Yiddish
Hebrew
אידיש
1 און דער הונגער איז געװען שװער אין לאַנד. 2 און עס איז געװען, אַז זײ האָבן אױפֿגעגעסן די תּבואה, װאָס זײ האָבן געבראַכט פֿון מִצרַיִם, האָט זײער פֿאָטער צו זײ געזאָגט: גײט װידער, קױפֿט אונדז אַ ביסל שפּײַז. 3 האָט יהודה געזאָגט צו אים, אַזױ צו זאָגן: װאָרענען האָט אונדז געװאָרנט דער מאַן, אַזױ צו זאָגן: איר זאָלט מײַן פּנים ניט זען, אױב אײַער ברודער איז ניט מיט אײַך. 4 אױב דו שיקסט אונדזער ברודער מיט אונדז, װעלן מיר אַראָפּנידערן, און װעלן דיר אײַנקױפֿן שפּײַז. 5 אױב אָבער דו שיקסט ניט, װעלן מיר ניט אַראָפּנידערן, װאָרום דער מאַן האָט אונדז אָנגעזאָגט: איר זאָלט מײַן פּנים ניט זען, אױב אײַער ברודער איז ניט מיט אײַך. 6 האָט ישׂראל געזאָגט: נאָך װאָס האָט איר מיר געטאָן די רעה, צו זאָגן דעם מאַן, אַז איר האָט נאָך אַ ברודער? 7 האָבן זײ געזאָגט: דער מאַן האָט זיך פֿאַנאַנדערגעפֿרעגט װעגן אונדז, און װעגן אונדזער משפּחה, אַזױ צו זאָגן: לעבט נאָך אײַער פֿאָטער? האָט איר נאָך אַ ברודער? און מיר האָבן אים דערצײלט לױט די דאָזיקע װערטער. זאָלן מיר גאָר װיסן, אַז ער װעט זאָגן: ברענגט אַראָפּ אײַער ברודער? 8 און יהודה האָט געזאָגט צו זײַן פֿאָטער ישׂראל: שיק דעם ייִנגל מיט מיר, און מיר װעלן אױפֿשטײן און װעלן גײן, כּדי מיר זאָלן לעבן און ניט שטאַרבן, אי מיר, אי דו, אי אונדזערע קלײנע קינדער. 9 איך בין עָרֵב פֿאַר אים, פֿון מײַן האַנט זאָלסטו אים מאָנען; אױב איך װעל דיר אים ניט ברענגען און אים אַװעקשטעלן פֿאַר דיר, זאָל איך זײַן אַ פֿאַרזינדיקטער צו דיר אַלע טעג. 10 װאָרום אַז מיר װאָלטן זיך ניט אױפֿגעהאַלטן, װאָלטן מיר שױן אַצונד זיך געהאַט אומגעקערט צום צװײטן מאָל. 11 האָט זײער פֿאָטער ישׂראל צו זײ געזאָגט: אױב שױן יאָ אַזױ, טוט אָט-װאָס: נעמט פֿון די בעסטע פֿרוכטן פֿון לאַנד אין אײַערע כּלים, און ברענגט אַראָפּ צו דעם מאַן אַ מתּנה, אַ ביסל באַלזאַם, און אַ ביסל האָניק, געװירץ, און לאַדאַן, ניס, און מאַנדלען. 12 און טאָפּל געלט נעמט מיט אין אײַער האַנט; און דאָס געלט װאָס איז אומגעקערט געװאָרן אין מױל פֿון אײַערע זעק, זאָלט איר אומקערן מיט אײַער האַנט; אפֿשר איז דאָס געװען אַ פֿאַרזע. 13 און נעמט אײַער ברודער, און שטײט אױף, גײט װידער צו דעם מאַן. 14 און גאָט שַדַי װעט אײַך געבן דערבאַרימונג בײַ דעם מאַן, און ער װעט אײַך אַװעקלאָזן אײַער אַנדער ברודער און בנימינען; און איך, אױב איך מוז אָנװערן מײַנע קינדער, װעל איך אָנװערן. 15 האָבן די מענער גענומען די דאָזיקע מתּנה, און טאָפּל געלט האָבן זײ מיטגענומען אין זײער האַנט, און בנימינען, און זײ זײַנען אױפֿגעשטאַנען און האָבן גענידערט קײן מִצרַיִם, און האָבן זיך געשטעלט פֿאַר יוֹספֿן. 16 און װי יוֹסף האָט דערזען בנימינען מיט זײ, אַזױ האָט ער געזאָגט צו דעם װאָס איבער זײַן הױז: ברענג אַרײַן די מענטשן אין הױז, און שעכט אַ שעכטונג, און גרײט צו, װאָרום די מענטשן װעלן עסן מיט מיר צו מיטאָג. 17 האָט דער מאַן געטאָן אַזױ װי יוֹסף האָט געהײסן, און דער מאַן האָט אַרײַנגעבראַכט די מענער אין יוֹספֿס הױז. 18 און די מענער האָבן מוֹרא געהאַט, װײַל זײ זײַנען אַרײַנגעבראַכט געװאָרן אין יוֹספֿס הױז, און זײ האָבן געזאָגט: פֿון װעגן דעם געלט װאָס איז אומגעקערט געװאָרן אין אונדזערע זעק דאָס ערשטע מאָל, װערן מיר אַרײַנגעבראַכט, כּדי זיך אַרױפֿצוּװאַרפֿן אױף אונדז, און אָנפֿאַלן אױף אונדז, און אונדז נעמען פֿאַר קנעכט מיט אונדזערע אײזלען. 19 האָבן זײ גענענט צו דעם מאַן װאָס איבער יוֹספֿס הױז, און האָבן גערעדט צו אים אין אײַנגאַנג פֿון הױז. 20 און זײ האָבן געזאָגט: איך בעט דיך, מײַן האַר, מיר האָבן אַראָפּגענידערט דאָס ערשטע מאָל צו קױפֿן שפּײַז. 21 און עס איז געװען, אַז מיר זײַנען געקומען צום האַרבעריק, און האָבן געעפֿנט אונדזערע זעק, ערשט איטלעכנס געלט איז אין מױל פֿון זײַן זאַק, אונדזער געלט אין זײַן פֿולער װאָג; האָבן מיר עס אָפּגעבראַכט אין אונדזער האַנט. 22 און נאָך אַנדער געלט האָבן מיר אַראָפּגעבראַכט אין אונדזער האַנט, צו קױפֿן שפּײַז. מיר װײסן ניט װער עס האָט אַרײַנגעטאָן אונדזער געלט אין אונדזערע זעק. 23 האָט ער געזאָגט: פֿריד צו אײַך! איר זאָלט ניט מוֹרא האָבן; אײַער גאָט, און דער גאָט פֿון אײַער פֿאָטער, האָט אײַך געשאָנקען אַן אוֹצר אין אײַערע זעק; אײַער געלט איז מיר אַרײַנגעקומען. און ער האָט אַרױסגעבראַכט צו זײ שמעונען. 24 און דער מאַן האָט אַרײַנגעבראַכט די מענער אין יוֹספֿס הױז, און ער האָט געגעבן װאַסער, און זײ האָבן געװאַשן זײערע פֿיס; און ער האָט געגעבן פֿוטער פֿאַר זײערע אײזלען. 25 און זײ האָבן צוגעגרײט די מתּנה אײדער יוֹסף װעט קומען אום מיטאָג, װאָרום זײ האָבן געהערט אַז דאָרטן װעלן זײ עסן ברױט. 26 און װי יוֹסף איז גקעומען אין הױז, אַזױ האָבן זײ אַרײַנגעבראַכט צו אים אין הױז די מתּנה װאָס אין זײער האַנט, און זײ האָבן זיך געבוקט פֿאַר אים צו דער ערד. 27 און ער האָט זײ געפֿרעגט אױף פֿריד, און ער האָט צו זײ געזאָגט: איז פֿריד צו אײַער אַלטן פֿאָטער, װאָס איר האָט פֿון אים דערצײלט? לעבט ער נאָך? 28 האָבן זײ געזאָגט: פֿריד איז צו דײַן קנעכט אונדזער פֿאָטער, ער לעבט נאָך. און זײ האָבן זיך גענײַגט און זיך געבוקט. 29 האָט ער אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט דערזען זײַן ברודער בנימינען, זײַן מוטערס זון, און ער האָט געזאָגט: איז דאָס אײַער ייִנגסטער ברודער, װאָס איר האָט מיר פֿון אים דערצײלט? און ער האָט געזאָגט: זאָל דיך גאָט לײַטזעליקן, מײַן זון. 30 און יוֹסף האָט זיך געאײַלט, װאָרום זײַן האַרץ האָט אים פֿאַרקלעמט אױף זײַן ברודער, און ער האָט זיך געװאָלט פֿאַנאַנדערװײנען; איז ער אַרײַן אין קאַמער, און האָט דאָרטן געװײנט. 31 און ער האָט אָפּגעװאַשן זײַן פּנים, און איז אַרױסגעגאַנגען; און ער האָט זיך אײַנגעהאַלטן און האָט געזאָגט: לײגט ברױט. 32 האָט מען געלײגט פֿאַר אים באַזונדער, און פֿאַר זײ באַזונדער, און פֿאַר די מִצרים װאָס האָבן געגעסן בײַ אים, באַזונדער, װאָרום די מִצרים קענען ניט עסן ברױט מיט די עִברים, װײַל דאָס איז אַן אומװערדיקײט בײַ די מִצרים. 33 און זײ זײַנען אױסגעזעצט געװאָרן פֿאַר אים, דער בכָור לױט זײַן בכוֹרהשאַפֿט, און דער ייִנגערער לױט זײַן יונגקײט; און די מענטשן האָבן זיך געװוּנדערט צװישן אײנאַנדער. 34 און ער האָט זײ געלאָזט צוטראָגן חלקים פֿון פֿאַר אים, און בנימינס חלק איז געװען פֿינף מאָל אַזױ פֿיל װי זײער איטלעכנס חלק. און זײ האָבן געטרונקען און זיך אָנגעטרונקען מיט אים.
עברית
1 וְהָרָעָ֖ב כָּבֵ֥ד בָּאָֽרֶץ׃ 2 וַיְהִ֗י כַּאֲשֶׁ֤ר כִּלּוּ֙ לֶאֱכֹ֣ל אֶת־הַשֶּׁ֔בֶר אֲשֶׁ֥ר הֵבִ֖יאוּ מִמִּצְרָ֑יִם וַיֹּ֤אמֶר אֲלֵיהֶם֙ אֲבִיהֶ֔ם שֻׁ֖בוּ שִׁבְרוּ־לָ֥נוּ מְעַט־אֹֽכֶל׃ 3 וַיֹּ֧אמֶר אֵלָ֛יו יְהוּדָ֖ה לֵאמֹ֑ר הָעֵ֣ד הֵעִד֩ בָּ֨נוּ הָאִ֤ישׁ לֵאמֹר֙ לֹֽא־תִרְא֣וּ פָנַ֔י בִּלְתִּ֖י אֲחִיכֶ֥ם אִתְּכֶֽם׃ 4 אִם־יֶשְׁךָ֛ מְשַׁלֵּ֥חַ אֶת־אָחִ֖ינוּ אִתָּ֑נוּ נֵרְדָ֕ה וְנִשְׁבְּרָ֥ה לְךָ֖ אֹֽכֶל׃ 5 וְאִם־אֵינְךָ֥ מְשַׁלֵּ֖חַ לֹ֣א נֵרֵ֑ד כִּֽי־הָאִ֞ישׁ אָמַ֤ר אֵלֵ֙ינוּ֙ לֹֽא־תִרְא֣וּ פָנַ֔י בִּלְתִּ֖י אֲחִיכֶ֥ם אִתְּכֶֽם׃ 6 וַיֹּ֙אמֶר֙ יִשְׂרָאֵ֔ל לָמָ֥ה הֲרֵעֹתֶ֖ם לִ֑י לְהַגִּ֣יד לָאִ֔ישׁ הַע֥וֹד לָכֶ֖ם אָֽח׃ 7 וַיֹּאמְר֡וּ שָׁא֣וֹל שָֽׁאַל־הָ֠אִישׁ לָ֣נוּ וּלְמֽוֹלַדְתֵּ֜נוּ לֵאמֹ֗ר הַע֨וֹד אֲבִיכֶ֥ם חַי֙ הֲיֵ֣שׁ לָכֶ֣ם אָ֔ח וַנַ֨גֶּד־ל֔וֹ עַל־פִּ֖י הַדְּבָרִ֣ים הָאֵ֑לֶּה הֲיָד֣וֹעַ נֵדַ֔ע כִּ֣י יֹאמַ֔ר הוֹרִ֖ידוּ אֶת־אֲחִיכֶֽם׃ 8 וַיֹּ֨אמֶר יְהוּדָ֜ה אֶל־יִשְׂרָאֵ֣ל אָבִ֗יו שִׁלְחָ֥ה הַנַּ֛עַר אִתִּ֖י וְנָק֣וּמָה וְנֵלֵ֑כָה וְנִֽחְיֶה֙ וְלֹ֣א נָמ֔וּת גַּם־אֲנַ֥חְנוּ גַם־אַתָּ֖ה גַּם־טַפֵּֽנוּ׃ 9 אָֽנֹכִי֙ אֽ͏ֶעֶרְבֶ֔נּוּ מִיָּדִ֖י תְּבַקְשֶׁ֑נּוּ אִם־לֹ֨א הֲבִיאֹתִ֤יו אֵלֶ֙יךָ֙ וְהִצַּגְתִּ֣יו לְפָנֶ֔יךָ וְחָטָ֥אתִֽי לְךָ֖ כָּל־הַיָּמִֽים׃ 10 כִּ֖י לוּלֵ֣א הִתְמַהְמָ֑הְנוּ כִּֽי־עַתָּ֥ה שַׁ֖בְנוּ זֶ֥ה פַעֲמָֽיִם׃ 11 וַיֹּ֨אמֶר אֲלֵהֶ֜ם יִשְׂרָאֵ֣ל אֲבִיהֶ֗ם אִם־כֵּ֣ן אֵפוֹא֮ זֹ֣את עֲשׂוּ֒ קְח֞וּ מִזִּמְרַ֤ת הָאָ֙רֶץ֙ בִּכְלֵיכֶ֔ם וְהוֹרִ֥ידוּ לָאִ֖ישׁ מִנְחָ֑ה מְעַ֤ט צֳרִי֙ וּמְעַ֣ט דְּבַ֔שׁ נְכֹ֣את וָלֹ֔ט בָּטְנִ֖ים וּשְׁקֵדִֽים׃ 12 וְכֶ֥סֶף מִשְׁנֶ֖ה קְח֣וּ בְיֶדְכֶ֑ם וְאֶת־הַכֶּ֜סֶף הַמּוּשָׁ֨ב בְּפִ֤י אַמְתְּחֹֽתֵיכֶם֙ תָּשִׁ֣יבוּ בְיֶדְכֶ֔ם אוּלַ֥י מִשְׁגֶּ֖ה הֽוּא׃ 13 וְאֶת־אֲחִיכֶ֖ם קָ֑חוּ וְק֖וּמוּ שׁ֥וּבוּ אֶל־הָאִֽישׁ׃ 14 וְאֵ֣ל שַׁדַּ֗י יִתֵּ֨ן לָכֶ֤ם רַחֲמִים֙ לִפְנֵ֣י הָאִ֔ישׁ וְשִׁלַּ֥ח לָכֶ֛ם אֶת־אֲחִיכֶ֥ם אַחֵ֖ר וְאֶת־בִּנְיָמִ֑ין וַאֲנִ֕י כַּאֲשֶׁ֥ר שָׁכֹ֖לְתִּי שָׁכָֽלְתִּי׃ 15 וַיִּקְח֤וּ הָֽאֲנָשִׁים֙ אֶת־הַמִּנְחָ֣ה הַזֹּ֔את וּמִשְׁנֶה־כֶּ֛סֶף לָקְח֥וּ בְיָדָ֖ם וְאֶת־בִּנְיָמִ֑ן וַיָּקֻ֙מוּ֙ וַיֵּרְד֣וּ מִצְרַ֔יִם וַיַּֽעַמְד֖וּ לִפְנֵ֥י יוֹסֵֽף׃ 16 וַיַּ֨רְא יוֹסֵ֣ף אִתָּם֮ אֶת־בִּנְיָמִין֒ וַיֹּ֙אמֶר֙ לַֽאֲשֶׁ֣ר עַל־בֵּית֔וֹ הָבֵ֥א אֶת־הָאֲנָשִׁ֖ים הַבָּ֑יְתָה וּטְבֹ֤חַ טֶ֙בַח֙ וְהָכֵ֔ן כִּ֥י אִתִּ֛י יֹאכְל֥וּ הָאֲנָשִׁ֖ים בַּֽצָּהֳרָֽיִם׃ 17 וַיַּ֣עַשׂ הָאִ֔ישׁ כַּֽאֲשֶׁ֖ר אָמַ֣ר יוֹסֵ֑ף וַיָּבֵ֥א הָאִ֛ישׁ אֶת־הָאֲנָשִׁ֖ים בֵּ֥יתָה יוֹסֵֽף׃ 18 וַיִּֽירְא֣וּ הָֽאֲנָשִׁ֗ים כִּ֣י הֽוּבְאוּ֮ בֵּ֣ית יוֹסֵף֒ וַיֹּאמְר֗וּ עַל־דְּבַ֤ר הַכֶּ֙סֶף֙ הַשָּׁ֤ב בְּאַמְתְּחֹתֵ֙ינוּ֙ בַּתְּחִלָּ֔ה אֲנַ֖חְנוּ מֽוּבָאִ֑ים לְהִתְגֹּלֵ֤ל עָלֵ֙ינוּ֙ וּלְהִתְנַפֵּ֣ל עָלֵ֔ינוּ וְלָקַ֧חַת אֹתָ֛נוּ לַעֲבָדִ֖ים וְאֶת־חֲמֹרֵֽינוּ׃ 19 וַֽיִּגְּשׁוּ֙ אֶל־הָאִ֔ישׁ אֲשֶׁ֖ר עַל־בֵּ֣ית יוֹסֵ֑ף וַיְדַבְּר֥וּ אֵלָ֖יו פֶּ֥תַח הַבָּֽיִת׃ 20 וַיֹּאמְר֖וּ בִּ֣י אֲדֹנִ֑י יָרֹ֥ד יָרַ֛דְנוּ בַּתְּחִלָּ֖ה לִשְׁבָּר־אֹֽכֶל׃ 21 וַֽיְהִ֞י כִּי־בָ֣אנוּ אֶל־הַמָּל֗וֹן וַֽנִּפְתְּחָה֙ אֶת־אַמְתְּחֹתֵ֔ינוּ וְהִנֵּ֤ה כֶֽסֶף־אִישׁ֙ בְּפִ֣י אַמְתַּחְתּ֔וֹ כַּסְפֵּ֖נוּ בְּמִשְׁקָל֑וֹ וַנָּ֥שֶׁב אֹת֖וֹ בְּיָדֵֽנוּ׃ 22 וְכֶ֧סֶף אַחֵ֛ר הוֹרַ֥דְנוּ בְיָדֵ֖נוּ לִשְׁבָּר־אֹ֑כֶל לֹ֣א יָדַ֔עְנוּ מִי־שָׂ֥ם כַּסְפֵּ֖נוּ בְּאַמְתְּחֹתֵֽינוּ׃ 23 וַיֹּאמֶר֩ שָׁל֨וֹם לָכֶ֜ם אַל־תִּירָ֗אוּ אֱלֹ֨הֵיכֶ֜ם וֽ͏ֵאלֹהֵ֤י אֲבִיכֶם֙ נָתַ֨ן לָכֶ֤ם מַטְמוֹן֙ בְּאַמְתְּחֹ֣תֵיכֶ֔ם כַּסְפְּכֶ֖ם בָּ֣א אֵלָ֑י וַיּוֹצֵ֥א אֲלֵהֶ֖ם אֶת־שִׁמְעֽוֹן׃ 24 וַיָּבֵ֥א הָאִ֛ישׁ אֶת־הָאֲנָשִׁ֖ים בֵּ֣יתָה יוֹסֵ֑ף וַיִּתֶּן־מַ֙יִם֙ וַיִּרְחֲצ֣וּ רַגְלֵיהֶ֔ם וַיִּתֵּ֥ן מִסְפּ֖וֹא לַחֲמֹֽרֵיהֶֽם׃ 25 וַיָּכִ֙ינוּ֙ אֶת־הַמִּנְחָ֔ה עַד־בּ֥וֹא יוֹסֵ֖ף בַּֽצָּהֳרָ֑יִם כִּ֣י שָֽׁמְע֔וּ כִּי־שָׁ֖ם יֹ֥אכְלוּ לָֽחֶם׃ 26 וַיָּבֹ֤א יוֹסֵף֙ הַבַּ֔יְתָה וַיָּבִ֥יאּוּ ל֛וֹ אֶת־הַמִּנְחָ֥ה אֲשֶׁר־בְּיָדָ֖ם הַבָּ֑יְתָה וַיִּשְׁתַּחֲווּ־ל֖וֹ אָֽרְצָה׃ 27 וַיִּשְׁאַ֤ל לָהֶם֙ לְשָׁל֔וֹם וַיֹּ֗אמֶר הֲשָׁל֛וֹם אֲבִיכֶ֥ם הַזָּקֵ֖ן אֲשֶׁ֣ר אֲמַרְתֶּ֑ם הַעוֹדֶ֖נּוּ חָֽי׃ 28 וַיֹּאמְר֗וּ שָׁל֛וֹם לְעַבְדְּךָ֥ לְאָבִ֖ינוּ עוֹדֶ֣נּוּ חָ֑י וַֽיִּקְּד֖וּ וישתחו 29 וַיִּשָּׂ֣א עֵינָ֗יו וַיַּ֞רְא אֶת־בִּנְיָמִ֣ין אָחִיו֮ בֶּן־אִמּוֹ֒ וַיֹּ֗אמֶר הֲזֶה֙ אֲחִיכֶ֣ם הַקָּטֹ֔ן אֲשֶׁ֥ר אֲמַרְתֶּ֖ם אֵלָ֑י וַיֹּאמַ֕ר אֱלֹהִ֥ים יָחְנְךָ֖ בְּנִֽי׃ 30 וַיְמַהֵ֣ר יוֹסֵ֗ף כִּֽי־נִכְמְר֤וּ רַחֲמָיו֙ אֶל־אָחִ֔יו וַיְבַקֵּ֖שׁ לִבְכּ֑וֹת וַיָּבֹ֥א הַחַ֖דְרָה וַיֵּ֥בְךְּ שָֽׁמָּה׃ 31 וַיִּרְחַ֥ץ פָּנָ֖יו וַיֵּצֵ֑א וַיִּ֨תְאַפַּ֔ק וַיֹּ֖אמֶר שִׂ֥ימוּ לָֽחֶם׃ 32 וַיָּשִׂ֥ימוּ ל֛וֹ לְבַדּ֖וֹ וְלָהֶ֣ם לְבַדָּ֑ם וְלַמִּצְרִ֞ים הָאֹכְלִ֤ים אִתּוֹ֙ לְבַדָּ֔ם כִּי֩ לֹ֨א יוּכְל֜וּן הַמִּצְרִ֗ים לֶאֱכֹ֤ל אֶת־הָֽעִבְרִים֙ לֶ֔חֶם כִּי־תוֹעֵבָ֥ה הִ֖וא לְמִצְרָֽיִם׃ 33 וַיֵּשְׁב֣וּ לְפָנָ֔יו הַבְּכֹר֙ כִּבְכֹ֣רָת֔וֹ וְהַצָּעִ֖יר כִּצְעִרָת֑וֹ וַיִּתְמְה֥וּ הָאֲנָשִׁ֖ים אִ֥ישׁ אֶל־רֵעֵֽהוּ׃ 34 וַיִּשָּׂ֨א מַשְׂאֹ֜ת מֵאֵ֣ת פָּנָיו֮ אֲלֵהֶם֒ וַתֵּ֜רֶב מַשְׂאַ֧ת בִּנְיָמִ֛ן מִמַּשְׂאֹ֥ת כֻּלָּ֖ם חָמֵ֣שׁ יָד֑וֹת וַיִּשְׁתּ֥וּ וַֽיִּשְׁכְּר֖וּ עִמּֽוֹ׃