Yiddish
1
און דער מלך האָט געשיקט, און מע האָט אײַנגעזאַמלט צו אים אַלע עלטסטע פֿון יהוּדה און ירושלים.
2
און דער מלך איז אַרױפֿגעגאַנגען אין הױז פֿון גאָט, און אַלע מענער פֿון יהוּדה און אַלע באַװױנער פֿון ירושלים מיט אים, און די כּהנים, און די נבֿיאים, און דאָס גאַנצע פֿאָלק פֿון קלײן ביז גרױס. און ער האָט געלײענט אין זײערע אױערן אַלע װערטער פֿון דעם בוך פֿון בונד װאָס איז געפֿונען געװאָרן אין הױז פֿון גאָט.
3
און דער מלך האָט זיך געשטעלט אױף אַ בימה, און ער האָט געשלאָסן אַ בונד פֿאַר גאָט, צו גײן נאָך גאָט, און צו היטן זײַנע געבאָט און זײַנע אָנזאָגן און זײַנע געזעצן מיטן גאַנצן האַרצן און מיט דער גאַנצער זעל, מקיים צו זײַן די װערטער פֿון דעם דאָזיקן בונד װאָס שטײען געשריבן אין דעם דאָזיקן בוך. און דאָס גאַנצע פֿאָלק איז צוגעשטאַנען צו דעם בונד.
4
און דער מלך האָט באַפֿױלן חִלקִיָהו דעם כּהן-גדול, און די אונטער-כּהנים, און די שװעלהיטערס, אַרױסצוטראָגן פֿון דעם טעמפּל פֿון גאָט אַלע כּלים װאָס זײַנען געמאַכט געװאָרן פֿאַר בַעַל, און פֿאַר דער אַשֵרָה, און פֿאַר דעם גאַנצן חיל פֿון הימל; און ער האָט זײ פֿאַרברענט דרױסן פֿון ירושלים אין די פֿעלדער פֿון קִדרון, און האָט אַװעקגעטראָגן זײער אַש קײן בֵית-אֵל.
5
און ער האָט אָפּגעשאַפֿט די פּריסטער װאָס די מלכים פֿון יהוּדה האָבן אױפֿגעזעצט, און װאָס האָבן גערײכערט אױף די בָמות, אין די שטעט פֿון יהוּדה און אין די אַרומיקע ערטער פֿון ירושלים; און די װאָס האָבן גערײכערט צו בַעַל, צו דער זון, און צו דער לבֿנה, און צו די מזלות, און צום גאַנצן חיל פֿון הימל.
6
און ער האָט אַרױסגעטראָגן די אַשֵרָה פֿון דעם הױז פֿון גאָט דרױסן פֿון ירושלים צום טײַך קִדרון, און האָט זי פֿאַרברענט בײַם טײַך קִדרון, און צעמאָלן אױף שטױב, און צעװאָרפֿן איר שטױב אױף די קבֿרים פֿון די קינדער פֿון פֿאָלק.
7
און ער האָט צעבראָכן די הײַזער פֿון די שאַנדמענער װאָס אין הױז פֿון גאָט, װאָס די װײַבער פֿלעגן דאָרטן װעבן צודעקן פֿאַר דער אַשֵרָה.
8
און ער האָט צונױפֿגעבראַכט אַלע כּהנים פֿון די שטעט פֿון יהוּדה, און האָט פֿאַראומרײניקט די בָמות װאָס די כּהנים האָבן דאָרטן גערײכערט, פֿון גֶבֿע ביז באֵר-שֶבֿע; און ער האָט צעבראָכן די בָמות פֿון די טױערן װאָס בײַם טױעראײַנגאַנג פֿון יהושוע דעם שטאָטהאַר, װאָס אױף דער לינקער זײַט פֿון דעם װאָס קומט אַרײַן אין שטאָטטױער.
9
אָבער די כּהנים פֿון די בָמות זײַנען ניט אַרױפֿגעגאַנגען צום מזבח פֿון גאָט אין ירושלים; נײַערט זײ האָבן געגעסן דאָס אומגעזײַערטע ברױט צװישן זײערע ברידער.
10
און ער האָט פֿאַראומרײניקט תּוֹפֿת װאָס אין טאָל פֿון בן-הִנום, אַז קײנער זאָל ניט מאַכן דורכגײן זײַן זון אָדער זײַן טאָכטער דורכן פֿײַער צו מוֹלֶך.
11
און ער האָט אָפּגעשאַפֿט די פֿערד װאָס די מלכים פֿון יהוּדה האָבן געגעבן צו דער זון בײַם אײַנגאַנג פֿון דעם הױז פֿון גאָט, לעבן דער קאַמער פֿון נְתַן-מלך דעם הױפֿדינער, װאָס אין די פֿאָרהױפֿן; און די רײַטװעגן פֿון דער זון האָט ער פֿאַרברענט אין פֿײַער.
12
און די מזבחות װאָס אױפֿן דאַך פֿון אָחָזעס אױבערשטוב, װאָס די מלכים פֿון יהוּדה האָבן געמאַכט, און די מזבחות װאָס מנשה האָט געמאַכט אין בײדע הױפֿן פֿון גאָטס הױז, האָט צעבראָכן דער מלך און צעהאַקט פֿון דאָרטן, און אַרײַנגעװאָרפֿן זײער שטױב אין טײַך קִדרון.
13
אױך די בָמות װאָס פֿאַר ירושלים, װאָס אױף דער רעכטער זײַט פֿון דעם באַרג פֿון פֿאַרדאַרבער, װאָס שלמה דער מלך פֿון ישׂראל האָט געבױט צו עשתּוֹרות, דער אומװערדיקײט פֿון די צידונים, און צו כָּמוש, דער אומװערדיקײט פֿון מואָבֿ, און צו מִלכּום, דער אומװערדיקײט פֿון די קינדער פֿון עמון, האָט דער מלך פֿאַראומרײניקט.
14
און ער האָט צעבראָכן די זײַלשטײנער, און אָפּגעהאַקט די געצנבײמער, און אָנגעפֿילט זײער אָרט מיט בײנער פֿון מענטשן.
15
און אױך דעם מזבח װאָס אין בֵית-אֵל, די בָמָה װאָס יָרָבֿעָם דער זון פֿון נבֿטן װאָס האָט געמאַכט זינדיקן ישׂראל, האָט געמאַכט, אױך יענעם מזבח און די בָמָה האָט ער צעבראָכן; און ער האָט פֿאַרברענט די בָמָה, און צעמאָלן אױף שטױב; און ער האָט פֿאַרברענט די אַשֵרָה.
16
און װי יֹאשִיָהו האָט זיך אומגעדרײט, אַזױ האָט ער געזען די קבֿרים װאָס דאָרטן אױפֿן באַרג, און ער האָט געשיקט, און האָט אַרױסגענומען די בײנער פֿון די קבֿרים, און פֿאַרברענט אױפֿן מזבח, און האָט אים פֿאַראומרײניקט, אַזױ װי דאָס װאָרט פֿון גאָט װאָס עס האָט אױסגערופֿן דער געטלעכער מאַן װאָס האָט אױסגערופֿן די דאָזיקע זאַכן.
17
און ער האָט געזאָגט: װאָס איז יענער צײכן װאָס איך זע? האָבן די מענטשן פֿון שטאָט צו אים געזאָגט: דאָס איז דער קבֿר פֿון דעם געטלעכן מאַן װאָס איז געקומען פֿון יהוּדה, און האָט אױסגערופֿן די דאָזיקע זאַכן װאָס דו האָסט געטאָן צו דעם דאָזיקן מזבח אין בֵית-אֵל.
18
האָט ער צו זײ געזאָגט: לאָזט אים אין רו; קײנער זאָל ניט רירן זײַנע בײנער. האָבן זײ אױסגעלאָזט זײַנע בײנער מיט די בײנער פֿון דעם נבֿיא װאָס איז אַרױסגעקומען פֿון שומרון.
19
און אױך אַלע הײַזער פֿון די בָמות װאָס אין די שטעט פֿון שומרון, װאָס די מלכים פֿון ישׂראל האָבן געמאַכט צו דערצערענען [גאָט], האָט יֹאשִיָהו אָפּגעטאָן, און ער האָט געטאָן צו זײ אַזױ װי אַלע טוּונגען װאָס ער האָט געטאָן אין בֵית-אֵל.
20
און ער האָט געשלאַכט אַלע כּהנים פֿון די בָמות װאָס זײַנען דאָרטן געװען, אױף די מזבחות, און האָט פֿאַרברענט בײנער פֿון מענטשן אױף זײ. און ער האָט זיך אומגעקערט קײן ירושלים.
21
און דער מלך האָט באַפֿױלן דעם גאַנצן פֿאָלק, אַזױ צו זאָגן: מאַכט אַ קרבן-פּסח צו יהוה אײַער גאָט, אַזױ װי עס שטײט געשריבן אין דעם דאָזיקן בוך פֿון בונד.
22
װאָרום אַזאַ װי דער דאָזיקער קרבן-פּסח איז ניט געמאַכט געװאָרן פֿון די טעג פֿון די שופֿטים װאָס האָבן געמשפּט ישׂראל, און אין אַלע טעג פֿון די מלכים פֿון ישׂראל, און די מלכים פֿון יהוּדה.
23
נאָר אין אַכצנטן יאָר פֿון מלך יֹאשִיָהון איז געמאַכט געװאָרן דער דאָזיקער קרבן-פּסח צו גאָט אין ירושלים.
24
און אױך די גײַסטערזעער און די טױטנבאַשװערער, און די תּרפֿים, און די אָפּגעטער, און אַלע אומװערדיקײטן, װאָס זײַנען געזען געװאָרן אין לאַנד יהוּדה און אין ירושלים, האָט יֹאשִיָהו אױסגעראַמט, כּדי מקיים צו זײַן די װערטער פֿון דער תּורה װאָס שטײען געשריבן אין דעם בוך װאָס חִלקִיָהו דער כּהן האָט געפֿונען אין הױז פֿון גאָט.
25
און אַזאַ װי ער איז ניט געװען קײן מלך פֿאַר אים, װאָס זאָל זיך אומקערן צו גאָט מיט זײַן גאַנצן האַרצן און מיט זײַן גאַנצער זעל און מיט זײַן גאַנצן כּוח, לױט דער גאַנצער תּורה פֿון משהן; און נאָך אים איז ניט אױפֿגעשטאַנען אַזאַ װי ער.
26
אָבער גאָט האָט זיך ניט אָפּגעקערט פֿון זײַן גרױסן גרימצאָרן װען זײַן צאָרן האָט געגרימט אױף יהוּדה, פֿאַר אַלע דערצערענונגען װאָס מנשה האָט אים דערצערנט.
27
און גאָט האָט געזאָגט: אױך יהוּדה װעל איך אָפּטאָן פֿון מײַן פּנים, אַזױ װי איך האָב אָפּגעטאָן ישׂראל; און איך װעל פֿאַראַכטן די דאָזיקע שטאָט װאָס איך האָב אױסדערװײלט, ירושלים, און דאָס הױז װאָס איך האָב געזאָגט: מײַן נאָמען זאָל דאָרטן זײַן.
28
און די איבעריקע זאַכן װעגן יֹאשִיָהון, און אַלץ װאָס ער האָט געטאָן, דאָס איז שױן באַשריבן אין בוך פֿון די צײַטגעשעענישען פֿון די מלכים פֿון יהוּדה.
29
אין זײַנע טעג איז אַרױפֿגעגאַנגען פּרעה-נכו דער מלך פֿון מצרים אױף דעם מלך פֿון אשור, בײַם טײַך פּרת, און דער מלך יֹאשִיָהו איז אים געגאַנגען אַקעגן; און ער האָט אים געטײט אין מגִדו, װי ער האָט אים דערזען.
30
האָבן זײַנע קנעכט אים אַװעקגעפֿירט אַ טױטן פֿון מגִדו, און זײ האָבן אים געבראַכט קײן ירושלים, און האָבן אים באַגראָבן אין זײַן קבֿר. און דאָס פֿאָלק פֿון לאַנד האָט גענומען יהוֹאָחָז דעם זון פֿון יֹאשִיָהון, און זײ האָבן אים געזאַלבט, און אים געמאַכט פֿאַר מלך אױף זײַן פֿאָטערס אָרט.
31
דרײַ און צװאַנציק יאָר איז יהוֹאָחָז אַלט געװען, אַז ער איז געװאָרן מלך, און דרײַ חדשים האָט ער געקיניגט אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען חַמוטַל, די טאָכטער פֿון יִרמיָהון, פֿון לִבֿנָה.
32
און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט, אַזױ װי אַלץ װאָס זײַנע עלטערן האָבן געטאָן.
33
און פּרעה-נכו האָט אים אײַנגעשפּאַרט אין רִבֿלָה, אין לאַנד חַמת, אַז ער זאָל ניט קיניגן אין ירושלים. און ער האָט אַרױפֿגעלײגט אַ שטראָף אױפֿן לאַנד, הונדערט צענטנער זילבער, און אַ צענטנער גאָלד.
34
און פּרעה-נכו האָט געמאַכט אֶליָקים דעם זון פֿון יֹאשִיָהון פֿאַר מלך אױף דעם אָרט פֿון זײַן פֿאָטער יֹאשִיָהון, און ער האָט אומגעביטן זײַן נאָמען אױף יהויָקים. און יהוֹאָחָזן האָט ער אַװעקגענומען; און ער איז געקומען קײן מצרים, און איז דאָרטן געשטאָרבן.
35
און דאָס זילבער און דאָס גאָלד האָט יהויָקים געגעבן צו פּרעהן; אָבער ער האָט אָפּגעשאַצט דאָס לאַנד, כּדי צו געבן דאָס געלט לױט דעם באַפֿעל פֿון פּרעהן; פֿון איטלעכן לױט זײַן אָפּשאַצונג האָט ער אױפֿגעמאָנט דאָס זילבער און דאָס גאָלד פֿון דעם פֿאָלק פֿון לאַנד, כּדי צו געבן צו פּרעה-נכון.
36
פֿינף און צװאַנציק יאָר איז יהויָקים אַלט געװען, אַז ער איז געװאָרן מלך, און עלף יאָר האָט ער געקיניגט אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען זבֿוּדָה די טאָכטער פֿון פּדָיָה, פֿון רוּמָה.
37
און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט, אַזױ װי אַלץ װאָס זײַנע עלטערן האָבן געטאָן.