Yiddish
Hebrew
אידיש
1 אין דרײַ און צװאַנציקסטן יאָר פֿון יוֹאָש דעם זון פֿון אַחַזיָהון, דעם מלך פֿון יהוּדה, איז יהוֹאָחָז דער זון פֿון יֵהוּאן געװאָרן מלך איבער ישׂראל אין שומרון, [און האָט געקיניגט] זיבעצן יאָר. 2 און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט, און איז געגאַנגען נאָך די זינד פֿון יָרָבֿעָם דעם זון פֿון נבֿטן, װאָס ער האָט געמאַכט זינדיקן ישׂראל; ער האָט זיך ניט אָפּגעקערט דערפֿון. 3 און דער צאָרן פֿון גאָט האָט געגרימט אױף ישׂראל, און ער האָט זײ געגעבן אין דער האַנט פֿון חַזָאֵל דעם מלך פֿון ארם, און אין דער האַנט פֿון בֶן-הַדַד דעם זון פֿון חַזָאֵלן, אַלע טעג. 4 האָט יהוֹאָחָז געבעטן צו גאָט, און גאָט האָט צוגעהערט צו אים, װאָרום ער האָט געזען די דריקונג פֿון ישׂראל, אַז דער מלך פֿון ארם האָט זײ געדריקט – 5 און גאָט האָט געגעבן ישׂראל אַ העלפֿער, און זײ זײַנען אַרױס פֿון אונטער דער האַנט פֿון ארם; און די קינדער פֿון ישׂראל זײַנען געזעסן אין זײערע געצעלטן אַזױ װי נעכטן-אײערנעכטן. 6 אָבער זײ האָבן זיך ניט אָפּגעקערט פֿון די זינד פֿון דעם הױז פֿון יָרָבֿעָמען, װאָס ער האָט געמאַכט זינדיקן ישׂראל; זײ זײַנען געגאַנגען דערין; און אױך די אַשֵרָה איז געבליבן שטײן אין שומרון. – 7 װאָרום ער האָט ניט איבערגעלאָזן יהוֹאָחָזן קײן מאַנשאַפֿט, נאָר בלױז פֿופֿציק רײַטער, און צען רײַטװעגן, און צען טױזנט פֿוסגײער. װײַל דער מלך פֿון ארם האָט זײ אומגעבראַכט, און זײ געמאַכט אַזױ װי שטױב צום טרעטן. 8 און די איבעריקע זאַכן װעגן יהוֹאָחָזן, און אַלץ װאָס ער האָט געטאָן, און זײַן גבֿוּרהשאַפֿט, דאָס איז שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישן פֿון די מלכים פֿון ישׂראל. 9 און יהוֹאָחָז האָט זיך געלײגט מיט זײַנע עלטערן, און מע האָט אים באַגראָבן אין שומרון. און זײַן זון יוֹאָש איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט.
10 אין זיבן און דרײַסיקסטן יאָר פֿון יוֹאָש דעם מלך פֿון יהוּדה איז יהואש דער זון פֿון יהוֹאָחָזן געװאָרן מלך איבער ישׂראל אין שומרון, [און האָט געקיניגט] זעכצן יאָר. 11 און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט; ער האָט זיך ניט אָפּגעקערט פֿון אַלע זינד פֿון יָרָבֿעָם דעם זון פֿון נבֿטן, װאָס ער האָט געמאַכט זינדיקן ישׂראל; ער איז געגאַנגען דערין. 12 און די איבעריקע זאַכן װעגן יוֹאָשן, און אַלץ װאָס ער האָט געטאָן, און זײַן גבֿוּרהשאַפֿט, װי ער האָט מלחמה געהאַלטן מיט אַמַציָה דעם מלך פֿון יהוּדה, דאָס איז שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישן פֿון די מלכים פֿון ישׂראל. 13 און יוֹאָש האָט זיך געלײגט מיט זײַנע עלטערן; און יָרָבֿעָם האָט זיך געזעצט אױף זײַן טראָן. און יוֹאָש איז באַגראָבן געװאָרן אין שומרון לעבן די מלכים פֿון ישׂראל.
14 און אֶלישע איז קראַנק געװאָרן אױף דער קראַנקשאַפֿט װאָס ער האָט געזאָלט פֿון איר שטאַרבן; און יוֹאָש דער מלך פֿון ישׂראל האָט אַראָפּגענידערט צו אים, און ער האָט געװײנט אױף זײַן פּנים, און האָט געזאָגט: פֿאָטער מײַנער, פֿאָטער מײַנער, רײַטװעגן און רײַטער פֿון ישׂראל! 15 האָט אֶלישע צו אים געזאָגט: ברענג אַ בױגן און פֿײַלן. האָט ער אים געבראַכט אַ בױגן און פֿײַלן. 16 האָט ער געזאָגט צו דעם מלך פֿון ישׂראל: לײג אַרױף דײַן האַנט אױפֿן בױגן. האָט ער אַרױפֿגעלײגט זײַן האַנט, און אֶלישע האָט אַרױפֿגעטאָן זײַנע הענט אױף די הענט פֿון מלך. 17 און ער האָט געזאָגט: עפֿן דעם פֿענצטער צו מזרח; האָט ער געעפֿנט. האָט אֶלישע געזאָגט: שיס; און ער האָט געשאָסן. האָט ער געזאָגט: אַ פֿײַל פֿון ישועה פֿון גאָט, און אַ פֿײַל פֿון ישועה אַקעגן ארם; און װעסט שלאָגן ארם אין אַפֿק ביז צו פֿאַרלענדן. 18 און ער האָט געזאָגט: נעם די פֿײַלן; און ער האָט זײ גענומען. האָט ער געזאָגט צו דעם מלך פֿון ישׂראל: שלאָג אָן דער ערד; און ער האָט געשלאָגן דרײַ מאָל און האָט זיך אָפּגעשטעלט. 19 האָט געצערנט אױף אים דער געטלעכער מאַן, און האָט געזאָגט: געזאָלט שלאָגן פֿינף אָדער זעקס מאָל; דענצמאָל װאָלסטו געשלאָגן ארם ביז צום פֿאַרלענדן; אָבער אַצונד װעסטו נאָר דרײַ מאָל שלאָגן ארם. 20 און אֶלישע איז געשטאָרבן, און מע האָט אים באַגראָבן. און באַנדעס פֿון מואָבֿ פֿלעגן קומען אין לאַנד בײַם אָנקום פֿון יאָר. 21 און עס איז געװען, מע באַגראָבט אַזױ אַ מענטשן, ערשט זײ דערזעען אַ באַנדע. האָבן זײ אַרײַנגעװאָרפֿן דעם מאַן אין אֶלישעס קבֿר. און דער מאַן האָט זיך געקײַקלט ביז ער האָט זיך אָנגערירט אָן אֶלישעס בײנער, און איז לעבעדיק געװאָרן, און האָט זיך געשטעלט אױף זײַנע פֿיס.
22 און חַזָאֵל דער מלך פֿון ארם האָט געדריקט ישׂראל אַלע טעג פֿון יהוֹאָחָזן. 23 אָבער גאָט האָט זײ געלײַטזעליקט און זיך דערבאַרימט אױף זײ, און האָט זיך צוגעקערט צו זײ פֿון װעגן זײַן בונד מיט אבֿרהם, יצחק, און יעקבֿ, און ער האָט זײ ניט געװאָלט אומברענגען, און האָט זײ ניט אַװעקגעװאָרפֿן פֿון זײַן פּנים ביז אַצונד. 24 און חַזָאֵל דער מלך פֿון ארם איז געשטאָרבן. און זײַן זון בן-הַדַד איז געװאָרן מלך אױף זײַן אָרט. 25 און יהואש דער זון פֿון יהוֹאָחָזן האָט צוריקגעקערט פֿון דער האַנט פֿון בן-הַדַד דעם זון פֿון חַזָאֵלן די שטעט װאָס ער האָט געהאַט צוגענומען פֿון דער האַנט פֿון זײַן פֿאָטער יהוֹאָחָזן אין מלחמה. דרײַ מאָל האָט אים יוֹאָש געשלאָגן, און האָט צוריקגעקערט די שטעט פֿון ישׂראל.
עברית
1 בִּשְׁנַ֨ת עֶשְׂרִ֤ים וְשָׁלֹשׁ֙ שָׁנָ֔ה לְיוֹאָ֥שׁ בֶּן־אֲחַזְיָ֖הוּ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ יְהוֹאָחָ֨ז בֶּן־יֵה֤וּא עַל־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְר֔וֹן שְׁבַ֥ע עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָֽה׃ 2 וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה וַ֠יֵּלֶךְ אַחַ֨ר חַטֹּ֜את יָרָבְעָ֧ם בֶּן־נְבָ֛ט אֲשֶׁר־הֶחֱטִ֥יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל לֹא־סָ֥ר מִמֶּֽנָּה׃ 3 וַיִּֽחַר־אַ֥ף יְהוָ֖ה בְּיִשְׂרָאֵ֑ל וַֽיִּתְּנֵ֞ם בְּיַ֣ד חֲזָאֵ֣ל מֶֽלֶךְ־אֲרָ֗ם וּבְיַ֛ד בֶּן־הֲדַ֥ד בֶּן־חֲזָאֵ֖ל כָּל־הַיָּמִֽים׃ 4 וַיְחַ֥ל יְהוֹאָחָ֖ז אֶת־פְּנֵ֣י יְהוָ֑ה וַיִּשְׁמַ֤ע אֵלָיו֙ יְהוָ֔ה כִּ֤י רָאָה֙ אֶת־לַ֣חַץ יִשְׂרָאֵ֔ל כִּֽי־לָחַ֥ץ אֹתָ֖ם מֶ֥לֶךְ אֲרָֽם׃ 5 וַיִּתֵּ֨ן יְהוָ֤ה לְיִשְׂרָאֵל֙ מוֹשִׁ֔יעַ וַיֵּ֣צְא֔וּ מִתַּ֖חַת יַד־אֲרָ֑ם וַיֵּשְׁב֧וּ בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵ֛ל בְּאָהֳלֵיהֶ֖ם כִּתְמ֥וֹל שִׁלְשֽׁוֹם׃ 6 אַ֠ךְ לֹֽא־סָ֜רוּ מֵחַטֹּ֧אות בֵּית־יָרָבְעָ֛ם אֲשֶׁר־החטי אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל בָּ֣הּ הָלָ֑ךְ וְגַם֙ הָאֲשֵׁרָ֔ה עָמְדָ֖ה בְּשֹׁמְרֽוֹן׃ 7 כִּ֣י לֹא֩ הִשְׁאִ֨יר לִיהוֹאָחָ֜ז עָ֗ם כִּ֣י אִם־חֲמִשִּׁ֤ים פָּֽרָשִׁים֙ וַעֲשָׂ֣רָה רֶ֔כֶב וַעֲשֶׂ֥רֶת אֲלָפִ֖ים רַגְלִ֑י כִּ֤י אִבְּדָם֙ מֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם וַיְשִׂמֵ֥ם כֶּֽעָפָ֖ר לָדֻֽשׁ׃ 8 וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֧י יְהוֹאָחָ֛ז וְכָל־אֲשֶׁ֥ר עָשָׂ֖ה וּגְבוּרָת֑וֹ הֲלוֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ 9 וַיִּשְׁכַּ֤ב יְהֽוֹאָחָז֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַֽיִּקְבְּרֻ֖הוּ בְּשֹׁמְר֑וֹן וַיִּמְלֹ֛ךְ יוֹאָ֥שׁ בְּנ֖וֹ תַּחְתָּֽיו׃   פ
10 בִּשְׁנַ֨ת שְׁלֹשִׁ֤ים וָשֶׁ֙בַע֙ שָׁנָ֔ה לְיוֹאָ֖שׁ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ יְהוֹאָ֨שׁ בֶּן־יְהוֹאָחָ֤ז עַל־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְר֔וֹן שֵׁ֥שׁ עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָֽה׃ 11 וַיַּֽעֲשֶׂ֥ה הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֗ר מִכָּל־חַטֹּ֞אות יָרָבְעָ֧ם בֶּן־נְבָ֛ט אֲשֶׁר־הֶחֱטִ֥יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל בָּ֥הּ הָלָֽךְ׃ 12 וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֤י יוֹאָשׁ֙ וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֔ה וּגְב֣וּרָת֔וֹ אֲשֶׁ֣ר נִלְחַ֔ם עִ֖ם אֲמַצְיָ֣ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֑ה הֲלֽוֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ 13 וַיִּשְׁכַּ֤ב יוֹאָשׁ֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וְיָרָבְעָ֖ם יָשַׁ֣ב עַל־כִּסְא֑וֹ וַיִּקָּבֵ֤ר יוֹאָשׁ֙ בְּשֹׁ֣מְר֔וֹן עִ֖ם מַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃   פ
14 וֶֽאֱלִישָׁע֙ חָלָ֣ה אֶת־חָלְי֔וֹ אֲשֶׁ֥ר יָמ֖וּת בּ֑וֹ וַיֵּ֨רֶד אֵלָ֜יו יוֹאָ֣שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֗ל וַיֵּ֤בְךְּ עַל־פָּנָיו֙ וַיֹּאמַ֔ר אָבִ֣י אָבִ֔י רֶ֥כֶב יִשְׂרָאֵ֖ל וּפָרָשָֽׁיו׃ 15 וַיֹּ֤אמֶר לוֹ֙ אֱלִישָׁ֔ע קַ֖ח קֶ֣שֶׁת וְחִצִּ֑ים וַיִּקַּ֥ח אֵלָ֖יו קֶ֥שֶׁת וְחִצִּֽים׃ 16 וַיֹּ֣אמֶר לְמֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֗ל הַרְכֵּ֤ב יָֽדְךָ֙ עַל־הַקֶּ֔שֶׁת וַיַּרְכֵּ֖ב יָד֑וֹ וַיָּ֧שֶׂם אֱלִישָׁ֛ע יָדָ֖יו עַל־יְדֵ֥י הַמֶּֽלֶךְ׃ 17 וַיֹּ֗אמֶר פְּתַ֧ח הַחַלּ֛וֹן קֵ֖דְמָה וַיִּפְתָּ֑ח וַיֹּ֤אמֶר אֱלִישָׁ֤ע יְרֵה֙ וַיּ֔וֹר וַיֹּ֗אמֶר חֵץ־תְּשׁוּעָ֤ה לַֽיהוָה֙ וְחֵ֣ץ תְּשׁוּעָ֣ה בַֽאֲרָ֔ם וְהִכִּיתָ֧ אֶת־אֲרָ֛ם בַּאֲפֵ֖ק עַד־כַּלֵּֽה׃ 18 וַיֹּ֛אמֶר קַ֥ח הַחִצִּ֖ים וַיִּקָּ֑ח וַיֹּ֤אמֶר לְמֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ הַךְ־אַ֔רְצָה וַיַּ֥ךְ שָֽׁלֹשׁ־פְּעָמִ֖ים וַֽיַּעֲמֹֽד׃ 19 וַיִּקְצֹ֨ף עָלָ֜יו אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֗ים וַיֹּ֙אמֶר֙ לְהַכּ֨וֹת חָמֵ֤שׁ אוֹ־שֵׁשׁ֙ פְּעָמִ֔ים אָ֛ז הִכִּ֥יתָ אֶת־אֲרָ֖ם עַד־כַּלֵּ֑ה וְעַתָּ֕ה שָׁלֹ֥שׁ פְּעָמִ֖ים תַּכֶּ֥ה אֶת־אֲרָֽם׃   ס 20 וַיָּ֥מָת אֱלִישָׁ֖ע וַֽיִּקְבְּרֻ֑הוּ וּגְדוּדֵ֥י מוֹאָ֛ב יָבֹ֥אוּ בָאָ֖רֶץ בָּ֥א שָׁנָֽה׃ 21 וַיְהִ֞י הֵ֣ם קֹבְרִ֣ים אִ֗ישׁ וְהִנֵּה֙ רָא֣וּ אֶֽת־הַגְּד֔וּד וַיַּשְׁלִ֥יכוּ אֶת־הָאִ֖ישׁ בְּקֶ֣בֶר אֱלִישָׁ֑ע וַיֵּ֜לֶךְ וַיִּגַּ֤ע הָאִישׁ֙ בְּעַצְמ֣וֹת אֱלִישָׁ֔ע וַיְחִ֖י וַיָּ֥קָם עַל־רַגְלָֽיו׃   פ
22 וַֽחֲזָאֵל֙ מֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם לָחַ֖ץ אֶת־יִשְׂרָאֵ֑ל כֹּ֖ל יְמֵ֥י יְהוֹאָחָֽז׃ 23 וַיָּחָן֩ יְהוָ֨ה אֹתָ֤ם וַֽיְרַחֲמֵם֙ וַיִּ֣פֶן אֲלֵיהֶ֔ם לְמַ֣עַן בְּרִית֔וֹ אֶת־אַבְרָהָ֖ם יִצְחָ֣ק וְיַֽעֲקֹ֑ב וְלֹ֤א אָבָה֙ הַשְׁחִיתָ֔ם וְלֹֽא־הִשְׁלִיכָ֥ם מֵֽעַל־פָּנָ֖יו עַד־עָֽתָּה׃ 24 וַיָּ֖מָת חֲזָאֵ֣ל מֶֽלֶךְ־אֲרָ֑ם וַיִּמְלֹ֛ךְ בֶּן־הֲדַ֥ד בְּנ֖וֹ תַּחְתָּֽיו׃ 25 וַיָּ֜שָׁב יְהוֹאָ֣שׁ בֶּן־יְהוֹאָחָ֗ז וַיִּקַּ֤ח אֶת־הֶֽעָרִים֙ מִיַּד֙ בֶּן־הֲדַ֣ד בֶּן־חֲזָאֵ֔ל אֲשֶׁ֣ר לָקַ֗ח מִיַּ֛ד יְהוֹאָחָ֥ז אָבִ֖יו בַּמִּלְחָמָ֑ה שָׁלֹ֤שׁ פְּעָמִים֙ הִכָּ֣הוּ יוֹאָ֔שׁ וַיָּ֖שֶׁב אֶת־עָרֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃   פ