Yiddish
Hebrew
אידיש
1 און עס איז געװען, אַז שלמה האָט געענדיקט בױען דאָס הױז פֿון גאָט, און דאָס הױז פֿון מלך, און יעטװעדער געלוסט פֿון שלמהן װאָס ער האָט געװאָלט מאַכן,
2 האָט זיך גאָט באַװיזן צו שלמהן אַ צװײט מאָל, אַזױ װי ער האָט זיך באַװיזן צו אים אין גבֿעון. 3 און גאָט האָט צו אים געזאָגט: איך האָב צוגעהערט דײַן תּפֿילה און דײַן בקשה װאָס דו האָסט געבעטן פֿאַר מיר: איך האָב געהײליקט דאָס דאָזיקע הױז װאָס דו האָסט געבױט, צו טאָן מײַן נאָמען דאָרטן אױף אײביק; און מײנע אױגן און מײַן האַרץ װעלן דאָרטן זײַן אַלע טעג. 4 און דו, אױב דו װעסט גײן פֿאַר מיר אַזױ װי דײַן פֿאָטער דוד איז געגאַנגען, מיט גאַנצקײט פֿון האַרצן און מיט רעכטפֿאַרטיקײט, צו טאָן אַזױ װי אַלץ װאָס איך האָב דיר באַפֿױלן – אַז דו װעסט היטן מײַנע חוקים און מײַנע געזעצן, 5 װעל איך אױפֿשטעלן דעם טראָן פֿון דײַן מלוכה איבער ישׂראל אױף אײביק; אַזױ װי איך האָב גערעדט צו דײַן פֿאָטער דָוִדן, אַזױ צו זאָגן: עס װעט דיר ניט פֿאַרשניטן װערן אַ מאַן פֿון דעם טראָן פֿון ישׂראל. 6 אױב אָבער אָפּקערן װעט איר זיך אָפּקערן פֿון הינטער מיר, איר און אײַערע קינדער, און װעט ניט היטן מײַנע געבאָט, מײַנע געזעצן װאָס איך האָב געלײגט פֿאַר אײַך, און איר װעט גײן און דינען פֿרעמדע געטער, און זיך בוקן צו זײ, 7 װעל איך פֿאַרשנײַדן ישׂראל פֿון דעם געזיכט פֿון דער ערד װאָס איך האָב זײ געגעבן, און דאָס הױז װאָס איך האָב געהײליקט צו מײַן נאָמען, װעל איך אָפּשאַפֿן פֿון מײַן פּנים, און ישׂראל װעט װערן פֿאַר אַ שפּריכװאָרט און פֿאַר אַ געשפּעט צװישן אַלע פֿעלקער. 8 און דאָס דאָזיקע הױז װאָס האָט געלאָזט זײַן דערהױבן, װעט איטלעכער װאָס גײט אים פֿאַרבײַ זיך דערשרעקן, און װעט שמוצערן; און אַז זײ װעלן זאָגן: פֿאַר װאָס האָט גאָט געטאָן אַזױ צו דעם דאָזיקן לאַנד און צו דעם דאָזיקן הױז? 9 װעט מען זאָגן: פֿאַר װאָס זײ האָבן פֿאַרלאָזן יהוה זײער גאָט, װאָס האָט אַרױסגעצױגן זײערע עלטערן פֿון לאַנד מצרים, און זײ האָבן זיך געהאַלטן אָן פֿרעמדע געטער, און זיך געבוקט צו זײ און זײ געדינט; דרום האָט יהוה געבראַכט אױף זײ אַל דאָס דאָזיקע בײז.
10 און עס איז געװען צום סָוף פֿון צװאַנציק יאָר װאָס שלמה האָט געבױט די בײדע הײַזער, דאָס הױז פֿון גאָט, און דאָס הױז פֿון מלך– 11 חירָם דער מלך פֿון צור האָט באַזאָרגט שלמהן מיט צעדערהאָלץ און מיט ציפּרעסנהאָלץ און מיט גאָלד לױט אַל זײַן פֿאַרלאַנג – האָט דענצמאָל דער מלך שלמה געגעבן חירָמען צװאַנציק שטעט אין לאַנד גליל. 12 און חירָם איז אַרױסגעקומען פֿון צור אָנצוקוקן די שטעט װאָס שלמה האָט אים געגעבן, און זײ זײַנען ניט װױלגעפֿעלן אין זײַנע אױגן.  13 און ער האָט געזאָגט װאָס זײַנען דאָס פֿאַר שטעט װאָס דו האָסט מיר געגעבן, מײַן ברודער? און מע רופֿט זײ לאַנד כָּבֿול ביז אױף הײנטיקן טאָג.
14 און חירָם האָט געשיקט דעם מלך הונדערט און צװאַנציק צענטנער גאָלד. 15 און דאָס איז די מעשׂה מיט דעם צינדז װאָס דער מלך שלמה האָט אױפֿגענומען, כּדי צו בױען דאָס הױז פֿון גאָט, און זײַן הױז, און דעם מלוא, און די מױער פֿון ירושלים, און חצור, און מגִדו, און גזר: 16 פּרעה דער מלך פֿון מצרים איז אַרױפֿגעגאַנגען, און האָט באַצװוּנגען גזר, און האָט זי פֿאַרברענט אין פֿײַער, און דעם כּנַעַני װאָס איז געזעסן אין דער שטאָט, האָט ער אױסגעהרגעט, און ער האָט זי געגעבן אין נדן צו זײַן טאָכטער, שלמהס װײַב. 17 און שלמה האָט אָפּגעבױט גזר, און די אונטערשטע בֵית-חוֹרון, 18 און בַעַלת, און תַּדמור אין מדבר, אין לאַנד, 19 און אַלע שפּײַכלערשטעט װאָס שלמה האָט געהאַט, און די שטעט פֿאַר רײַטװעגן, און די שטעט פֿאַר רײַטער, און די געלוסטן װאָס שלמה האָט געלוסט צו בױען אין ירושלים, און אױפֿן לבֿנון, און אין גאַנצן לאַנד פֿון זײַן ממשלה. 20 דאָס גאַנצע פֿאָלק װאָס איז איבערגעבליבן פֿון דעם אמורי, דעם חִתּי, דעם פּרִזי, דעם חִוִי, און דעם יבֿוסי, װאָס זײַנען ניט געװען פֿון די קינדער פֿון ישׂראל-, 21 זײערע קינדער װאָס זײַנען געבליבן נאָך זײ אין לאַנד, װאָס די קינדער פֿון ישׂראל האָבן זײ ניט געקענט פֿאַרטיליקן, זײ האָט שלמה גענומען פֿאַר צינדזקנעכט ביז אױף הײַנטיקן טאָג. 22 אָבער פֿון די קינדער פֿון ישׂראל האָט שלמה ניט געמאַכט קײן קנעכט; נאָר זײ זײַנען געװען די מלחמה-לײַט, און זײַנע דינער, און זײַנע האַרן, און זײַנע הױפּטלײַט, און די האַרן איבער זײַנע רײַטװעגן און זײַנע רײַטער. 23 דאָס זײַנען געװען די אױבערגעשטעלטע װאָס איבער שלמהס אַרבעט: פֿינף הונדערט און פֿופֿציק װאָס האָבן געװעלטיקט איבער דעם פֿאָלק װאָס טוט די אַרבעט. 24 װאָס נאָר פּרעהס טאָכטער איז אַרױף פֿון דָוִדס-שטאָט אין איר הױז װאָס ער האָט פֿאַר איר געבױט, האָט ער דענצמאָל געבױט דעם מלוא. 25 און שלמה פֿלעגט אױפֿברענגען דרײַ מאָל אין יאָר בראַנדאָפּפֿער און פֿרידאָפּפֿער אױף דעם מזבח װאָס ער האָט געבױט צו גאָט, און רײכערן דערבײַ [אױף דעם מזבח] װאָס פֿאַר גאָט. אַזױ האָט ער פֿאַרענדיקט דאָס הױז. 26 אױך שיפֿן האָט געמאַכט דער מלך שלמה אין עֶציון-גֶבֿר װאָס בײַ אֵלות אױפֿן ברעג פֿון ים-סוף, אין לאַנד אדום. 27 און חירָם האָט געשיקט מיט די שיפֿן זײַנע קנעכט, שיפֿלײַט װאָס קענען דעם ים, מיט שלמהס קנעכט. 28 און זײ זײַנען געקומען קײן אוֹפֿיר, און האָבן געקריגן פֿון דאָרטן גאָלד, פֿיר הונדערט און צװאַנציק צענטנער, און געבראַכט צום מלך שלמה.
עברית
1 וַיְהִי֙ כְּכַלּ֣וֹת שְׁלֹמֹ֔ה לִבְנ֥וֹת אֶת־בֵּית־יְהוָ֖ה וְאֶת־בֵּ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וְאֵת֙ כָּל־חֵ֣שֶׁק שְׁלֹמֹ֔ה אֲשֶׁ֥ר חָפֵ֖ץ לַעֲשֽׂוֹת׃   פ
2 וַיֵּרָ֧א יְהוָ֛ה אֶל־שְׁלֹמֹ֖ה שֵׁנִ֑ית כַּאֲשֶׁ֛ר נִרְאָ֥ה אֵלָ֖יו בְּגִבְעֽוֹן׃ 3 וַיֹּ֨אמֶר יְהוָ֜ה אֵלָ֗יו שָׁ֠מַעְתִּי אֶת־תְּפִלָּתְךָ֣ וְאֶת־תְּחִנָּתְךָ֮ אֲשֶׁ֣ר הִתְחַנַּ֣נְתָּה לְפָנַי֒ הִקְדַּ֗שְׁתִּי אֶת־הַבַּ֤יִת הַזֶּה֙ אֲשֶׁ֣ר בָּנִ֔תָה לָשֽׂוּם־שְׁמִ֥י שָׁ֖ם עַד־עוֹלָ֑ם וְהָי֨וּ עֵינַ֧י וְלִבִּ֛י שָׁ֖ם כָּל־הַיָּמִֽים׃ 4 וְאַתָּ֞ה אִם־תֵּלֵ֣ךְ לְפָנַ֗י כַּאֲשֶׁ֨ר הָלַ֜ךְ דָּוִ֤ד אָבִ֙יךָ֙ בְּתָם־לֵבָ֣ב וּבְיֹ֔שֶׁר לַעֲשׂ֕וֹת כְּכֹ֖ל אֲשֶׁ֣ר צִוִּיתִ֑יךָ חֻקַּ֥י וּמִשְׁפָּטַ֖י תִּשְׁמֹֽר׃ 5 וַהֲקִ֨מֹתִ֜י אֶת־כִּסֵּ֧א מַֽמְלַכְתְּךָ֛ עַל־יִשְׂרָאֵ֖ל לְעֹלָ֑ם כַּאֲשֶׁ֣ר דִּבַּ֗רְתִּי עַל־דָּוִ֤ד אָבִ֙יךָ֙ לֵאמֹ֔ר לֹֽא־יִכָּרֵ֤ת לְךָ֙ אִ֔ישׁ מֵעַ֖ל כִּסֵּ֥א יִשְׂרָאֵֽל׃ 6 אִם־שׁ֨וֹב תְּשֻׁב֜וּן אַתֶּ֤ם וּבְנֵיכֶם֙ מֵֽאַחֲרַ֔י וְלֹ֤א תִשְׁמְרוּ֙ מִצְוֺתַ֣י חֻקֹּתַ֔י אֲשֶׁ֥ר נָתַ֖תִּי לִפְנֵיכֶ֑ם וַהֲלַכְתֶּ֗ם וַעֲבַדְתֶּם֙ אֱלֹהִ֣ים אֲחֵרִ֔ים וְהִשְׁתַּחֲוִיתֶ֖ם לָהֶֽם׃ 7 וְהִכְרַתִּ֣י אֶת־יִשְׂרָאֵ֗ל מֵעַ֨ל פְּנֵ֤י הָאֲדָמָה֙ אֲשֶׁ֣ר נָתַ֣תִּי לָהֶ֔ם וְאֶת־הַבַּ֙יִת֙ אֲשֶׁ֣ר הִקְדַּ֣שְׁתִּי לִשְׁמִ֔י אֲשַׁלַּ֖ח מֵעַ֣ל פָּנָ֑י וְהָיָ֧ה יִשְׂרָאֵ֛ל לְמָשָׁ֥ל וְלִשְׁנִינָ֖ה בְּכָל־הָעַמִּֽים׃ 8 וְהַבַּ֤יִת הַזֶּה֙ יִהְיֶ֣ה עֶלְי֔וֹן כָּל־עֹבֵ֥ר עָלָ֖יו יִשֹּׁ֣ם וְשָׁרָ֑ק וְאָמְר֗וּ עַל־מֶ֨ה עָשָׂ֤ה יְהוָה֙ כָּ֔כָה לָאָ֥רֶץ הַזֹּ֖את וְלַבַּ֥יִת הַזֶּֽה׃ 9 וְאָמְר֗וּ עַל֩ אֲשֶׁ֨ר עָזְב֜וּ אֶת־יְהוָ֣ה אֱלֹהֵיהֶ֗ם אֲשֶׁ֨ר הוֹצִ֣יא אֶת־אֲבֹתָם֮ מֵאֶ֣רֶץ מִצְרַיִם֒ וַֽיַּחֲזִ֙קוּ֙ בֵּאלֹהִ֣ים אֲחֵרִ֔ים וישתחו לָהֶ֖ם וַיַּעֲבְדֻ֑ם עַל־כֵּ֗ן הֵבִ֤יא יְהוָה֙ עֲלֵיהֶ֔ם אֵ֥ת כָּל־הָרָעָ֖ה הַזֹּֽאת׃   פ
10 וַיְהִ֗י מִקְצֵה֙ עֶשְׂרִ֣ים שָׁנָ֔ה אֲשֶׁר־בָּנָ֥ה שְׁלֹמֹ֖ה אֶת־שְׁנֵ֣י הַבָּתִּ֑ים אֶת־בֵּ֥ית יְהוָ֖ה וְאֶת־בֵּ֥ית הַמֶּֽלֶךְ׃ 11 חִירָ֣ם מֶֽלֶךְ־צֹ֠ר נִשָּׂ֨א אֶת־שְׁלֹמֹ֜ה בַּעֲצֵי֩ אֲרָזִ֨ים וּבַעֲצֵ֧י בְרוֹשִׁ֛ים וּבַזָּהָ֖ב לְכָל־חֶפְצ֑וֹ אָ֡ז יִתֵּן֩ הַמֶּ֨לֶךְ שְׁלֹמֹ֤ה לְחִירָם֙ עֶשְׂרִ֣ים עִ֔יר בְּאֶ֖רֶץ הַגָּלִֽיל׃ 12 וַיֵּצֵ֤א חִירָם֙ מִצֹּ֔ר לִרְאוֹת֙ אֶת־הֶ֣עָרִ֔ים אֲשֶׁ֥ר נָתַן־ל֖וֹ שְׁלֹמֹ֑ה וְלֹ֥א יָשְׁר֖וּ בְּעֵינָֽיו׃ 13 וַיֹּ֕אמֶר מָ֚ה הֶעָרִ֣ים הָאֵ֔לֶּה אֲשֶׁר־נָתַ֥תָּה לִּ֖י אָחִ֑י וַיִּקְרָ֤א לָהֶם֙ אֶ֣רֶץ כָּב֔וּל עַ֖ד הַיּ֥וֹם הַזֶּֽה׃   פ
14 וַיִּשְׁלַ֥ח חִירָ֖ם לַמֶּ֑לֶךְ מֵאָ֥ה וְעֶשְׂרִ֖ים כִּכַּ֥ר זָהָֽב׃ 15 וְזֶ֨ה דְבַר־הַמַּ֜ס אֲשֶֽׁר־הֶעֱלָ֣ה הַמֶּ֣לֶךְ שְׁלֹמֹ֗ה לִבְנוֹת֩ אֶת־בֵּ֨ית יְהוָ֤ה וְאֶת־בֵּיתוֹ֙ וְאֶת־הַמִּלּ֔וֹא וְאֵ֖ת חוֹמַ֣ת יְרוּשָׁלָ֑͏ִם וְאֶת־חָצֹ֥ר וְאֶת־מְגִדּ֖וֹ וְאֶת־גָּֽזֶר׃ 16 פַּרְעֹ֨ה מֶֽלֶךְ־מִצְרַ֜יִם עָלָ֗ה וַיִּלְכֹּ֤ד אֶת־גֶּ֙זֶר֙ וַיִּשְׂרְפָ֣הּ בָּאֵ֔שׁ וְאֶת־הַֽכְּנַעֲנִ֛י הַיֹּשֵׁ֥ב בָּעִ֖יר הָרָ֑ג וַֽיִּתְּנָהּ֙ שִׁלֻּחִ֔ים לְבִתּ֖וֹ אֵ֥שֶׁת שְׁלֹמֹֽה׃ 17 וַיִּ֤בֶן שְׁלֹמֹה֙ אֶת־גָּ֔זֶר וְאֶת־בֵּ֥ית חֹרֹ֖ן תַּחְתּֽוֹן׃ 18 וְאֶֽת־בַּעֲלָ֛ת וְאֶת־תמר בַּמִּדְבָּ֖ר בָּאָֽרֶץ׃ 19 וְאֵ֨ת כָּל־עָרֵ֤י הַֽמִּסְכְּנוֹת֙ אֲשֶׁ֣ר הָי֣וּ לִשְׁלֹמֹ֔ה וְאֵת֙ עָרֵ֣י הָרֶ֔כֶב וְאֵ֖ת עָרֵ֣י הַפָּרָשִׁ֑ים וְאֵ֣ת חֵ֣שֶׁק שְׁלֹמֹ֗ה אֲשֶׁ֤ר חָשַׁק֙ לִבְנ֤וֹת בִּירוּשָׁלִַ֙ם֙ וּבַלְּבָנ֔וֹן וּבְכֹ֖ל אֶ֥רֶץ מֶמְשַׁלְתּֽוֹ׃ 20 כָּל־הָ֠עָם הַנּוֹתָ֨ר מִן־הָאֱמֹרִ֜י הַחִתִּ֤י הַפְּרִזִּי֙ הַחִוִּ֣י וְהַיְבוּסִ֔י אֲשֶׁ֛ר לֹֽא־מִבְּנֵ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל הֵֽמָּה׃ 21 בְּנֵיהֶ֗ם אֲשֶׁ֨ר נֹתְר֤וּ אַחֲרֵיהֶם֙ בָּאָ֔רֶץ אֲשֶׁ֧ר לֹֽא־יָכְל֛וּ בְּנֵ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל לְהֽ͏ַחֲרִימָ֑ם וַיַּעֲלֵ֤ם שְׁלֹמֹה֙ לְמַס־עֹבֵ֔ד עַ֖ד הַיּ֥וֹם הַזֶּֽה׃ 22 וּמִבְּנֵי֙ יִשְׂרָאֵ֔ל לֹֽא־נָתַ֥ן שְׁלֹמֹ֖ה עָ֑בֶד כִּי־הֵ֞ם אַנְשֵׁ֣י הַמִּלְחָמָ֗ה וַעֲבָדָיו֙ וְשָׂרָ֣יו וְשָׁלִשָׁ֔יו וְשָׂרֵ֥י רִכְבּ֖וֹ וּפָרָשָֽׁיו׃   ס 23 אֵ֣לֶּה שָׂרֵ֣י הַנִּצָּבִ֗ים אֲשֶׁ֤ר עַל־הַמְּלָאכָה֙ לִשְׁלֹמֹ֔ה חֲמִשִּׁ֖ים וַחֲמֵ֣שׁ מֵא֑וֹת הָרֹדִ֣ים בָּעָ֔ם הָעֹשִׂ֖ים בַּמְּלָאכָֽה׃ 24 אַ֣ךְ בַּת־פַּרְעֹ֗ה עָֽלְתָה֙ מֵעִ֣יר דָּוִ֔ד אֶל־בֵּיתָ֖הּ אֲשֶׁ֣ר בָּֽנָה־לָ֑הּ אָ֖ז בָּנָ֥ה אֶת־הַמִּלּֽוֹא׃ 25 וְהֶעֱלָ֣ה שְׁלֹמֹ֡ה שָׁלֹשׁ֩ פְּעָמִ֨ים בַּשָּׁנָ֜ה עֹל֣וֹת וּשְׁלָמִ֗ים עַל־הַמִּזְבֵּ֙חַ֙ אֲשֶׁ֣ר בָּנָ֣ה לַיהוָ֔ה וְהַקְטֵ֣יר אִתּ֔וֹ אֲשֶׁ֖ר לִפְנֵ֣י יְהוָ֑ה וְשִׁלַּ֖ם אֶת־הַבָּֽיִת׃ 26 וָאֳנִ֡י עָשָׂה֩ הַמֶּ֨לֶךְ שְׁלֹמֹ֜ה בְּעֶצְיֽוֹן־גֶּ֨בֶר אֲשֶׁ֧ר אֶת־אֵל֛וֹת עַל־שְׂפַ֥ת יַם־ס֖וּף בְּאֶ֥רֶץ אֱדֽוֹם׃ 27 וַיִּשְׁלַ֨ח חִירָ֤ם בּֽ͏ָאֳנִי֙ אֶת־עֲבָדָ֔יו אַנְשֵׁ֣י אֳנִיּ֔וֹת יֹדְעֵ֖י הַיָּ֑ם עִ֖ם עַבְדֵ֥י שְׁלֹמֹֽה׃ 28 וַיָּבֹ֣אוּ אוֹפִ֔ירָה וַיִּקְח֤וּ מִשָּׁם֙ זָהָ֔ב אַרְבַּע־מֵא֥וֹת וְעֶשְׂרִ֖ים כִּכָּ֑ר וַיָּבִ֖אוּ אֶל־הַמֶּ֥לֶךְ שְׁלֹמֹֽה׃   פ