Yiddish
Hebrew
Yiddish
1 מײַן זון, זאָלסט ניט פֿאַרגעסן מײַן לערנונג, און מײַנע געבאָט זאָל היטן דײַן האַרץ. 2 װאָרום אַריכת-ימים און יאָרן פֿון לעבןאון פֿריד װעלן זײ דיר צוגעבן. 3 גענאָד און אמת זאָלן דיך ניט פֿאַרלאָזן, בינד זײ אַרום דײַן האַלדז, שרײַב זײ אָן אױפֿן טאָװל פֿון דײַן האַרצן, 4 און געפֿין לײַטזעליקײט און גוטן חןאין די אױגן פֿון גאָט און פֿון לײַט.
5 פֿאַרזיכער זיך אױף גאָט מיט דײַן גאַנצן האַרצן, און אױף דײַן פֿאַרשטאַנדיקײט זאָלסטו זיך ניט אָנלענען. 6 אין אַלע דײַנע װעגן טו אים קענען, און ער װעט גלײַך מאַכן דײַנע שטעגן. 7 זאָלסט ניט זײַן אַ חכם אין דײַנע אױגן, האָב מורא פֿאַר גאָט, און קער זיך אָפּ פֿון בײז. 8 דאָס װעט זײַן אַ הײלונג פֿאַר דײַן נאָפּל, און אַ זאַפֿט פֿאַר דײַנע בײנער. 9 גיב כּבֿוד צו גאָט פֿון דײַן גוטס, און פֿונעם ערשטן פֿון אַל דײַן תּבֿואה, 10 און דײַנע שפּײַכלערס װעלן פֿול זײַן מיט זעט, און דײַנע קעלטערס װעלן פֿלײצן מיט װײַן.
11 דעם מוסר פֿון גאָט זאָלסטו, מײַן זון, ניט פֿאַראַכטן, און זאָלסט ניט פֿאַראומװערדיקן זײַן שטראָף. 12 װאָרום דעם װאָס גאָט האָט ליב, דעם שטראָפֿט ער, און װי אַ פֿאָטער דעם זון װאָס ער האָט האָלט. 13 װױל צו דעם מענטשן װאָס געפֿינט חכמה, און דעם מענטשן װאָס קריגט פֿאַרשטאַנדיקײט. 14 װאָרום איר סחורה איז בעסער װי סחורה פֿון זילבער, און מער װי גינגאָלד איר אײַנקום. 15 זי איז טײַערער פֿון פּערל, און אַלע דײַנע חפֿצים זײַנען ניט גלײַך צו איר. 16 אַריכת-ימים איז אין איר רעכטער האַנט, אין איר לינקער עשירות און כּבֿוד. 17 אירע װעגן זײַנען װעגן פֿון ליבלעכקײט, און אַלע אירע שטעגן זײַנען שלום. 18 אַ בױם פֿון לעבן איז זי פֿאַר די װאָס האַלטן זי פֿעסט, און דער װאָס האַלט זיך אָן איר איז באַגליקט.
19 גאָט האָט מיט חכמה געגרונטפֿעסט די ערד, ער האָט אױפֿגעשטעלט די הימלען מיט פֿאַרשטאַנדיקײט. 20 דורך זײַן װיסן האָבן זיך די תּהומען געשפּאָלטן, און די הימלען טריפֿן טױ. 21 מײַן זון, זאָלן זײ ניט אַװעק פֿון דײַנע אױגן; היט קלוגשאַפֿט און געשײַטקײט, 22 און זײ װעלן זײַן לעבן פֿאַר דײַן לײַב, און חן אױף דײַן האַלדז. 23 דענצמאָל װעסטו גײן אין זיכערקײט דײַן װעג, און װעסט ניט אָפּשלאָגן דײַן פֿוס. 24 אַז דו װעסט זיך לײגן װעסטו ניט אַנגסטן, און װעסט ליגן, און זיס װעט זײַן דײַן שלאָף. 25 זאָלסט ניט מורא האָבן פֿאַר אַן אומגעריכטן שרעק, און פֿאַר דער פֿאַרװיסטונג פֿון די רשָעים, װען זי קומט. 26 װאָרום גאָט װעט זײַן דײַן בטחון, און װעט היטן דײַן פֿוס פֿון באַצװינגעניש. 27 זאָלסט ניט פֿאַרמײַדן גוטס פֿון דעם װאָס דאַרף עס, װען דײַן האַנט האָט בכּוח צו טאָן. 28 זאָלסט ניט זאָגן צו דײַן חבֿר: ״גײ, און קום װידער, און מאָרגן װעל איך געבן״, װען דו האָסט בײַ זיך. 29 זאָלסט ניט טראַכטן אַ רָעה אױף דײַן חבֿר, װען ער זיצט אין זיכערקײט בײַ דיר. 30 זאָלסט זיך ניט קריגן מיט אַ מענטשן אומזיסט, אױב ער האָט דיר ניט געטאָן קײן רָעה. 31 זאָלסט ניט מקנא זײַן דעם מאַן פֿון אומרעכט, און זאָלסט ניט אױסװײלן קײנעם פֿון זײַנע װעגן. 32 װאָרום אַן אומװערדיקײט בײַ גאָט איז דער פֿאַרקערטער, און מיט די רעכטפֿאַרטיקע איז ער פֿאַרטרױט. 33 די קללה פֿון גאָט איז אין הױז פֿון רָשע, און די װױנונג פֿון צדיק בענטשט ער. 34 אױב שפּעטער – מאַכט ער זײ צום געשפּעט, אָבער די שטילע גיט ער חן. 35 כּבֿוד אַרבן די חכמים, און נאַרן קלײַבן אױף שאַנד.
Hebrew
1 בְּ֭נִי תּוֹרָתִ֣י אַל־תִּשְׁכָּ֑ח וּ֝מִצְוֺתַ֗י יִצֹּ֥ר לִבֶּֽךָ׃ 2 כִּ֤י אֹ֣רֶךְ יָ֭מִים וּשְׁנ֣וֹת חַיִּ֑ים וְ֝שָׁל֗וֹם יוֹסִ֥יפוּ לָֽךְ׃ 3 חֶ֥סֶד וֶאֱמֶ֗ת אַֽל־יַעַ֫זְבֻ֥ךָ קָשְׁרֵ֥ם עַל־גַּרְגְּרוֹתֶ֑יךָ כָּ֝תְבֵ֗ם עַל־ל֥וּחַ לִבֶּֽךָ׃ 4 וּמְצָא־חֵ֖ן וְשֵֽׂכֶל־ט֑וֹב בְּעֵינֵ֖י אֱלֹהִ֣ים וְאָדָֽם׃   פ
5 בְּטַ֣ח אֶל־יְ֭הוָה בְּכָל־לִבֶּ֑ךָ וְאֶל־בִּֽ֝ינָתְךָ֗ אַל־תִּשָּׁעֵֽן׃ 6 בְּכָל־דְּרָכֶ֥יךָ דָעֵ֑הוּ וְ֝ה֗וּא יְיַשֵּׁ֥ר אֹֽרְחֹתֶֽיךָ׃ 7 אַל־תְּהִ֣י חָכָ֣ם בְּעֵינֶ֑יךָ יְרָ֥א אֶת־יְ֝הוָ֗ה וְס֣וּר מֵרָֽע׃ 8 רִ֭פְאוּת תְּהִ֣י לְשָׁרֶּ֑ךָ וְ֝שִׁקּ֗וּי לְעַצְמוֹתֶֽיךָ׃ 9 כַּבֵּ֣ד אֶת־יְ֭הוָה מֵהוֹנֶ֑ךָ וּ֝מֵרֵאשִׁ֗ית כָּל־תְּבוּאָתֶֽךָ׃ 10 וְיִמָּלְא֣וּ אֲסָמֶ֣יךָ שָׂבָ֑ע וְ֝תִיר֗וֹשׁ יְקָבֶ֥יךָ יִפְרֹֽצוּ׃   פ
11 מוּסַ֣ר יְ֭הוָה בְּנִ֣י אַל־תִּמְאָ֑ס וְאַל־תָּ֝קֹ֗ץ בְּתוֹכַחְתּֽוֹ׃ 12 כִּ֤י אֶ֥ת אֲשֶׁ֣ר יֶאֱהַ֣ב יְהוָ֣ה יוֹכִ֑יחַ וּ֝כְאָ֗ב אֶת־בֵּ֥ן יִרְצֶֽה׃ 13 אַשְׁרֵ֣י אָ֭דָם מָצָ֣א חָכְמָ֑ה וְ֝אָדָ֗ם יָפִ֥יק תְּבוּנָֽה׃ 14 כִּ֤י ט֣וֹב סַ֭חְרָהּ מִסְּחַר־כָּ֑סֶף וּ֝מֵחָר֗וּץ תְּבוּאָתָֽהּ׃ 15 יְקָ֣רָה הִ֭יא מפניים וְכָל־חֲ֝פָצֶ֗יךָ לֹ֣א יִֽשְׁווּ־בָֽהּ׃ 16 אֹ֣רֶךְ יָ֭מִים בִּֽימִינָ֑הּ בִּ֝שְׂמֹאולָ֗הּ עֹ֣שֶׁר וְכָבֽוֹד׃ 17 דְּרָכֶ֥יהָ דַרְכֵי־נֹ֑עַם וְֽכָל־נְתִ֖יבוֹתֶ֣יהָ שָׁלֽוֹם׃ 18 עֵץ־חַיִּ֣ים הִ֭יא לַמַּחֲזִיקִ֣ים בָּ֑הּ וְֽתֹמְכֶ֥יהָ מְאֻשָּֽׁר׃   פ
19 יְֽהוָ֗ה בְּחָכְמָ֥ה יָֽסַד־אָ֑רֶץ כּוֹנֵ֥ן שָׁ֝מַ֗יִם בִּתְבוּנָֽה׃ 20 בְּ֭דַעְתּוֹ תְּהוֹמ֣וֹת נִבְקָ֑עוּ וּ֝שְׁחָקִ֗ים יִרְעֲפוּ־טָֽל׃ 21 בְּ֭נִי אַל־יָלֻ֣זוּ מֵעֵינֶ֑יךָ נְצֹ֥ר תֻּ֝שִׁיָּ֗ה וּמְזִמָּֽה׃ 22 וְיִֽהְי֣וּ חַיִּ֣ים לְנַפְשֶׁ֑ךָ וְ֝חֵ֗ן לְגַרְגְּרֹתֶֽיךָ׃ 23 אָ֤ז תֵּלֵ֣ךְ לָבֶ֣טַח דַּרְכֶּ֑ךָ וְ֝רַגְלְךָ֗ לֹ֣א תִגּֽוֹף׃ 24 אִם־תִּשְׁכַּ֥ב לֹֽא־תִפְחָ֑ד וְ֝שָׁכַבְתָּ֗ וְֽעָרְבָ֥ה שְׁנָתֶֽךָ׃ 25 אַל־תִּ֭ירָא מִפַּ֣חַד פִּתְאֹ֑ם וּמִשֹּׁאַ֥ת רְ֝שָׁעִ֗ים כִּ֣י תָבֹֽא׃ 26 כִּֽי־יְ֭הוָה יִהְיֶ֣ה בְכִסְלֶ֑ךָ וְשָׁמַ֖ר רַגְלְךָ֣ מִלָּֽכֶד׃ 27 אַל־תִּמְנַע־ט֥וֹב מִבְּעָלָ֑יו בִּהְי֨וֹת לְאֵ֖ל ידיך לַעֲשֽׂוֹת׃ 28 אַל־תֹּ֘אמַ֤ר לרעיך לֵ֣ךְ וָ֭שׁוּב וּמָחָ֥ר אֶתֵּ֗ן וְיֵ֣שׁ אִתָּֽךְ׃ 29 אַל־תַּחֲרֹ֣שׁ עַל־רֵעֲךָ֣ רָעָ֑ה וְהֽוּא־יוֹשֵׁ֖ב לָבֶ֣טַח אִתָּֽךְ׃ 30 אַל־תרוב עִם־אָדָ֣ם חִנָּ֑ם אִם־לֹ֖א גְמָלְךָ֣ רָעָֽה׃ 31 אַל־תְּ֭קַנֵּא בְּאִ֣ישׁ חָמָ֑ס וְאַל־תִּ֝בְחַ֗ר בְּכָל־דְּרָכָֽיו׃ 32 כִּ֤י תוֹעֲבַ֣ת יְהוָ֣ה נָל֑וֹז וְֽאֶת־יְשָׁרִ֥ים סוֹדֽוֹ׃ 33 מְאֵרַ֣ת יְ֭הוָה בְּבֵ֣ית רָשָׁ֑ע וּנְוֵ֖ה צַדִּיקִ֣ים יְבָרֵֽךְ׃ 34 אִם־לַלֵּצִ֥ים הֽוּא־יָלִ֑יץ ולעניים יִתֶּן־חֵֽן׃ 35 כָּ֭בוֹד חֲכָמִ֣ים יִנְחָ֑לוּ וּ֝כְסִילִ֗ים מֵרִ֥ים קָלֽוֹן׃   פ