜יב אֶת־דַּמֶּ֧שֶׂק וְאֶת־חֲמָ֛ת לִיהוּדָ֖ה בְּיִשְׂרָאֵ֑ל הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ 29 וַיִּשְׁכַּ֤ב יָֽרָבְעָם֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו עִ֖ם מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּמְלֹ֛ךְ זְכַרְיָ֥ה בְנ֖וֹ תַּחְתָּֽיו׃   פ